USG dopochwowe - jak wygląda i kiedy należy wykonać?

USG dopochwowe to rodzaj badania ultrasonograficznego przeznaczony do diagnostyki ginekologicznej. Zasadą jego wykonania jest wprowadzenie sondy aparatu do pochwy. Badanie dostarcza bardziej szczegółowych danych, w porównaniu do badania przez brzuch i nie wymaga specjalnego przygotowania.

USG – jak to działa?

Badanie ultrasonograficzne to metoda obrazująca strukturę wnętrza ludzkiego ciała wykorzystująca fale dźwiękowe o wysokiej częstotliwości. Fale dźwiękowe odbijają się od tkanek, narządów wewnętrznych i innych struktur, powracają do urządzenia, gdzie są przetwarzane w obraz widoczny na ekranie. Obraz ten może zostać utrwalony w postaci wydruku lub nagranego obrazu i dołączony do dokumentacji. Główną zaletą badania USG jest jego nieinwazyjność, czyli brak wpływu badania na organizm, w przeciwieństwie do innych badań obrazowych jak tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny.

USG dopochwowe zwane też transwaginalnym, to odmiana badania ultrasonograficznego podczas którego sonda aparatu jest wprowadzana do pochwy.

Badanie przezpochwowe jest bardziej dokładne w diagnostyce schorzeń ginekologicznych niż badanie USG przez powłoki brzuszne. Dostarcza ono bardziej szczegółowych danych. Umożliwia m.in. ocenę macicy wraz z endometrium, szyjki macicy, jajowodów i jajników oraz otaczających je obszarów miednicy. Jest szczególnie zalecane w przypadku, gdy USG przez powłoki brzuszne może być niemiarodajne: w przypadku nierozciągniętego pęcherza moczowego (brak zgromadzonego moczu w pęcherzu), nadmiaru gazów w jelitach lub u pacjentek otyłych.

Badanie przezpochwowe nie jest wykonywane u dziewcząt, które nie rozpoczęły współżycia.

Przeczytaj także: Bolesne miesiączki – jakie są przyczyny?

Jakie są wskazania do wykonania USG dopochwowego?

• ból miednicy lub nieprawidłowe krwawienie, międzymiesiączkowe lub pomenopauzalne,
• ocena endometrium,
• określenie kształtu, wielkości, położenia macicy,
• obecność polipów lub mięśniaków macicy,
• torbiele lub guzy jajników,
• bolesne miesiączki, brak miesiączki,
• nietrzymanie moczu,
• zespół policystycznych jajników,
• ocena występowania owulacji, ocena stymulacji owulacji podczas procedury zapłodnieniu in vitro,
• ocena wczesnej ciąży i ocena wieku ciążowego,
• podejrzenie ciąży pozamacicznej.

Jak wygląda usg dopochwowe?

Badanie przeprowadzane jest na fotelu ginekologicznym lub na leżance w pozycji z ugiętymi nogami i uniesioną miednicą. Lekarz wprowadza sondę USG pokrytą jednorazową osłonką i specjalnym żelem ultrasonograficznym do pochwy. Badanie może być niekiedy nieprzyjemne, ale nie powinno być bolesne, z wyjątkiem kobiet u których występuje endometrioza, wady anatomiczne pochwy, stany zapalne. Do tego badania należy wcześniej opróżnić pęcherz moczowy.

Optymalny czas wykonania USG to u kobiet miesiączkujących I faza cyklu (5-10 dzień). U kobiet po menopauzie stosujących hormonalną terapię zastępczą 6-10 od przyjęcia ostatniej tabletki, natomiast w przypadku przyjmowania terapii ciągłej termin badania nie ma znaczenia.

USG dopochwowe a współżycie

Brak jest przeciwwskazań odnośnie do współżycia przed badaniem USG.

Oznaczenia na USG dopochwowym

W opisie wyniku uwzględniane jest:

• grubość błony śluzowej macicy (endometrium), jej echogenność (sposób odbijania fal ultradźwiękowych), obecność zmian ogniskowych, jeżeli występują (polip, zmiany brodawkowate).
• trzon macicy – jego położenie (tyłozgięcie, przodozgięcie), zarys, wymiary, kształt jamy macicy, echogenność, obecność zmian ogniskowych – ich echogenność i lokalizacja w przekroju trzonu macicy (podśluzówkowa, śródścienna, podsurowicówkowa).
• szyjka macicy – jej długość, obecność śluzu w okresie okołoowulacyjnym, obecność zmian patologicznych.
• jajnik – jego rozmiary (długość, szerokość, wysokość), obecność prawidłowych struktur jajnika: pęcherzyki, ciałko żółte, obecność zmian czynnościowych jajnika (np. ciałko żółte torbielowate, luteinizacja niepękniętego pęcherzyka), obecność guzów (ich wymiary, struktura, zarysy, echogenność).
• obecność płynu w zatoce Douglasa (zagłębieniu odbytniczo-macicznym).

