USG jąder - kiedy wykonać?

Ultrasonografia jest bezpiecznym i nieinwazyjnym badaniem pozwalającym na ocenę morfologii, położenia i struktury narządów wewnętrznych, co czyni je jednym z podstawowych narzędzi diagnostycznych. Badanie to rutynowo wykorzystane jest także w urologii, w tym także w diagnostyce chorób jąder. Jakie są wskazania do wykonania badania USG jąder? Na czym polega to badania i jakie schorzenia pozwala ono wykryć?

USG jąder – co to za badanie?

Badanie ultrasonograficzne, kojarzone lepiej z akronimem USG jest nieinwazyjnym badaniem obrazowym wykonywanym, interpretowanym i opisywanym przez lekarza. W badaniu tym wykorzystywane są fale dźwiękowe o wysokiej częstotliwości przekraczającej 20 tys. Hz, nazywane ultradźwiękami lub naddźwiękami. Podczas wykonywania badania lekarz przesuwa po powierzchni skóry odpowiadającej badanemu obszarowi urządzenie zwane sondą, która zamienia prąd elektryczny na fale dźwiękowe o wysokiej częstotliwości. Ultradźwięki rozchodząc się w ciele pacjenta odbijają się od tkanek i narządów i wracają do sondy, która następnie przetwarza je na sygnały elektryczne zamieniane w czasie rzeczywistym na obraz, który wyświetlany jest na monitorze urządzenia. W przeciwieństwie do badania rentgenowskiego czy tomografii komputerowej, ultrasonografia nie wykorzystuje promieniowania.

Wskazania do wykonania badania ultrasonograficznego jąder

Obecnie badanie ultrasonograficzne jąder jest badaniem wykonywanym rutynowo u pacjentów zgłaszających dolegliwości bólowe w obrębie moszny. Jednocześnie, obok badania fizykalnego USG jąder uważane jest za podstawowe narzędzie diagnostyczne służące do obrazowania i oceny jąder wraz z przyległymi strukturami.

Zaleca się by badanie ultrasonograficzne jąder wykonać:

• w przypadku bólu krocza, jąder,
• u mężczyzn po przebytym urazie w obrębie krocza,
• a także u panów, którzy zaobserwowali guzki na powierzchni jąder czy zgrubienie powrózka nasiennego, czyli struktury, do której „podczepione” jest jądro,
• w każdej sytuacji, która niepokoi pacjenta ze względu na wykrycie w jądrze podejrzanych zmian.

USG jąder – co wykrywa?

W trakcje USG jąder mogą zostać uwidocznione:

• ropnie jądra, wodniaki,
• stany zapalne, także skręt jądra,
• przepuklina mosznowa,
• żylaki powrózka nasiennego i najądrzy,
• wnętrostwo (niezstąpione jądro),
• uszkodzenia jąder po przechorowaniu m.in. świnki,
• guzy jądra, które wymagają dalszej diagnostyki np. biopsji.

Warto przeczytać: https://diag.pl/pacjent/artykuly/rak-jader-objawy-badania-jak-wyglada-guz-jadra/

USG jąder – przygotowanie

Badanie USG jąder nie wymaga specjalnego przygotowania.

USG jąder – jakie badania wykonać wcześniej?

Na USG jąder można zgłosić się z wynikiem wcześniej wykonanego badania ogólnego moczu, szczególnie wówczas, jeżeli występują dolegliwości bólowe i objawy zapalenia. Zwykle jednak to lekarz po badaniu USG jąder kieruje na dodatkowe, wymagane badania, niezbędne w dalszej diagnostyce.

Jakie schorzenia można wykryć podczas USG jąder?

Badanie ultrasonograficzne jąder jest nieinwazyjnym i bezpiecznym badaniem diagnostycznym, które nie wymaga od pacjentów wcześniejszego przygotowania ani też zlecenia dodatkowych badań; jest ono poprzedzone wykonanym przez lekarza badaniem palpacyjnym moszny. Badanie ultrasonograficzne jąder przeprowadzone przez doświadczonego lekarza radiologa lub urologa pozwala wykryć wodniaka jądra, obecność guzków, które mogą okazać się wypełnionymi płynem torbielami lub rakiem jąder. Badanie to ma również istotną wartość diagnostyczną w przypadkach podejrzenia skrętu jądra, który to stan wymaga pilnej interwencji chirurgicznej. Ponadto, wykorzystywany w aparatach ultrasonograficznych efekt Dopplera pozwala na ocenę przepływu krwi w zaopatrujących jądra w krew naczyniach krwionośnych i zdiagnozowanie żylaków powrózka nasiennego, które postrzegane są jako jeden z głównych czynników wpływających negatywnie na męską płodność.

Pytania i odpowiedzi

1. Czy USG jąder może pomóc w diagnostyce przyczyn niepłodności u mężczyzn?

Wśród czynników wpływających negatywnie na męską płodność poza stosowaniem używek, niewłaściwą dietą, otyłością czy noszeniem zbyt obcisłej bielizny istotne znaczenie mają także schorzenia i dysfunkcje jąder. Dlatego też badanie ultrasonografia jąder i moszny, które jest podstawową metodą obrazowania większości męskiego układu rozrodczego może okazać się pomocne w diagnostyce niepłodności u mężczyzn. Badanie to pozwala na ocenę budowy jąder najądrzy i powrózka nasiennego. Dzięki zastosowanie efektu Dopplera umożliwia także wykrycie nieprawidłowego przepływu krwi czy patologii w obrębie naczyń krwionośnych zaopatrujących jądra w krew takich jak np. żylaki powrózka nasiennego, które postrzegane są jako jeden z głównych czynników obniżających męską płodność. Badanie to jest nieinwazyjne i bezbolesne, a co najważniejsze nie wpływa niekorzystnie na płodność.

2. Czy USG jąder może pomóc w diagnostyce problemów hormonalnych, takich jak niedoczynność jąder (hipogonadyzm), i jakie zmiany strukturalne mogą być z tym związane?

Poza badaniami laboratoryjnymi takimi jak oznaczenie we krwi stężenia hormonów płciowych: testosteronu, prolaktyny, hormonów luteinizującego (LH) i folikulotropowego (FSH) oraz oceny parametrów nasienia, pomocnym narzędziem w diagnostyce niedoczynności jąder jest badanie ultrasonograficzne. Wykonane przez doświadczonego lekarza badanie pozwala na wykrycie uszkodzeń jąder i nieprawidłowości strukturalnych takich jak mikrozwapnienia, krwiaki czy atrofia jąder.

3. Jakie są zalecenia dotyczące regularnych badań USG jąder u mężczyzn z podwyższonym ryzykiem nowotworu jąder, np. z historią choroby w rodzinie?

Kluczową rolę we wczesnej diagnozie raka jąder odgrywa samobadanie. Zaleca się by mężczyźni i nastolatkowie powyżej 15-go roku życia regularnie, raz w miesiącu, wykonywali samodzielne badanie jąder. Poza samokontrolą wczesną rozpoznanie choroby umożliwia badanie ultrasonograficzne jąder. Zaleca się by panowie powyżej 40-go roku życia lub z grup podwyższonego ryzyka wykonywali je raz w roku. W przypadku młodszych mężczyzn badanie wykonuje się rzadziej; co 2 – 3 lata.