Zdrowa pochwa, czyli jaka?

Pochwa jest jedną ze struktur żeńskiego układu płciowego, która odgrywa znaczącą rolę w trakcie ciąży, porodu, cyklu menstruacyjnego oraz życia seksualnego kobiety. Budowa pochwy jest złożona co wynika z wielu funkcji, które pełni w organizmie. W poniższym artykule wyjaśniamy jak zbudowana jest pochwa i jakie funkcje pełni oraz opisujemy jakie są najczęstsze choroby tego narządu.

Budowa i funkcje pochwy

W warunkach fizjologicznych pochwa zlokalizowana jest w miednicy mniejszej i jest połączeniem między macicą a przedsionkiem pochwy. Jej długość wynosi zazwyczaj między 5 a 9 cm. Ma kształt spłaszczonego cylindra. Górny koniec pochwy obejmuję szyjkę macicy. Ściana pochwy składa się z 3 warstw: błony zewnętrznej, błony mięśniowej i błony śluzowej. Błona zewnętrzna zbudowana jest z tkanki łącznej. Błona mięśniowa zbudowana jest mięśni gładkich i tkanki łącznej. Błona śluzowa składa się z dwóch warstw z blaszki właściwej i nierogowaciejącego, wielowarstwowego nabłonka płaskiego. W warstwie nabłonkowej występuje glikogen. Warstwa nabłonkowa pochwy jest podatna na działanie hormonów płciowych i pod ich wpływem ulega charakterystycznym zmianom w trakcie ciąży i porodu. Ściana pochwy jest nawilżana przez wydzielinę szyjki macicy i wydzielinę powstającą ze złuszczających się komórek nabłonka pochwy. W skład wydzieliny wchodzi m.in. kwas mlekowy wydzielany przez naturalnie występujące bakterie szczepu Lactobacillus, co tworzy odczyn kwaśny stanowiący naturalną barierę dla wielu drobnoustrojów chorobotwórczych.

Sprawdź badanie: Biocenoza pochwy

Pochwa pełni wiele ważnych funkcji w trakcie życia kobiety. Jedną z najważniejszych jest uczestniczenie w porodzie. Pochwa dzięki swojej elastyczności umożliwia opuszczenie macicy przez noworodka. Stanowi również drogę wyjścia dla krwi menstruacyjnej w trakcie miesiączki. Pochwa pełni znaczącą rolę również w trakcie stosunku seksualnego. Bogate unerwienie ścian umożliwia odczuwanie doznań seksualnych.

Czy srom i pochwa zmieniają się w trakcie życia kobiety?

Pochwa kobiety zmienia się wraz z wiekiem. Na pochwę noworodka po porodzie oddziałują resztkowe stężenia estrogenów matki, które oddziaływały na dziecko w trakcie trwania całej ciąży. Po urodzeniu wargi sromowe większe są powiększone a błona śluzowa jest bogata w glikogen. W ciągu pierwszej doby po urodzeniu pochwa dziewczynki zostaje skolonizowana przez bakterie z rodzaju Lactobacillus. U noworodka po porodzie może wystąpić biała, śluzowata wydzielina z pochwy, niekiedy podbarwiona krwią co jest reakcją organizmu dziecka na spadek matczynych hormonów płciowych – zazwyczaj zjawisko to zanika do miesiąca od narodzin.

W okresie dojrzewania zmiany w strukturze sromu i pochwy wynikają z dojrzewania nadnerczy i gonad. Podczas procesu dojrzewania w organizmie dziewczynek dochodzi do wzrostu produkcji estrogenu co powoduje pogrubienie nabłonka pochwy i zapoczątkowanie produkcji glikogenu wewnątrzkomórkowego. Szyjka macicy i pochwa powiększają się, rozwija się sklepienie pochwy, wytwarzane są wydzieliny szyjkowo-pochwowe, odczyn pochwy staje się kwaśny.

Warto przeczytać: https://diag.pl/pacjent/artykuly/stopien-czystosci-pochwy-wszystko-co-musisz-wiedziec-na-ten-temat/

Zmiany w obrębie sromu i pochwy w okresie rozrodczym są związane z cyklem menstruacyjnym i ciążą. Błona śluzowa pochwy jest wrażliwa na działanie hormonów płciowych produkowanych przez jajniki. Stymulacja estrogenowa powoduje, że grubość i zawartość glikogenu w nabłonku pochwy osiągają szczyt mniej więcej w połowie cyklu.

