29 grudnia 2022 - Przeczytasz w 4 min

Nerwice żołądka – co to znaczy? Wpływ stresu na układ pokarmowy

Nerwica żołądka jest potocznym terminem, który zwykle jest stosowany wobec objawów ze strony przewodu pokarmowego wywołanych m.in. czynnikami stresowymi. W zależności od rodzaju i czasu trwania symptomów nerwica żołądka może oznaczać różne schorzenia, a do ich rozpoznania stosuje się m.in. tzw. kryteria rzymskie. Trzeba pamiętać, iż nieprzyjemne dolegliwości zawsze wymagają konsultacji z lekarzem i wykluczenia organicznych przyczyn objawów.

Układ nerwowy jelit – za co odpowiada?

Jelitowym układem nerwowym określa się sieć komórek nerwowych (neuronów) znajdujących się w jelitach. Szacuje się, że jest ich około 100 milionów, czyli więcej niż w rdzeniu kręgowym. Ogromna liczba neuronów regulujących czynność przewodu pokarmowego (m.in. motorykę, wydzielanie enzymów i soków trawiennych) sprawia, iż pozostaje on w głównej mierze niezależny od funkcji ośrodkowego układu nerwowego. Czynność jelit może być jednak regulowana przez układ współczulny i przywspółczulny (głównie nerw błędny), tzw. oś mózgowo-jelitową.

Czynniki stresowe, zarówno fizyczne, jak i psychiczne, prowadzą do wystąpienia zmian w organizmie mających na celu przystosowanie się do sytuacji zagrożenia i przetrwanie. Niestety częsty, przewlekły czy nadmierny stres może prowadzić do wystąpienia zmian w układzie nerwowym, co predysponuje do niektórych schorzeń przewodu pokarmowego. Może także wpłynąć na zaostrzenie już obecnych dolegliwości u chorych z refluksem żołądkowo-przełykowym czy nieswoistymi zapaleniami jelit (chorobą Leśniowskiego-Crohna lub wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego).

Nerwica żołądka – co to jest?

Na początku warto wspomnieć, iż nerwica żołądka nie jest nazwą zgodną z terminologią medyczną i nie oznacza żadnej konkretnej jednostki chorobowej. Pacjenci często opisują w ten sposób objawy ze strony przewodu pokarmowego (nudności, wymioty, biegunkę czy ból brzucha), które wiążą się u nich z obecnością różnych czynników stresowych. Pod pojęciem nerwicy żołądka mogą kryć się różne schorzenia, a ich wspólną cechą jest brak zmian organicznych odpowiedzialnych za wystąpienie objawów oraz ich łagodny charakter. Jednymi z najczęstszych chorób, które odpowiadają tym kryteriom, są dyspepsja czynnościowa oraz zespół jelita drażliwego.

Objawy nerwicy żołądka

Dyspepsja czynnościowa jest jedną z chorób, w których nie stwierdza się zmian organicznych w narządach, a objawy wynikają z zaburzenia motoryki i unerwienia przewodu pokarmowego. Rozpoznanie schorzenia jest możliwe po wykluczeniu innych przyczyn dolegliwości i spełnieniu warunków określonych przez tzw. kryteria rzymskie IV (m.in. czas trwania dolegliwości – co najmniej 6 miesięcy).

 Do objawów dyspepsji czynnościowej zalicza się:

  • zmniejszenie apetytu,
  • wczesne uczucie sytości podczas posiłku,
  • nudności,
  • wymioty,
  • puste odbijanie,
  • ból w nadbrzuszu.

Pacjenci z dyspepsją czynnościową dość często zgłaszają także objawy spoza przewodu pokarmowego – bóle głowy, zaburzenia snu, częstomocz.

Zespół jelita drażliwego (IBS) jest jedną z najczęściej diagnozowanych chorób przewodu pokarmowego. Podobnie jak w przypadku dyspepsji czynnościowej diagnoza IBS jest stawiana w oparciu o kryteria rzymskie IV, po wykluczeniu chorób organicznych. Schorzenie dotyka częściej kobiet niż mężczyzn, a częstość jego występowania zmniejsza się wraz z wiekiem.