USG prenatalne dopochwowe czy brzuszne?

USG drogą dopochwową wykonywane jest przed 10 tygodniem ciąży, jeśli są ku temu wskazania. USG prenatalne jest wykonywane przez powłoki brzuszne.

Warto przeczytać: https://diag.pl/pacjent/artykuly/diagnostyka-prenatalna-czym-jest-i-w-jaki-sposob-sie-ja-przeprowadza/

Czy częste usg dopochwowe w ciąży jest szkodliwe?

Obecnie nie ma badań, stwierdzających szkodliwość badania USG dla płodu. Lekarz je wykonujący kieruje się zasadą wykonania badania w możliwie najkrótszym czasie.

Przyczyny krwawienia po usg dopochwowym

Krwawienie może być związane ze stanem zapalnym lub obecnością nadżerki. Może również wystąpić przy zaburzeniach krzepnięcia lub we wczesnej ciąży wskutek podrażnienia śluzówki macicy. Powinno ustąpić niedługo po badaniu. Jeśli tak się nie dzieje należy skontaktować się z lekarzem, który może wyjaśnić przyczyny.

USG dopochwowe – co wykryje?

• Czy USG dopochwowe wykryje raka szyjki macicy?

Do wykrywania raka szyjki macicy przeznaczone jest badanie cytologiczne, które jest badaniem bardziej czułym i pozwala wykryć raka na wczesnym jego etapie, gdy można podjąć działania zmierzające do wyleczenia. USG może wyryć zmiany makroskopowe, a więc bardziej zaawansowane z mniejszą szansą na wyleczenie.

• Czy USG dopochwowe wykryje nadżerkę?

Nadżerka to najczęściej określenie ektopii szyjki macicy, jest wykrywane przez lekarza ginekologa w trakcie badania ginekologicznego, a przy jej stwierdzeniu należy rozszerzyć diagnostykę o kolposkopię czy cytologię szyjki macicy. USG nie jest przeznaczone do wykrywania nadżerki.

• Czy USG dopochwowe wykryje stan zapalny?

Ze względu na swoją specyfikę USG nie jest przeznaczone do wykrywania stanu zapalnego. Służą temu badania mikrobiologiczne, badanie biocenozy pochwy czy badanie ginekologiczne za pomocą wziernika.

• Czy USG dopochwowe wykryje raka jajnika?

USG wydaje się najlepszym sposobem na wykrycie wczesnego i bezobjawowego raka jajnika, jednak nie każda zmiana wykryta w jajniku jest nowotworem. Najczęściej są to torbiele zwykle nie wymagające operacji.

Pytania i odpowiedzi

Czy USG dopochwowe może pomóc w diagnozowaniu problemów z mięśniami dna miednicy, takich jak osłabienie mięśni lub prolaps?

USG może być jednym z badań służących do rozpoznania tej przypadłości. W zależności od dominujących objawów wykorzystywane są różne rożne metody diagnozowania w tym badania obrazowe jak USG.

Czy podczas USG dopochwowego można wykryć zmiany w strukturze ściany pochwy, takie jak torbiele czy guzy?

USG przeprowadzane drogą przez pochwę pozwala wykryć torbiele i guzy zlokalizowane w obrębie jajników, jajowodów, macicy pochwy a także sąsiadujących struktur.

Jakie są różnice między USG dopochwowym a innymi metodami obrazowania, takimi jak rezonans magnetyczny (RM) czy tomografia komputerowa (TK), w kontekście diagnostyki ginekologicznej?

USG dopochwowe w przeciwieństwie do TK jest badaniem nieinwazyjnym, nie wymagającym specjalnego przygotowania. Badanie TK wymaga podania jodowego środka cieniującego. W wielu przypadkach wspomniane metody diagnostyczne wzajemnie się uzupełniają. Badanie TK pozwala wykryć i zróżnicować zmiany w szyjce macicy, w mniejszym stopniu jest przydatne do wykrywania zmian w jajnikach. Rezonans magnetyczny znajduje zastosowanie w diagnostyce i określaniu stopnia zaawansowania guzów macicy i szyjki macicy, różnicowaniu zmian łagodnych i złośliwych jajnika.