Zatrucie alkoholowe - ile trwa? Objawy i domowe sposoby na ztrucie

Zatrucie alkoholowe może stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia oraz życia. Jest ono częstym problemem, z którym spotykają się lekarze oraz ratownicy medyczni. Bardzo ważna jest wiedza, jak pomóc osobie, która zatruła się alkoholem – odpowiednie działania pozwalają zminimalizować negatywne skutki, jakie niesie za sobą nadmierne spożycie alkoholu.

Co to jest zatrucie alkoholowe?

Alkohol pije około 81% dorosłych Polaków. Coraz częściej i więcej wypijamy mocnych alkoholi. Łatwy do nich dostęp oraz nadużywanie wysokoprocentowych trunków są powodem licznych kłopotów zdrowotnych oraz częstych interwencji medycznych. Zatrucie alkoholowe jest stanem, kiedy organizm nie może przyswoić ani skutecznie wydalić wypitego alkoholu, który najczęściej spożyty jest w zbyt dużej dawce w krótkim czasie.

W naszym kraju najczęściej dochodzi do zatruć alkoholem etylowym (etanol) – to silny środek psychoaktywny (znajdujący się głównie w wódce i spirytusie), mający duży wpływ na działanie układu nerwowego i oddechowego, w dużej ilości mogący doprowadzić nawet do śmierci. Przyjmuje się, że dawka śmiertelna to 300 ml czystego alkoholu wypitego w ciągu godziny (odpowiada to 0,7 litra czystej wódki). Groźne bywa również spożycie alkoholu niespożywczego: metylowego czy glikolowego.

Etapy zatrucia alkoholem – objawy

Reakcja organizmu na ilość spożytego alkoholu jest kwestią indywidualną i zależy od wielu czynników. Należą do nich między innymi: wiek, masa ciała, płeć, rodzaj i dawka spożytego alkoholu, współistniejące schorzenia, zażywane leki czy wypełnienie żołądka treścią pokarmową (pamiętajmy, że jeśli konsumujemy alkohol etylowy w czasie lub bezpośrednio po jedzeniu, to jego stężenie we krwi jest niższe niż przy piciu etanolu na pusty żołądek).

Wyróżniamy względnie typowe etapy rozwoju zatrucia alkoholem etylowym:

• Etap pierwszy – osoba, która spożyła alkohol, jest nadpobudliwa ruchowo, z jej ust czuć nieprzyjemny zapach alkoholu, ma ona problem z płynnym, wyraźnym wysławianiem się oraz zachowaniem równowagi ruchowej.
• Etap drugi – do opisanych wcześniej objawów dochodzi ogólne osłabienie, zmęczenie oraz przyspieszenie akcji serca. Osoba będąca pod wpływem alkoholu ma problemy ze świadomością.
• Etap trzeci – pojawiają się problemy z własną fizjologią oraz kontrolowaniem zachowania. Następuje utrata świadomości.
• Etap czwarty – zatrucie alkoholem powoduje (niekiedy poważne) problemy z oddychaniem, zauważalny jest brak reakcji na bodźce zewnętrzne, może dojść do hipotermii czy śpiączki. Obydwa te czynniki mogą prowadzić do zgonu.

Upojenie alkoholowe i kac a zatrucie alkoholem

Trzeba pamiętać, że początkowe objawy zatrucia alkoholem są podobne do symptomów kaca czy upojenia alkoholowego. Nie należy jednak mylić tych pojęć.

Upojenie alkoholowe i kac nie stanowią bezpośredniego zagrożenia utraty życia. Upojenie alkoholowe (zwane również stanem nietrzeźwości) to stan zaburzenia świadomości po wypiciu alkoholu. Kac to objaw po uprzednim nadużyciu alkoholu, jest efektem ustania działania alkoholu etylowego na układ nerwowy. Zatrucie alkoholowe natomiast jest stanem niebezpiecznym i może prowadzić do śmierci – takie niebezpieczeństwo występuje zarówno po spożyciu dużej ilości alkoholu etylowego jak i po wypiciu dowolnej ilości alkoholu niespożywczego. W tym przypadku, oprócz objawów upojenia, pojawiają się inne, bardzo poważne i niepokojące symptomy.

Ostre zatrucie alkoholowe – objawy

Jakie objawy wskazują, że mogło dojść do ostrego zatrucia alkoholem etylowym? Przede wszystkim osoba jest nieprzytomna i nie reaguje na bodźce zewnętrzne. Mogą pojawić się wymioty. Zauważalne są również problemy w funkcjonowaniu układu oddechowego – oddech staje się płytki, nieregularny, mogą pojawić się niekontrolowane przerwy w oddychaniu. U osoby z ostrym zatruciem alkoholowym często dochodzi do wychłodzenia organizmu. Bywa, że pojawia się napad drgawkowy.

Ostre zatrucie alkoholowe – pierwsza pomoc

Zatrucie alkoholem miewa bardzo ciężki przebieg i może prowadzić do śmierci. Wyżej wymienione objawy ostrego zatrucia wymagają natychmiastowego wezwania pogotowia ratunkowego lub kontaktu z numerem alarmowym 112. Chorego należy ułożyć w pozycji bocznej bezpiecznej, która ułatwi mu oddychanie i ograniczy ryzyko zachłyśnięcia się wymiocinami. W przypadku obniżonej temperatury otoczenia trzeba okryć go (np. kocem termicznym), aby nie dopuścić do wychłodzenia organizmu. Do czasu przyjazdu karetki, należy stosować się do wskazówek dyspozytora.

Nieudzielenie pomocy choremu grozi niewydolnością oddechową, która może prowadzić do śmierci. Problemy z oddychaniem mogą być spowodowane zatkaniem dróg oddechowym przez zapadający się, zwiotczały język lub wymiociny oraz porażeniem ośrodka oddechowego. Do zagrożenia życia może dojść również w przypadku pojawienia się hipotonii (niewydolność krążenia, związana z obniżeniem ciśnienia tętniczego krwi).

Warto wspomnieć, że z wezwaniem pomocy medycznej nie należy czekać do momentu pojawienia się objawów ostrego zatrucia alkoholem – osobie przytomnej, ale będącej pod wpływem dużej ilości alkoholu etylowego lub każdej ilości innego alkoholu również należy udzielić pomocy. Pamiętamy, że objawy zatrucia mogą postępować szybko, dlatego tak ważna jest czujność i szybka reakcja.

Zatrucie alkoholem – co pomaga?

Bardzo często osoby, które nadużyły alkoholu, szukają na forach internetowych odpowiedzi na pytanie: co na zatrucie alkoholowe będzie najbardziej skuteczne? Tu jednak należy powrócić do wcześniej opisanego zagadnienia, że tzw. kac bardzo często utożsamiany jest z zatruciem alkoholowym. Domowe sposoby jego leczenia są odrębnym zagadnieniem i nie mają za wiele wspólnego z terapią ostrego zatrucia alkoholowego. To ostatnie zwykle leczy się w warunkach szpitalnych, najczęściej na oddziale toksykologii. Celem działania zespołu medycznego jest podtrzymanie funkcji życiowych pacjenta oraz eliminacja trucizny z jego organizmu.

W pierwszej kolejności uzupełnia się płyny w organizmie chorego, podaje się mu elektrolity, witaminy oraz normuje poziom glukozy we krwi. Czasami niezbędne staje się płukanie żołądka czy podłączenie pacjenta do respiratora. Leczenie zatrucia alkoholem niespożywczym jest o wiele trudniejsze i niestety często nie przynosi oczekiwanego efektu (pacjent umiera).
Ile trwa zatrucie alkoholowe? Czas powrotu do zdrowia jest kwestią indywidualną, zależną od ilości i jakości spożytego alkoholu, tempa, w którym został on spożyty, kondycji ogólnej pacjenta, jego wieku itp.

Zatrucie alkoholem – domowe sposoby na jego uniknięcie

Co zrobić, aby uniknąć zatrucia alkoholem? Najlepiej nie pić go w ogóle, ponieważ jest on trucizną dla naszego organizmu. Jeśli chcemy go jednak spożyć i jednocześnie uniknąć kłopotów zdrowotnych, pijmy go z rozsądkiem. Przede wszystkim zawsze wybierajmy alkohol z pewnego źródła. Nie kupujmy go na bazarach czy od osoby, która wyprodukowała go na własną rękę. Warto wiedzieć, że bardzo toksyczny metanol w smaku jest praktycznie nie do odróżnienia od etanolu, a jego spożycie może prowadzić do tragicznych skutków.

Jeśli cierpimy na choroby przewlekłe i na stałe zażywamy leki, wówczas spożycie alkoholu bezwzględnie powinniśmy omówić z lekarzem.

Przed imprezą zjedzmy obfity posiłek, dzięki któremu będziemy syci przez długie godziny. Alkohol spożywajmy powoli i z umiarem, uważnie obserwując reakcję swojego organizmu. Jeśli czujemy, że jesteśmy pod wpływem alkoholu, powinniśmy zaprzestać jego dalszego spożywania. Zamiast niego, sięgnijmy po niegazowaną wodę mineralną. Takie działania nie tylko pozwolą nam na uniknięcie groźnego dla zdrowia i życia zatrucia alkoholem, ale również nieprzyjemnego kaca.

Bibliografia:

1. Raport ekspertów, Profil konsumpcji alkoholu, online: https://ptzp.org/pl/zmiana-profilu-konsumpcji-napojow-alkoholowych-202210151207, dostęp: 14.05.2023.
2. Grzela Emilia, Raport “Alkohol w Polsce”. Coraz więcej “binge-drinkerów”, idziemy w model wschodni, online: https://pulsmedycyny.pl/raport-alkohol-w-polsce-coraz-wiecej-binge-drinkerow-idziemy-w-model-wschodni-1176379, dostęp: 14.05.2023.
3. Ligenza Tomasz, Diagnostyka i postępowanie terapeutyczne w zatruciach alkoholami, online: https://repozytorium.ka.edu.pl/handle/11315/20593 , dostęp: 14.05.2023.
4. Klimkiewicz Anna, Ostre zatrucie alkoholem, online: https://www.mp.pl/pacjent/psychiatria/uzaleznienia/81259,ostre-zatrucie-alkoholem, dostęp: 14.05.2023.
5. Bąk Olaf, Zatrucie alkoholem – objawy i leczenie, online: https://www.doz.pl/czytelnia/a17073-Zatrucie_alkoholem__objawy_i_leczenie, dostęp: 14.05.2023.
6. Łukasik-Głębocka Magdalena, Ocena alkoholemii w ostrych zatruciach etanolem i alkoholowych zespołach abstynencyjnych w zależności od stanu klinicznego i wartości  wybranych parametrów biochemicznych, online: https://wbc.poznan.pl/dlibra/publication/444730/edition/356519, dostęp: 15.05.2023.
7. Wiechuła Danuta, Rochel Robert, Materiały do zajęć z toksykologii Część I, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, ISBN 978-83-7509-256-1, 74-88.