Symptomy zespołu jelita drażliwego obejmują:

  • ból brzucha lub dyskomfort w jamie brzusznej, często zmniejszający się po defekacji (oddaniu stolca),
  • zmianę rytmu wypróżnień (biegunkę i/lub zaparcie),
  • zmianę konsystencji stolca,
  • wzdęcia.

Podobnie jak w innych chorobach czynnościowych przewodu pokarmowego mogą występować również inne objawy, m.in. bóle głowy, zmęczenie, częstomocz, wczesne uczucie sytości lub puste odbijanie.

Do kogo zgłosić się przy podejrzeniu nerwicy żołądka?

Niepokojących objawów ze strony przewodu pokarmowego nie należy bagatelizować, a w przypadku ich wystąpienia trzeba zgłosić się do lekarza. Specjalista zbierze na początku dokładny wywiad ze szczególnym uwzględnieniem występowania tzw. objawów alarmowych („czerwonych flag”) mogących świadczyć o poważnym schorzeniu, np. o chorobie nowotworowej. Do objawów alarmowych należą m.in.: niezamierzona utrata masy ciała, ból brzucha, który wybudza pacjenta ze snu, niedokrwistość i obecność krwi w stolcu. Po dokładnym badaniu przedmiotowym lekarz może zadecydować o przeprowadzeniu dodatkowej diagnostyki lub skierowaniu pacjenta do gastroenterologa. W zależności od zgłaszanych objawów diagnostyka może obejmować:

Wyniki badań powinny być interpretowane przez doświadczonego lekarza. Dopiero po wykluczeniu organicznych przyczyn zgłaszanych objawów można zdiagnozować i leczyć czynnościowe zaburzenia przewodu pokarmowego. Istotne jest, aby każdy chory z postawionym rozpoznaniem choroby czynnościowej został poinformowany o łagodnym charakterze schorzenia.

Na czym polega leczenie nerwicy żołądka?

W przypadku dyspepsji czynnościowej nie istnieje określony schemat postępowania leczniczego. W pierwszej kolejności należy przeprowadzić leczenie eradykacyjne zakażenia Helicobacter pylori, o ile zostanie ono rozpoznane. Następnie włącza się zwykle inhibitory pompy protonowej (np. omeprazol, esomeprazol) lub leki z grupy antagonistów receptorów H2 (np. ranitydynę). Jeśli dolegliwości się utrzymują, skuteczne bywa stosowanie trójpierścieniowych leków przeciwdepresyjnych i leków prokinetycznych, np. metoklopramidu. Niefarmakologiczne metody leczenia obejmują modyfikację stylu życia (zaprzestanie palenia tytoniu, ograniczenie ilości spożywanego alkoholu, zmianę diety), akupunkturę i psychoterapię.

Leczenie zespołu jelita drażliwego zależy od dominujących objawów. U pacjentów z zaparciami stosuje się suplementację błonnika i środki przeczyszczające. W postaci biegunkowej IBS pomocne bywa włączenie loperamidu i probiotyków. Wszystkim chorym zaleca się zwiększenie aktywności fizycznej i dietę z ograniczeniem FODMAP (ang. Fermentable Oligosaccharides, Disaccharides, Monosaccharides And Polyols), czyli produktów bogatych w wybrane węglowodany (m.in. roślin strączkowych i produktów mlecznych). W przypadku braku poprawy należy rozważyć zastosowanie trójpierścieniowych leków przeciwdepresyjnych lub inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny.

Autor: lek. Agnieszka Żędzian

Bibliografia

  1. Bhatia V., Tandon R., Stress and the gastrointestinal tract, „Journal of Gastroenterology and Hepatology”, 2005, dostęp online: październik 2022, https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1440-1746.2004.03508.x.
  2. Francis P., Zavala S., Functional Dyspepsia, „StatPearls”, 2022, dostęp online: październik 2022, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK554563/.
  3. Patel N., Shackelford K., Irritable Bowel Syndrome, „StatPearls”, 2022, dostęp online: październik 2022, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK534810/.

Podobne artykuły

Powiązane pakiety

E-PAKIET PROFILAKTYCZNY PODSTAWOWY
W pakiecie uwzględniono morfologię krwi - podstawowe badanie oceniające ogólną kondycję organizmu. Badanie wnosi wiele istotnych informacji na temat odporności organizmu, chorób przewlekłych, możliwych niedoborów pierwiastków lub witamin będących przyczyną anemii, toczących się infekcji o różnej etiologii czy poważnych chorób hematologicznych. Pomiar stężenia glukozy i poszczególnych składowych lipidogramu pomoże w ocenie Twojego metabolizmu, czyli procesu przemian węglowodanów i lipidów. W ocenie gospodarki węglowodanowej kluczowy jest pomiar stężenia glukozy. Wysokie stężenie glukozy na czczo najczęściej jest wynikiem choroby metabolicznej – cukrzycy, uznanego czynnika ryzyka udaru mózgu. Cukrzyca (szczególnie typu II) jest chorobą podstępną, która wiele lat może przebiegać bezobjawowo i niepostrzeżenie prowadzić w tym czasie do groźnych, najczęściej naczyniowych powikłań zagrażających zdrowiu i życiu. Pomiar stężenia poszczególnych składowych lipidogramu to element diagnostyki zaburzeń lipidowych, które nadal stanowią najbardziej rozpowszechniony czynnik ryzyka chorób układu krążenia, w tym udaru mózgu. Cennym uzupełnieniem pakietu jest badanie stężenia CRP. Podwyższone stężenie CRP wiąże się ze zwiększonym ryzykiem rozwoju chorób sercowo – naczyniowych, np. miażdżycy której konsekwencją może być udar mózgu. Ponadto CRP to niespecyficzny wskaźnik stanu zapalnego, którego stężenie wzrasta najczęściej w przebiegu infekcji bakteryjnej, po urazach, ale także w przebiegu przewlekłych chorób zapalnych jak reumatoidalne zapalenie stawów i nieswoiste zapalne choroby jelit oraz w chorobach nowotworowych. Doskonałym uzupełnieniem Pakietu profilaktycznego podstawowego są badania umożliwiające: określenie przyczyny anemii (żelazo, ferrytyna, witamina B12, kwas foliowy) - zestaw uzupełniający dostępny w obniżonej cenie - sprawdź tutaj wykrycie zaburzeń układu odpornościowego (witamina D, IgG) - zestaw uzupełniający dostępny w obniżonej cenie - sprawdź tutaj wykrycie, monitorowanie przebiegu i leczenia chorób metabolicznych (hemoglobina glikowana, Apo B, lipoproteina a) - zestaw uzupełniający dostępny w obniżonej cenie - sprawdź tutaj wykrycie niedoboru witamin i minerałów - pakiet dostępny w obniżonej cenie - sprawdź tutaj   Czas oczekiwania na wyniki e-pakietu w większości laboratoriów wynosi 1 dzień roboczy.* *Czas prezentowany jest w dniach roboczych i może ulec zmianie ze względu na uwarunkowania laboratoryjne i nie stanowi zobowiązania do realizacji usługi w tym czasie. Informację o przewidywanym czasie wykonania wszystkich badań objętych pakietem, zależnie od wybranego punktu pobrań, można sprawdzić na podstronach poszczególnych badań, wybierając placówkę realizacji lub kontaktując się z infolinią. Uwaga! Jeżeli kupujesz badanie dla dziecka, zrealizuj je w punkcie przyjaznym dzieciom - sprawdź PUNKTY PRZYJAZNE DZIECIOM.

