Prawidłowe ciśnienie krwi - jakie powinno być?

Ciśnienie tętnicze jest to ucisk na naczynia krwionośne, konkretnie tętnice, wywierany przez przepływającą przez nie krew. Rozróżnia się skurczowe i rozkurczowe ciśnienie tętnicze, czyli takie które generowane jest w tętnicach odpowiednio w trakcie skurczu i rozkurczu serca. Od czego zależy ciśnienie tętnicze krwi, jaka jest jego prawidłowa wartość i dlaczego powinniśmy utrzymywać je w zakresie wartości prawidłowych?

Jakie jest prawidłowe ciśnienie krwi?

Uznaje się, że ciśnienie krwi dorosłego człowieka powinno wynosić:

• do osiągnięcia 65 roku życia → 120-129/70-79 mmHg;
• dla osób > 65 aż do 80 roku życia → 130-139/70-79 mmHg;
• po 80 roku życia → 130-149/70-79 mm Hg.

Przekroczenie wartości pomiarów jest podstawą do stwierdzenia nadciśnienia tętniczego.  

Ciśnienie krwi u kobiet i mężczyzn

U zdrowych kobiet ciśnienie tętnicze krwi jest nieco niższe niż u mężczyzn i oscyluje często wokół wartości 110/70 mmHg. Niższe wartości ciśnienia tętniczego charakterystyczne są szczególnie dla rosnących dziewcząt i młodych kobiet. Należy jednak pamiętać, że wartości ciśnienia poniżej 100/60 mmHg mogą dawać już odczuwalne objawy i rozpoznawane są jako niedociśnienie. Wśród doskwierających objawów występują zawroty głowy, osłabienie, zaburzenia rytmu serca, zimne dłonie i stopy, mroczki przed oczami, a nawet omdlenia.

Ciśnienie krwi u sportowców

Ciśnienie tętnicze krwi u osób zawodowo uprawiających sport często oscyluje wokół niższych wartości. Fakt ten tłumaczy się „przełączaniem” układu krążenia w tryb oszczędzania energii, która wydatkowana jest i niezbędna w znacznych ilościach w trakcie treningu. Szacuje się, że osoby intensywnie trenujące, w spoczynku mają wartości ciśnienia skurczowego nawet 10 do 20 mmHg niższe niż osoby nieaktywne fizycznie.

Ciśnienie krwi u osób starszych

Wraz z wiekiem ciśnienie krwi wzrasta, jednak niezależnie od wieku nie powinno przekraczać zalecanych dla wieku wartości. W przypadku leczenia nadciśnienia tętniczego krwi należy pamiętać, że u osób w zaawansowanym wieku nie powinno dążyć się do uzyskania wartości ciśnienia niższego niż zalecanego dla danej grupy wiekowej, ze względu na zagrażające objawy hipotonii, czyli niedociśnienia. Osoby starsze, po 65 roku życia powinny funkcjonować w wyższych granicach wartości ciśnienia, co pokazują przedstawione wcześniej wytyczne Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego. Zbyt niskie ciśnienie u seniora może zwiększać ryzyko niebezpiecznych upadków, ze względu na zaburzenia równowagi i chwiejność chodu, szczególnie w sytuacji gdy dochodzi do zmiany pozycji ciała z siedzącej na stojącą. Może być również przyczyną złego samopoczucia, bólów głowy, zaburzenia widzenia i dzwonienia w uszach.

Dlaczego należy dbać o prawidłowe ciśnienie krwi?

Prawidłowe ciśnienie krwi pozwala na właściwe funkcjonowanie praktycznie każdego narządu w organizmie. Nadciśnienie tętnicze, diagnozowane, gdy wartości ciśnienia krwi przekraczają jego prawidłowy zakres, znacząco zwiększa ryzyko uszkodzenia narządu wzroku (retinopatia nadciśnieniowa) i nerek (nefropatia nadciśnieniowa). Jest uznanym czynnikiem ryzyka innych chorób układu krążenia m.in. niewydolności serca, miażdżycy, udaru mózgu, zawału czy też rozwarstwienia aorty. Szacuje się, że nawet 30% osób z nadciśnieniem tętniczym nie jest świadomych swojej choroby. Tymczasem nadciśnienie tętnicze, ze względu na rozwijające się w organizmie powikłania, nazywane jest cichym i skutecznym zabójcą, który może skrócić czas życia nawet o 20 lat.

Dbanie o prawidłowe ciśnienie tętnicze wcale nie jest trudne. Wystarczy utrzymywać prawidłową masę ciała, zapewnić sobie trochę wysiłku i aktywności fizycznej oraz we właściwy sposób komponować dietę, wystrzegając się przede wszystkim soli i posiłków bogatotłuszczowych.

Pomiar ciśnienia krwi

Regularny pomiar ciśnienia krwi jest zapisany w „Standardzie organizacyjnym opieki okołoporodowej” opublikowanym w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z 2018 roku. Odbywa się praktycznie na każdej wizycie ciężarnej u lekarza i stanowi profilaktykę nadciśnienia tętniczego, które w ciąży może mieć poważne konsekwencje zdrowotne (np. odklejenie łożyska). Poza kobietą ciężarną, każdy pacjent może, a nawet powinien zmierzyć ciśnienie tętnicze w gabinecie lekarskim podczas wizyt kontrolnych, ale także w niektórych aptekach. Dostępne są również automatyczne ciśnieniomierze do samodzielnego pomiaru ciśnienia w zaciszu domowym. To urządzenia proste w obsłudze, które po pomiarze zgodnie z załączoną instrukcją przedstawią nam wartość ciśnienia tętniczego krwi.  W przypadku uzyskania nieprawidłowych wartości pomiaru, skonsultuj je z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej oraz zastosuj się do jego dalszych zaleceń.

Dr n.med. Beata Skowron