Wszystko o mutacji głosu. Ile trwa, przyczyny, jak rozpoznać

W czasie życia głos ulega wielu zmianom, zwłaszcza w okresie dorastania, kiedy to głos dziecka w ciągu kilku lat staje się głosem młodego dorosłego. Pomimo rozwoju nauki i medycyny nasza wiedza dotycząca głosu dzieci niestety nadal jest bardziej ograniczona niż w przypadku głosu osób dorosłych. Prawdopodobnie wynika to z trudności w wykonaniu badań u dzieci, które są mniej skłonne do współpracy z lekarzem. Jednocześnie musimy pamiętać, że dzieci nie można traktować jako „pomniejszone” wersje pacjentów dorosłych. Dzieci różnią się zarówno proporcjami ciała, jak i anatomią układu oddechowego, w tym krtani co wpływa na wiele aspektów emisji i jakości głosu, dlatego też bezpośrednie odnoszenie do dzieci wyników opisujących pacjentów pełnoletnich jest błędne. Do najbardziej widocznej, czy raczej słyszalnej zmiany głosu dochodzi w procesie mutacji zachodzącym w okresie dojrzewania. Czym jest mutacja? Dlaczego nasz głos się zmienia i jak długo trwa ten proces?

Mutacja głosu – jak powstaje głos

Dla zrozumienia czym jest mutacja głosu w pierwszej kolejności musimy zrozumieć w jaki sposób powstaje dźwięk, który staje się ludzkim głosem. Nasz głos powstaje w wyniku przepływu powietrza przez krtań, w której bocznych ścianach znajduje się parzysty fałd nazywany strunami głosowymi. Przepływające powietrze sprawia, że fałdy głosowe wibrują wydając podstawowe dźwięki. Usta i język odgrywają istotną rolę w prawidłowej artykulacji głosek i tworzeniu słów, a w prawidłowej emisji głosu istotną rolę odgrywają także rezonatory jak np. klatka piersiowa czy zatoki.

Niemniej jednak to drgania strun głosowych w zasadniczym stopniu wpływają na głębokość i wysokość tonu naszego głosu. Głos dziecka jest wysoki, ponieważ jego krtań ma stosunkowo małe rozmiaru, a struny głosowe są krótkie, cienkie i napięte. Po urodzeniu fałdy głosowe chłopców i dziewcząt mają podobną długość mierząc około 2 mm, jednak wraz ze wzrostem dziecka zwiększa się także ich długość. Fałdy głosowe dziewcząt rosną o około 0,4 mm na rok podczas gdy u chłopców proces ten zachodzi niemal dwukrotnie szybciej.

Mutacja głosu – przyczyny

Zmiana wysokości i skali głosu jest jedną z trzeciorzędowych cech płciowych. Jest ona związana z procesem dojrzewania, który zachodzi u dziewcząt w wieku od 10 do 14 lat, u chłopców zaś nieco później; pomiędzy 12 a 16 rokiem życia. W okresie dojrzewania płciowego u chłopców wzrost poziomu prowadzi do zmian w budowie krtani; dochodzi do wydłużenia chrząstki krtani i fałdów głosowych, a także ich pogrubienia, w efekcie czego następuje zmiana tonu i barwy głosu (mutacja głosu u chłopców). Zmiana ta jest znacznie bardziej zauważalna u chłopców, ponieważ ich ton głosu może obniżyć się nawet o oktawę. W procesie dojrzewania głosy dziewcząt również zmieniają się jednak w nieco mniejszym stopniu; wysokość ich głosu zmniejsza się „tylko” o około trzy tony.

Głosy starszych nastolatków i mężczyzn brzmią inaczej, ale również pewne różnice są dostrzegalne na ich szyjach. Wraz z powiększeniem i stwardnieniem chrząstek krtani, ustawia się ona pod innym kątem. Zmiana ta dostrzegalna jest jako wyniosłość krtaniowa, określana potocznie jako „jabłko Adama”. U dziewcząt krtań również powiększa się chociaż nie tak bardzo jak u chłopców, a wyniosłość krtaniowa nie jest widoczna i na kobiecej szyi nie dostrzeżemy „jabłka Ewy”.

Sprawdź nasz e-Pakiet badań dla nastolatków.

W przypadku chłopców przyjął się podział procesu mutacji głosu na trzy fazy: premutację, mutację i postmutację. Chociaż wcześniejsze wyniki badań oceniające parametry głosu dziewcząt w trzech grupach wiekowych; poniżej 13 lat, od 13 do 16 lat i powyżej lat do 16 roku nie wykazały istotnych różnic pomiędzy fazami okresu dojrzewania dziewcząt, ostatnimi laty dowiedziono występowanie etapu permutacji, pomiędzy 7-ym a 8-ym rokiem życia zasadniczo z obecnością zmian, które obserwuje się u chłopców o około rok starszych.

Objawy mutacji głosu

U chłopców przechodzących mutacje, wywołanym czynnikami hormonalnymi zmianom budowy krtani często towarzyszą dolegliwości ze strony głosu. W większości przypadków pojawia się chrypka i trudności z panowaniem nad wysokością i prawidłową głosu, w którym pojawiają się naprzemiennie wysokie i niskie dźwięki. czy też zachrypnięcie głosu. Wpływa to na wydawanie na przemian wysokich i niskich dźwięków.

Przeczytaj również: Poziom testosteronu a wiek – tabela, uwarunkowania

Ile trwa mutacja głosu?

Okres dojrzewania trwa kilka lat. Nie jest więc prawdą, że pewnego poranka po przebudzeniu nastolatek usłyszy nowy, dorosły głos o głębokim tembrze i brzmieniu o oktawę niższy niż jeszcze poprzedniego wieczoru. Proces ten może potrwać nawet rok, jednak musimy pamiętać, że szybkość zmian następujących w okresie dojrzewania jest osobniczo zróżnicowana. Niemniej jednak większości przypadków głos jest już w pełni ustabilizowany około 17 roku życia. Jeśli jednak do tego czasu głos nastolatka nie ulegnie zmianie i nie rozwiną się inne drugorzędne cechy płciowe, należy skontaktować się z lekarzem pediatrą w celu przeprowadzenia diagnostyki w kierunku potencjalnych zaburzeń gospodarki hormonalnej.

Dr n. o zdrowiu Piotr Choręza