Pakiet profilaktyka kobieta
Pakiet zawiera zestaw badań pomocnych w ocenie funkcjonowania wielu narządów i układów. Wynik morfologii wnosi wiele istotnych informacji na temat odporności, możliwych chorób przewlekłych, niedoborów pierwiastków lub witamin będących przyczyną anemii i nieprawidłowości w układzie krwionośnym. Uzupełnieniem morfologii jest pomiar stężenia żelaza, czyli pierwiastka istotnego w procesie produkcji krwinek czerwonych, którego niedobory u kobiet wynikają najczęściej z przedłużających się i obfitych krwawień miesięcznych. Badanie stężenia CRP potwierdza lub wyklucza obecność toczącego się w organizmie stanu zapalnego. Za pośrednictwem badań – glukozy i cholesterolu – kontrolowany jest metabolizm węglowodanów i lipidów (tłuszczy). Pomiar stężenia glukozy jest kluczowy w ocenie gospodarki węglowodanowej i diagnostyce podstępnej choroby metabolicznej – cukrzycy. To choroba, która wiele lat może przebiegać bezobjawowo i niepostrzeżenie prowadzić do groźnych, naczyniowych, neurologicznych i okulistycznych powikłań. Pomiar stężenia cholesterolu całkowitego to element diagnostyki zaburzeń lipidowych, które nadal stanowią najbardziej rozpowszechniony czynnik ryzyka chorób układu krążenia takich jak choroba niedokrwienna serca, udar mózgu lub choroby tętnic obwodowych. Kolejne badanie, aktywność enzymu ALT służy ocenie funkcjonowania wątroby, czyli organu, który pełni równocześnie około 200 różnych funkcji, a wśród nich najważniejsze jest produkowanie glukozy, magazynowanie witamin i produkcja czynników krzepnięcia oraz usuwanie groźnych dla życia toksyn. Za pośrednictwem badania stężenia kreatyniny, kontrolowana jest praca nerek. Cennym uzupełnieniem pakietu jest pomiar stężenia TSH, czyli hormonu przysadkowego regulującego pracę tarczycy. Ten niewielki gruczoł zlokalizowany na przedniej części szyi, odpowiada m.in. za tempo metabolizmu, temperaturę i stabilność masy ciała, płodność, ale także psychiczne aspekty zdrowia, a pomiar stężenia TSH stanowi ważny element diagnostyki niedoczynności lub nadczynności tarczycy. Witamina D to parametr coraz częściej oznaczany w diagnostyce zaburzeń odporności i schorzeń o podłożu zapalnym lub autoimmunizacyjnym. To również uznany wskaźnik gospodarki wapniowo - fosforanowej i obrotu kostnego, ważny element diagnostyki osteoporozy, rozwijającej się w następstwie wygaszania czynności hormonalnej jajników (menopauzy).

Pakiet profilaktyka mężczyzna
Pakiet zawiera zestaw badań pomocnych w ocenie funkcjonowania wielu narządów i układów. Wynik morfologii wnosi wiele istotnych informacji na temat odporności, możliwych chorób przewlekłych, niedoborów pierwiastków lub witamin będących przyczyną anemii i nieprawidłowości w układzie krwionośnym. Badanie stężenia CRP potwierdza lub wyklucza obecność toczącego się w organizmie stanu zapalnego. Za pośrednictwem badań – glukozy i cholesterolu – kontrolowany jest metabolizm węglowodanów i lipidów (tłuszczy). Pomiar stężenia glukozy jest kluczowy w ocenie gospodarki węglowodanowej i diagnostyce podstępnej choroby metabolicznej – cukrzycy. To choroba, która wiele lat może przebiegać bezobjawowo i niepostrzeżenie prowadzić do groźnych, naczyniowych, neurologicznych i okulistycznych powikłań. Pomiar stężenia cholesterolu całkowitego to element diagnostyki zaburzeń lipidowych, które nadal stanowią najbardziej rozpowszechniony czynnik ryzyka chorób układu krążenia takich jak choroba niedokrwienna serca, udar mózgu lub choroby tętnic obwodowych. W ocenie ryzyka chorób sercowo-naczyniowych przydatne jest także badanie stężenia kwasu moczowego. Pomiar tego metabolitu stosuje się ponadto w diagnostyce dny moczanowej, będącej częstą przyczyną bólu stawów. Kolejne badanie, aktywność enzymu ALT służy ocenie funkcjonowania wątroby, czyli organu, który pełni równocześnie około 200 różnych funkcji, a wśród nich najważniejsze jest produkowanie glukozy, magazynowanie witamin i produkcja czynników krzepnięcia oraz usuwanie groźnych dla życia toksyn. