Zapalenie pęcherza – objawy i leczenie. Jakie badania należy wykonać przy zapaleniu pęcherza?

Zapalenie pęcherza moczowego to powszechna infekcja, szczególnie u młodych kobiet, choć może także wystąpić u mężczyzn i dzieci. Charakteryzuje się częstym oddawaniem moczu, któremu towarzyszy pieczenie. Czasami odczuwany jest również dokuczliwy ból w dolnej części brzucha.

Zapalenie pęcherza moczowego jest infekcją, którą wywołują przeważnie bakterie E. coli. Dostają się one najczęściej do pęcherza z cewki moczowej lub odbytu. W rzadkich przypadkach zakażenie wywołują również inne drobnoustroje, takie jak wirusy i grzyby.

Zapalenie pęcherza moczowego

Zapalenie pęcherza moczowego częściej dotyka kobiety, co wynika z anatomicznej budowy ich układu moczowego. Infekcja występuje często u pań w ciąży i w trakcie połogu, a także po stosunku seksualnym. Pierwszym sygnałem, jaki pojawia się przy zapaleniu pęcherza, jest delikatne pieczenie w trakcie oddawania moczu. Z czasem objawy te nasilają się i coraz częściej trzeba korzystać z toalety. Infekcji nie należy bagatelizować, zwłaszcza jeśli ma charakter nawrotowy. Nieleczone zapalenie pęcherza moczowego może prowadzić do poważniejszego zapalenia nerek.

Zapalenie pęcherza moczowego u dzieci jest kwestią bardziej złożoną, ponieważ maluchy do pewnego wieku nie potrafią określić swoich dolegliwości. Zakażenie może się objawiać płaczem i gorączką bez innych widocznych objawów. W razie podejrzenia należy bezzwłocznie skonsultować się z pediatrą. Nawet najmniejsze dzieci można leczyć odpowiednio dobranymi do wieku antybiotykami. W przypadku zapalenia pęcherza moczowego u starszych pociech warto włączyć syropy na bazie żurawiny, które wspomogą proces leczenia.

Przyczyny zapalenia pęcherza moczowego

Cewka moczowa kobiet jest znacznie krótsza niż u mężczyzn i sąsiaduje z ujściem pochwy i odbytem, gdzie znajduje się wiele drobnoustrojów. Choć w swoim naturalnym środowisku są one całkiem niegroźne, przeniesione do dróg moczowych mogą wywoływać stan zapalny.

Główne przyczyny zapalenia pęcherza moczowego to:

● zakażenie bakteryjne cewki moczowej, wywołane przez pałeczkę okrężnicy, bytującą naturalnie w jelicie grubym,
● przerost drożdżaków (patogeny z pochwy mogą atakować cewkę moczową),
● przenoszenie bakterii do ujścia cewki moczowej podczas stosunku seksualnego,
● zaburzony skład flory fizjologicznej dróg rodnych spowodowany mniejszą ilością estrogenów, szczególnie u kobiet po menopauzie,
● w przypadku mężczyzn przerost gruczołu krokowego.

Innymi czynnikami, które sprzyjają zapaleniu pęcherza moczowego, są: alkaliczny odczyn moczu, starszy wiek, ciąża i połóg, kamica nerkowa, odwodnienie lub niewystarczająca higiena intymna.

Objawy zapalenia pęcherza moczowego

Zapalenie pęcherza moczowego przeważnie powoduje szereg dolegliwości.

Do najczęstszych objawów zapalenia pęcherza moczowego należą:

● częste oddawanie moczu w niewielkich ilościach, nawet kropelkach,
● ból podczas oddawania moczu,
● parcie na cewkę,
● zmieniony zapach i kolor moczu, często ciemniejszy i mętny,
● silny ucisk i parcie w dolnej części jamy brzusznej,
● drażliwość i ogólne osłabienie,
● mniejszy apetyt.

W niektórych przypadkach mogą wystąpić również: gorączka, wymioty, dreszcze, ból okolicy lędźwiowej.

Jakie badania należy wykonać przy zapaleniu pęcherza?

Zapalenie pęcherza moczowego można rozpoznać po charakterystycznych objawach, nawet we wczesnym stadium. Po zgłoszeniu się do lekarza wykonuje się badanie ogólne moczu i badanie mikrobiologiczne, tzw. posiew moczu. Wyniki są już dostępne po 48 godzinach i na ich podstawie lekarz ocenia, jakie drobnoustroje zaatakowały układ moczowy. Dzięki temu może on wdrożyć odpowiednie leczenie. W przypadku silnych objawów lub nawracających infekcji wykonuje się dodatkową diagnostykę w postaci badań obrazowych układu moczowego.