W czasie ciąży, wzrost krwi krążącej w organizmie matki powoduje nasilenie zabarwienia pochwy i sromu. Tkanka łączna pochwy rozluźnia się, a włókna mięśniowe ściany zwiększają swój rozmiar w przygotowaniu do porodu. W trakcie porodu mięśnie krocza i pochwy rozluźniają się, a fałdy pochwy spłaszczają się, co powoduje rozszerzenie dzięki czemu noworodek ma ułatwione przejście przez kanał rodny. 

W trakcie menopauzy ilość wydzieliny z pochwy zmniejsza się, a jej pH wzrasta i jest ona bardziej podatna na infekcje.

Wydzielina z pochwy

Wydzielina z pochwy jest zjawiskiem fizjologicznym a jej ilość i konsystencja zmieniają się w trakcie cyklu miesiączkowego. Prawidłowa wydzielina w zależności od fazy cyklu jest najczęściej przezroczysta, mleczna, biaława lub żółtawa i bezwonna. W trakcie dni płodnych konsystencja wydzieliny przybiera postać „białka jaja kurzego” co jest sygnałem dla wielu kobiet, że w tym czasie mogą zajść w ciążę. W pierwszej fazie cyklu ilość wydzieliny jest zazwyczaj niewielka, a jej ilość znacząco wzrasta w okolicach owulacji, czyli połowy cyklu. Po owulacji ilość wydzieliny znacząco się zmniejsza.

Przeczytaj także: https://diag.pl/pacjent/artykuly/ph-pochwy-jakie-powinno-byc-jak-sprawdzic-i-przywrocic-prawidlowe/

Gdy kobieta zaobserwuje, że wydzielina z pochwy odbiega od wyżej opisanych cech może to wskazywać na toczący się stan chorobowy narządów rodnych. Najczęściej kolor, ilość i konsystencja wydzieliny zmieniają się w trakcie zakażeń bakteryjnych lub grzybiczych pochwy. Jeżeli upławy przybierają kolor szaro-białawy i mają charakterystyczny „rybi” zapach może świadczyć to o zakażeniu bakteryjnym, żółto-zielone upławy są najczęściej objawem rzęsistkowicy, białe, serowate upławy występują w trakcie infekcji grzybiczej pochwy. Upławy brązowe, podbarwione krwią mogą wynikać z obecności polipów, mięśniaków, nadżerek lub zakażeń dróg rodnych. Wodniste upławy mogą wynikać ze zmian hormonalnych. Każdy ze stanów, któremu towarzyszy nieprawidłowa wydzielina z pochwy należy niezwłocznie skonsultować z lekarzem.

Najczęstsze choroby pochwy

Do najczęstszych chorób pochwy zalicza się kandydozę i drożdżycę pochwy, bakteryjną waginozę, rzęsistkowicę i nowotwór.

Kandydoza i drożdżyca pochwy potocznie nazywane grzybicą pochwy wywołane są przez obecność w drogach rodnych grzybów chorobotwórczych, najczęściej z rodzaju Candida. Do najczęstszych objawów tej choroby należy pieczenie, świąd i podrażnienie pochwy oraz charakterystyczne upławy. W niektórych przypadkach infekcja pochwy może przebiegać bezobjawowo lub ujawnia się tylko w postaci bólu i pieczenia w trakcie lub po stosunku seksualnym.

Bakteryjne zapalenie pochwy rozwija się, gdy zaburzona jest naturalna mikroflora pochwy. Do najczęstszych objawów zalicza się nieprawidłową wydzielinę z pochwy, świąd, pieczenie i podrażnienie okolic intymnych.

Rzęsistkowica jest chorobą pasożytniczą wywołaną przez pierwotniaka Trichomonas vaginalis, przenoszonego głównie drogą płciową. Do objawów należy częste i bolesne oddawanie moczu, ból i pieczenie w trakcie mikcji, żółto-zielone upławy o nieprzyjemnym zapachu.

Jeśli zaobserwujesz któryś z powyższych objawów, należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza w celu wdrożenia odpowiedniego leczenia.