Jakie badania po COVID-19 należy wykonać?

Artykuły
Redakcja Diagnostyki
Udostępnij
Spis treści:

Osoby, które przebyły COVID-19 mogą przez długi czas odczuwać negatywne skutki, jakie wirus wywołał w ich organizmie. Utrata lub osłabienie węchu i smaku, przewlekłe uczucie duszności, bóle głowy, zaburzenia koncentracji i pamięci, a także lęk przed ponownym zachorowaniem, to tylko niektóre z nich. Odpowiednia badania laboratoryjne pozwalają na ocenę stanu zdrowia ozdrowieńców. Jeśli chcesz wiedzieć, które z nich warto wykonać, czytaj dalej!

Dlaczego tak ważne jest przeprowadzenie badań po przechorowaniu COVID-19?

Zgodnie z dostępnymi danymi, ponad 4 miliony osób w Polsce chorowało już na COVID-19. Infekcja wirusem SARS-CoV-2 może mieć różnorodny przebieg – od bezobjawowego do ciężkiego, zakończonego zgonem z powodu ostrej niewydolności oddechowej lub wielonarządowej.

U niektórych pacjentów przebieg infekcji COVID-19 może ulec wydłużeniu. Long COVID (z ang.) to termin medyczny zarezerwowany dla osób, u których objawy zakażenia wirusem SARS-CoV-2 uległy wydłużeniu i trwają dłużej niż 4 tygodnie. U części z tych pacjentów dochodzi do rozwoju zespołu pocowidowego, zwanego post COVID syndrom (również ang.). Wówczas objawy związane z zakażeniem trwają powyżej 12 tygodni i nie można ich powiązać z inną chorobą. Zindywidualizowane badania laboratoryjne umożliwiają obiektywną ocenę stanu zdrowia osób, które przeszły COVID-19. 

ZOBACZ GOTOWY PAKIET BADAŃ PO COVID-19 – PAKIET PRZYGOTOWANY PRZEZ LEKARZA

Stan zdrowia po COVID-19 i możliwe powikłania

U niemal 80% osób infekcja wirusem SARS-CoV-2 ma łagodny lub umiarkowany przebieg. Niestety u 15% rozwija się ciężka postać zakażenia, której towarzyszy ciężkie zapalenie płuc, a u 5% pacjentów przebieg COVID-19 jest krytyczny. W tej ostatniej grupie dochodzi do zespołu ostrej niewydolności oddechowej (ARDS, ang. acute respiratory distress syndrome), sepsy oraz wstrząsu septycznego. Niezależnie od ciężkości przebiegu infekcji, u 1 na 5 osób objawy utrzymują się powyżej 4 tygodni, a u 1 na 10 – powyżej 12 tygodni.

Do najczęściej zgłaszanych dolegliwości po przechorowaniu COVID-19 należą:

  • zmęczenie,
  • duszność,
  • kaszel,
  • bóle mięśni i stawów,
  • ból w klatce piersiowej,
  • zaburzenia węchu i smaku,
  • szumy uszne,
  • bóle głowy,
  • dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego – bóle brzucha, nudności, biegunki,
  • depresje,
  • zaburzenia neuropoznawcze określane mianem „mgły mózgowej”,
  • zaburzenia koncentracji uwagi i pamięci.

Osoby, u których objawy infekcji wirusem SARS-CoV-2 przedłużają się, skarżą się na pogorszenie jakości życia, a także lęk przed ponownym zachorowaniem. Objawy te mogą być związane z uszkodzeniem narządów na skutek infekcji, przetrwałym stanem zapalnym, a także zaostrzeniem współistniejących chorób przewlekłych. Na podstawie przeprowadzonych badań wysunięto hipotezę, że czynniki takie jak: starszy wiek, płeć żeńska, współistniejąca astma, ból w klatce piersiowej, a także duszność w trakcie COVID-19, zwiększają ryzyko rozwoju long COVID oraz zespołu pocovidowego.

U wielu osób po przechorowaniu COVID-19 dochodzi do pogorszenia przebiegu chorób współistniejących, takich jak: cukrzyca, astma, przewlekła obturacyjna choroba płuc, przewlekła choroba nerek czy też niedoczynność tarczycy. Skutkiem tego jest potrzeba intensyfikacji leczenia tych schorzeń, a także istotne pogorszenie jakości życia. W trakcie aktywnej infekcji może również dojść do rozwoju groźnych powikłań, takich jak: zapalenie mięśnia sercowego, ostra niewydolność krążenia, ostra niewydolność oddechowa, powikłania zakrzepowe oraz zaburzenia rytmu serca. Część pacjentów z ciężkim przebiegiem infekcji wirusem SARS-CoV-2 nie odzyskuje przedchorobowej wydolności oddechowej i potrzebuje stałego wspomagania oddechu.

Niestety pogorszenie stanu zdrowia po infekcji wirusem SARS-CoV-2 jest również często obserwowane u dzieci. Jednym z najgroźniejszych powikłań COVID-19 obserwowanych w tej grupie jest wieloukładowy zespół zapalny, zanany pod nazwą PIMS-TS (ang. Paedriatric Inflammatory Multisystem Syndrome Temporally Associated with SARS-CoV-2). Na skutek infekcji wirusem SARS-CoV-2 dochodzi do nadmiernej aktywacji układu immunologicznego, który zaczyna uszkadzać własne komórki organizmu. PIMS-TS rozwija się po około 2-4 tygodniach od zachorowania na COVID-19 i dotyczy również dzieci, które chorowały bezobjawowo lub skąpoobjawowo. Wieloukładowy zespół zapalny związany z SARS-CoV-2 przypomina infekcję, towarzyszy mu wysoka gorączka, a także objawy ze strony praktycznie każdego układu (oddechowego, pokarmowego, moczowego, sercowo-naczyniowego oraz nerwowego). Powikłania kardiologiczne, wstrząs oraz niewydolność wielonarządowa, to najgroźniejsze konsekwencje tego zespołu, związane z wysoką śmiertelnością. Z tego powodu, choć dzieci przechodzą infekcję wirusem SARS-CoV-2 łagodnie, należy chronić je przed zachorowaniem.

Jak na razie przyczyna rozwoju powikłań po infekcji COVID-19 jest nieznana. Pod uwagę brane są różne mechanizmy patofizjologiczne. Zgodnie z jedną z najbardziej prawdopodobnych teorii, przyczyną może być nadmierna reakcja zapalna ustroju, której towarzyszy zapalenie naczyń. Właśnie dlatego przedłużający się stan zapalny po przechorowaniu COVID-19 jest szczególnym wskazaniem do dokładnej oceny stanu zdrowia ozdrowieńca.

Pakiet badań po COVID-19 − jakie badania laboratoryjne zrobić?

Celem badań po COVID-19 jest adekwatna ocena stanu zdrowia ozdrowieńca. Pakiet badań po COVID-19 oferowany przez nasze laboratorium jest ukierunkowany na kilka obszarów. W jego skład wchodzi:

  • morfologia krwi –  podwyższenie parametrów białokrwinkowych może świadczyć o przedłużającym się stanie zapalnym;
  • D-dimery – jednym z powikłań, do którego może dojść w ciężkim przebiegu COVID-19 jest aktywacja układu wykrzepiania w naczyniach krwionośnych. Dochodzi do niej na skutek uszkodzenia śródbłonka naczyniowego, burzy cytokinowej, aktywacji układu krzepnięcia oraz dopełniacza. Tworzące się w konsekwencji tego zakrzepy powodują niedotlenienie oraz niedokrwienie wielu istotnych dla życia narządów i mogą być przyczyną zgonu. Do najczęstszych manifestacji nadmiernej aktywacji układu krzepnięcia na skutek infekcji wirusem SARS-CoV-2 należy zatorowość płucna, zawał serca oraz udar mózgu;
  • próby wątrobowe (ALT, AST, ALP, bilirubina, GGTP) – pozwalają na ocenę uszkodzenia wątroby;
  • dehydrogenaza mleczanowa – jest wskaźnikiem uszkodzenia wielonarządowego. Jej poziom wzrasta na skutek uszkodzenia komórek organizmu;
  • kreatynina – ocena poziomu tego parametru umożliwia ocenę funkcji nerek;
  • CRP – podwyższony poziom świadczy o przetrwałym stanie zapalnym;
  • witamina D metabolit 25 (OH) – niski poziom witaminy D3 zwiększa ryzyko zachorowania, ciężkiego przebiegu oraz długotrwałego utrzymywania się objawów po infekcji wirusem SARS-CoV-2, dlatego zalecane jest wykonanie tego oznaczenia u ozdrowieńców;
  • przeciwciała neutralizująca anty-S przeciwko SARS-CoV-2 – wysokie miano przeciwciał neutralizujących anty-S po przebyciu infekcji wirusem SARS-CoV-2 zmniejsza na pewien czas ryzyko ponownego zachorowania. Osoby posiadające wysokie miano przeciwciał, mogą oddać osocze, wykorzystywane w terapii chorych. Niskie miano przeciwciał po przechorowaniu COVID-19 może sugerować zaburzoną funkcję układu immunologicznego.

Badania wchodzące w skład Pakietu po przyjściu infekcji wirusem SARS-CoV-2 są wykonywane w godzinach porannych – między 7:00 a 10:00. Pacjent powinien zgłosić się do laboratorium na czczo, a na dzień przed unikać dużego wysiłku i stresu. Wszystkie oznaczenia wykonywane są z osocza krwi żylnej.

Kiedy wykonywać badania po COVID-19?

Badania laboratoryjne oceniające stan zdrowia po przechorowaniu COVID-19 powinny być wykonywane u osób, które uzyskały ujemny wynik testu antygenowego lub PCR. Tylko wówczas mogą one zostać ocenione adekwatnie do stanu zdrowia ozdrowieńca. Osoby, które zgłaszają przedłużające się powyżej 4 tygodni dolegliwości związane z infekcją wirusem SARS-CoV-2 w większości są już ujemne. Doskwierające im objawy są wynikiem powikłań narządowych, jakich doznali na skutek zachorowania. Wykonanie badań w tym okresie umożliwia dokładną ocenę wydolności narządowej. 

Rehabilitacja po COVID-19 – jak wrócić do zdrowia?

Zakres niezbędnej rehabilitacji po przechorowaniu COVID-19 jest zależny od ciężkości przebiegu oraz powikłań zakażenia, a także od objawów zgłaszanych przez ozdrowieńca. Jej celem jest zniwelowanie nasilenia przykrych objawów pocovidowych, a także pomoc w odzyskaniu dawnej sprawności i wydolności fizycznej. Zabiegi rehabilitacyjne są dobierane indywidualnie dla każdego pacjenta przez lekarza prowadzącego. W ich skład wchodzą:

  • ćwiczenia oddechowe – których celem jest zmniejszenie nasilenia duszności i odzyskanie przedchorobowej wydolności oddechowej;
  • kinezyterapia – czyli leczenie za pomocą ruchu pod okiem fizjoterapeuty. W zależności od stanu sprawności chorego mogą obejmować marsz na bieżni, ćwiczenia na cykloergometrze, z dodatkowym obciążeniem, a także drenaż ułożeniowy;
  • tlenoterapia i inhalacje – poprawiają wydolność oddechową.

Niezwykle ważne jest również wsparcie psychologiczne, pozwalające na odzyskanie równowagi po ciężkiej chorobie.

Wszystkie niezbędne badania możesz wykonać w DIAGNOSTYCE. Oferujemy również możliwość konsultacji lekarskiej online.

Bibliografia:

CK w diagnostyce chorób mięśni szkieletowych i chorób serca
Kiła – przyczyny, objawy i diagnostyka