Liszaj twardzinowy sromu - objawy, przyczyny i sposoby leczenia

Liszaj twardzinowy to schorzenie skóry, które objawia się poprzez pojawienie się białych grudek, łączących się w większe plamy, często z nadmiernym rogowaceniem naskórka. Te zmiany mogą przypominać ogniska twardzinowe. Choroba dotyczy głównie skóry i błon śluzowych okolic intymnych u kobiet oraz napletka u mężczyzn, ale może także występować na karku czy plecach. W miarę rozwoju choroby mogą pojawić się zmiany zanikowe (liszaj zanikowy sromu). Liszaj twardzinowy napletka jest najczęstszą przyczyną stulejki u młodych mężczyzn, natomiast u kobiet liszaj najczęściej zajmuje srom, krocze oraz okolicę odbytu. Oprócz białych grudek i nadmiernego rogowacenia, objawy obejmują świąd i ból w zajętych obszarach, nadżerki, zaburzenia urologiczne i seksualne. Często występuje dyspareunia, czyli ból podczas stosunku płciowego.

Liszaj twardzinowy sromu – objawy

Objawy liszaja twardzinowego sromu mogą obejmować:

1. Białe plamy: Obszar dotknięty liszajem twardzinowym może być pokryty białymi, płaskimi plamami lub plackami. Mogą być one delikatne lub wyraźnie zaznaczone.
2. Wzmożony świąd: Świąd jest częstym objawem liszaja twardzinowego sromu. Może być towarzyszyć dyskomfortowi i uczuciu pieczenia.
3. Uszkodzenie skóry: W zaawansowanych przypadkach liszaja twardzinowego może wystąpić uszkodzenie skóry, takie jak pęknięcia, owrzodzenia, blizny czy zgrubienia.
4. Zmiany w wyglądzie sromu: Liszaj twardzinowy sromu, liszaj na wardze sromowej, może prowadzić do zmiany wyglądu sromu, w tym do zmniejszenia elastyczności skóry, zwężenia otworu sromowego, a nawet całkowitego zamknięcia wejścia do pochwy (zwane, jako zrosty błon śluzowych sromu).
5. Bolesność: W niektórych przypadkach liszaj twardzinowy sromu może być bolesny, szczególnie, gdy dochodzi do powstawania pęknięć lub owrzodzeń.

Liszaj sromu – przyczyny

Przyczyny liszaja twardzinowego nie są jeszcze całkowicie zrozumiane. U mężczyzn, zwłaszcza u tych nieobrzezanych, choroba często rozwija się w wyniku długotrwałego narażenia na mocz i wilgoć, co prowadzi do przewlekłego stanu zapalnego. U mężczyzn po obrzezaniu zdarza się to rzadziej. Czynniki wyzwalające, takie jak urazy, piercing, procedury urologiczne czy nieprawidłowości anatomiczne, mogą odgrywać istotną rolę w powstawaniu liszaja twardzinowego u tej grupy pacjentów.

W przypadku kobiet, czynniki zewnętrzne mają mniejsze znaczenie, a większą rolę odgrywają czynniki autoimmunologiczne oraz genetyczne. Około 75% kobiet z liszajem twardzinowym wykazuje obecność przeciwciał skierowanych przeciwko białku macierzy zewnątrzkomórkowej typu I (ECM-1) we krwi, co sugeruje autoimmunologiczne podłoże tej choroby.

Istnieją pewne czynniki, które mogą przyczynić się do rozwoju tego schorzenia. Oto kilka potencjalnych czynników:

• Autoimmunologiczne przyczyny: Istnieje teoria, że liszaj twardzinowy może być spowodowany przez zaburzenia układu odpornościowego, które prowadzą do ataku na własne komórki skórne i błony śluzowe. To autoagresywne działanie może prowadzić do zapalenia i zmian charakterystycznych dla liszaja twardzinowego.
• Skłonność genetyczna: Istnieją pewne predyspozycje genetyczne do rozwoju liszaja twardzinowego. Osoby, których krewni cierpią na to schorzenie, mogą mieć większe ryzyko jego wystąpienia.
• Hormonalne czynniki: Niektóre badania sugerują, że nieprawidłowości w równowadze hormonalnej mogą mieć wpływ na rozwój liszaja twardzinowego. Na przykład, choroba często występuje u kobiet w okresie menopauzy, co sugeruje związek między zmianami hormonalnymi a występowaniem schorzenia.
• Czynniki środowiskowe: Niektóre substancje chemiczne, drażniące lub alergeny mogą mieć wpływ na rozwój liszaja twardzinowego u osób predysponowanych genetycznie. Przykłady to substancje chemiczne obecne w detergentach, środkach higienicznych, czy nawet niektóre leki.
• Urazy i podrażnienia: Czasami urazy skóry lub miejscowe podrażnienia mogą być czynnikiem wyzwalającym dla rozwoju liszaja twardzinowego. Na przykład, przewlekłe tarcie lub urazy miejsc intymnych mogą zwiększyć ryzyko wystąpienia zmian liszajowych.
• Infekcje: Niektóre badania sugerują, że infekcje wirusowe, takie jak wirus brodawczaka ludzkiego (HPV), mogą odgrywać rolę w rozwoju liszaja twardzinowego, choć dokładny mechanizm nie jest jeszcze w pełni zrozumiany.

Mimo że istnieją teorie dotyczące przyczyn liszaja twardzinowego, nadal potrzebne są dalsze badania, aby lepiej zrozumieć mechanizmy jego powstawania. W praktyce klinicznej ważne jest monitorowanie objawów, diagnoza i leczenie pod nadzorem lekarza specjalisty.

Liszaj twardzinowy sromu a rak

Naukowcy zauważyli, że obszary dotknięte liszajem twardzinowym sromu mogą być bardziej podatne na procesy nowotworzenia się. Długotrwałe stany zapalne i uszkodzenia skóry związane z liszajem twardzinowym mogą zwiększać ryzyko transformacji nowotworowej komórek skóry. Rak płaskonabłonkowy sromu jest jednym z najczęstszych typów raka narządów płciowych u kobiet, a kobiety dotknięte liszajem twardzinowym sromu są bardziej narażone na rozwój tego schorzenia.

Dlatego też ważne jest, aby pacjentki z liszajem twardzinowym sromu poddawały się regularnym kontrolom u lekarza specjalisty, który może monitorować stan skóry, wykrywać ewentualne zmiany nowotworowe na wczesnym etapie oraz zalecać odpowiednie postępowanie. Kontrole skórne i cytologiczne są kluczowe dla wczesnego wykrycia raka płaskonabłonkowego sromu u pacjentek z liszajem twardzinowym sromu.

Liszaj twardzinowy sromu – leczenie

Pacjenci często pytają, jak można leczyć liszaj twardzinowy i czy istnieje na niego skuteczne lekarstwo. Niestety, liszaj twardzinowy nie jest chorobą, która może być całkowicie wyleczona. Głównym celem terapii jest poprawa komfortu życia pacjentów, łagodzenie objawów oraz zapobieganie postępowaniu zmian skórnych w nieodwracalne uszkodzenia.

Istnieją różne strategie leczenia, które mogą pomóc kontrolować objawy i poprawić, jakość życia.

1. Leki steroidowe: Leki te mogą pomóc zmniejszyć stan zapalny i łagodzić swędzenie. Mogą być stosowane w postaci maści, kremów lub tabletek doustnych, w zależności od nasilenia objawów i obszaru dotkniętego liszajem (glikokortykosteroidy, zazwyczaj w postaci 0.05% propionianu klobetazolu).
2. Leki immunosupresyjne: W niektórych przypadkach lekarz może zalecić stosowanie leków hamujących układ odpornościowy, aby zmniejszyć reakcję autoimmunologiczną, która przyczynia się do wystąpienia liszaja twardzinowego.
3. Leki przeciwhistaminowe: Mogą być stosowane w celu złagodzenia swędzenia i dyskomfortu związanego z liszajem.
4. Terapia światłem: Fototerapia, czyli terapia światłem UV, może być skuteczną metodą leczenia w niektórych przypadkach liszaja twardzinowego.
5. Środki łagodzące objawy: Można stosować chłodne okłady lub kąpiele w celu złagodzenia swędzenia i dyskomfortu.
6. Regularna kontrola u dermatologa: Regularne wizyty u dermatologa są ważne, aby monitorować stan choroby, dostosowywać leczenie i zapobiegać ewentualnym powikłaniom.

Niezależnie od wybranej terapii, ważne jest, aby pacjenci byli pod stałą opieką lekarza i regularnie kontrolowani w celu monitorowania postępu choroby oraz skuteczności stosowanej terapii. Współpraca z lekarzem specjalistą pozwoli na dostosowanie leczenia do indywidualnych potrzeb i minimalizację ryzyka powikłań.

Liszaj twardzinowy to nie nowotwór, ale ważne jest, aby pamiętać, że może zwiększać ryzyko wystąpienia nowotworu, szczególnie na obszarach dotkniętych zmianami chorobowymi. Dlatego osoby cierpiące na ten schorzenie powinny regularnie odwiedzać lekarza prowadzącego na wizyty kontrolne, zazwyczaj, co 3–6 miesięcy. Podczas tych wizyt lekarz będzie monitorować stan skóry i badać ewentualne zmiany, aby wczesnym wykryciem ewentualnego nowotworu można było podjąć odpowiednie kroki terapeutyczne.

Liszaj twardzinowy sromu jest chorobą przewlekłą, która może znacząco wpływać, na jakość życia pacjentek. W związku z tym ważne jest ścisłe monitorowanie choroby i współpraca z zespołem lekarzy, takich jak dermatolog, ginekolog czy immunolog, w celu dostosowania planu leczenia do indywidualnych potrzeb pacjentki.

Mgr Aleksandra Rutkowska