Jeśli badania na nic nie wskazują, a dolegliwości się nasilają, wówczas lekarz może zdecydować o przeprowadzeniu diagnostyki w szpitalu, np. celem wykonania badań kontrastowych czy cystoskopii (badanie wnętrza pęcherza moczowego). Ma to duże znaczenie w przypadku podejrzenia zmian nowotworowych lub wad anatomicznych układu moczowego.

Zapalenie pęcherza moczowego – jakie jest leczenie?

Istnieje kilka metod walki z zapaleniem pęcherza moczowego, która odbywa się pod ścisłą kontrolą lekarską. Leczenie infekcji dróg moczowych trwa zazwyczaj od 5 do 10 dni. Leczeniem z wyboru jest antybiotykoterapia. Gdy występują powikłania, np. odmiedniczkowe zapalenie nerek, lekarz przepisuje odpowiednie leki, które należy brać nawet do 2 tygodni, czasem nawet w warunkach szpitalnych.

Leki na zapalenie pęcherza moczowego

Jednym z najbardziej skutecznych i szeroko dostępnych leków jest furagina, dostępna bez recepty. Jej mechanizm działania polega na uszkodzeniu DNA bakterii i hamuje ich rozwój, uniemożliwiając dalsze namnażanie się patogenów. W dodatku lek ten wzmacnia układ immunologiczny, mobilizując organizm do walki z infekcją. Pomimo że furagina jest lekiem bez recepty, nie należy jej brać bez konsultacji lekarskiej, ponieważ nie jest ona skuteczna na wszystkie rodzaje drobnoustrojów. Nie jest również wskazana dla kobiet w ciąży.

Zioła

Jest wiele ziół i leków ziołowych, które doskonale wspomogą walkę z zapaleniem pęcherza moczowego. Wyciągi roślinne działają moczopędnie, odkażająco, a przy okazji mobilizują organizm do walki z infekcją. Doskonale poradzą sobie: skrzyp polny, mniszek lekarski, nawłoć oraz pokrzywa.

Dieta

Wbrew pozorom dieta jest bardzo skuteczną metodą wspomagająca w stanach zapalnych dróg moczowych. Jeśli się borykasz z infekcją pęcherza, spożywaj duże ilości żurawiny. Może być ona w postaci soku, syropu lub suszonych owoców. Żurawina działa moczopędnie, zatem sprzyja usuwaniu bakterii z układu moczowego. Ponadto zmniejsza ilość drobnoustrojów, wpływając na pH moczu oraz dzięki działaniu antybakteryjnemu. Żurawina utrudnia też przyleganie bakterii do ścian układu moczowego, przez co łatwiej wypłukiwane są wraz ze strumieniem moczu.

W Twojej diecie nie powinno zabraknąć produktów spożywczych mogących wpływać pozytywnie na łagodzenie stanu zapalnego. Przykładem mogą być: warzywa strączkowe, szpinak, jarmuż, burak, kalafior czy brokuł. Zawierają dużo flawonoidów, które działają antyoksydacyjnie.

Wszelkie inne domowe metody zalecane są jako wspomaganie terapii farmakologicznej. Musisz pamiętać o odpowiednim nawodnieniu i wygrzewaniu ciała. Pomocne mogą być ziołowe nasiadówki, które działają przeciwzapalnie i ściągająco. Ważne też jest, aby zadbać szczególnie o higienę intymną, używając płynów antybakteryjnych i antyseptycznych.

A: Marta Skrzypek
Z: lek. Agnieszka Żędzian

Bibliografia

1. A. Szczeklik, Interna Szczeklika, Wydawnictwo MP, Kraków 2015.
2. J. Górnicka, Choroby układu moczowego, Wydawnictwo AWM, Warszawa 2019.
3. Mayo Clinic, Urinary Tract Infections, mayoclinic.org/diseases-conditions/urinary-tract-infection/symptoms-causes/syc-20353447
4. D. Calimeris, L. Cook, Prosta i skuteczna dieta przeciwzapalna, tłum. I. Nietupska, Wydawnictwo Vital, Białystok, 2021.