Splot słoneczny – czym jest?

Splot słoneczny to jeden z najważniejszych splotów nerwowych w ludzkim ciele. Znajduje się w górnej części jamy brzusznej, tuż pod przeponą, i odgrywa kluczową rolę w regulacji pracy narządów wewnętrznych, zwłaszcza układu pokarmowego. Ból w jego okolicy może być sygnałem różnych problemów zdrowotnych, nawet o podłożu nowotworowym.

Splot słoneczny – co to jest?

Splot słoneczny (łac. plexus solaris), zwany inaczej splotem trzewnym (łac. plexus coeliacus), jest bardzo istotnym elementem autonomicznego układu nerwowego, czyli układu wegetatywnego, regulującego funkcje życiowe organizmu niezależnie od woli człowieka. W rejonie splotu trzewnego przebiegają kluczowe drogi nerwowe, które kontrolują funkcjonowanie narządów znajdujących się w jamie brzusznej oraz w miednicy mniejszej, takich jak np. nerki, nadnercza, żołądek, wątroba, trzustka, śledziona, dwunastnica czy jelito grube. Splot słoneczny reguluje proces oddychania i termoregulacji temperatury ciała. Wspomaga wydzielanie soków żołądkowych oraz pracę serca. Dodatkowo wspiera ruchy robaczkowe jelit, żołądka i dwunastnicy oraz kontroluje napięcie zwieraczy.

Splot trzewny zbudowany jest z dwóch głównych skupisk komórek nerwowych (zwojów), do których docierają włókna trzech nerwów trzewnych: większego, pośredniego i najmniejszego. Można go porównać do połączonych dwóch połówek — lewej i prawej — tworzących zwartą, kulistą strukturę. Odchodzące i dochodzące włókna nerwowe układają się w promienisty sposób, co przypomina wyglądem promienie słońca – stąd nazwa: splot słoneczny.

Splot słoneczny – gdzie jest?

Splot trzewny zlokalizowany jest w górnej części jamy brzusznej, pod przeponą, a dokładnie pomiędzy żołądkiem a aortą brzuszną (na wysokości kręgu L1). Po jego bokach znajdują się nadnercza, a z tyłu tętnica nerkowa.

Splot słoneczny – choroby

Z uwagi na fakt, że splot trzewny znajduje się w obrębie jamy brzusznej, niektóre schorzenia mogą wpływać na jego funkcjonowanie. Ból w splocie słonecznym po jedzeniu bywa efektem nieżytu, wrzodów żołądka, refluksu żołądkowo-przełykowego czy zapalenia trzustki. Może być również symptomem tętniaka aorty, kamieni czy torbieli w nerkach.

Ucisk w splocie słonecznym bywa wywołany również przez choroby onkologiczne – w przypadku tego rodzaju schorzeń, zmiana nowotworowa może naciskać bezpośrednio na splot lub naciekać jego struktury. Uszkodzenie nerwów prowadzi do przewlekłych, silnych dolegliwości bólowych w górnej części brzucha, które często promieniują do pleców. Splot trzewny odpowiada za przekazywanie sygnałów, w tym bólowych, z narządów jamy brzusznej do mózgu, dlatego nawet niewielkie zmiany nowotworowe w jego sąsiedztwie mogą powodować dotkliwy i trudny do opanowania ból. Ból w splocie słonecznym bywa objawem takich nowotworów jak np. rak trzustki.

Warto przeczytać: https://diag.pl/pacjent/artykuly/bol-w-klatce-piersiowej-czy-to-zawsze-zawal-poznaj-mozliwe-przyczyny/

Splot słoneczny – urazy

Uraz splotu słonecznego często powoduje silny, często nagły ból w nadbrzuszu. Uderzenie w brzuch (np. podczas uprawiania sportu, wypadku lub upadku) może wywołać chwilowy skurcz przepony, trudności z oddychaniem, a nawet uczucie duszności lub oszołomienia. Ból zwykle jest bardzo intensywny, najczęściej ustępuje po kilku minutach. W cięższych przypadkach konieczna jest konsultacja lekarska, by wykluczyć uszkodzenia narządów wewnętrznych.

Ból w okolicy splotu słonecznego może wynikać z naciągnięcia mięśnia brzucha, szczególnie po intensywnym wysiłku fizycznym — np. na siłowni, podczas uprawiania sportu lub nawet w trakcie codziennych czynności wymagających napinania mięśni tułowia. Naciągnięciu mięśni brzucha towarzyszą następujące objawy:

• ból nasilający się przy ruchu, kaszlu lub napinaniu brzucha,
• obrzęk, zaczerwienienie lub zasinienie w miejscu urazu,
• tkliwość przy dotyku.

Ból po naciągnięciu mięśnia zwykle ma charakter miejscowy i stopniowo ustępuje po odpoczynku.

Splot słoneczny a nerwica i stany lękowe

Ból w okolicy splotu słonecznego może być związany z nerwicą lub lękiem – to dlatego splot trzewny często określany jest mózgiem brzusznym. Pod wpływem silnego stresu organizm uruchamia tzw. reakcję „walcz lub uciekaj”. Może to powodować:

• napięcie mięśni (np. przepony),
• kołatanie serca,
• płytki oddech,
• zaburzenia trawienia (nudności, wzdęcia, ucisk),
• uczucie bólu lub ścisku w nadbrzuszu — czyli właśnie w okolicy splotu słonecznego.

Przeczytaj także: https://diag.pl/pacjent/artykuly/nerwica-co-to-jest-i-czym-sie-objawia-rodzaje-nerwicy-i-jej-przyczyny/

Ból w splocie słonecznym – kiedy do lekarza?

Ból w okolicy splotu słonecznego nie zawsze świadczy o poważnym schorzeniu, jednak w niektórych sytuacjach może wymagać pilnej konsultacji medycznej. Do lekarza należy zgłosić się, gdy ból utrzymuje się dłużej lub stopniowo się nasila. Niepokojące objawy towarzyszące, które powinny wzbudzić niepokój to m.in. nudności, wymioty, gorączka, duszność, utrata masy ciała, żółtaczka czy kłopoty z oddychaniem. Pomoc medyczna jest szczególnie ważna po urazie brzucha, zwłaszcza jeśli ból nie ustępuje i dodatkowo pojawiają się niepokojące objawy, takie jak duszność, zawroty głowy, nudności, krwiaki czy problemy z oddychaniem. Takie symptomy mogą świadczyć o uszkodzeniu narządów wewnętrznych. Dlatego nie należy zwlekać — szybka diagnoza pozwala uniknąć często bardzo poważnych powikłań i wdrożyć odpowiednie leczenie.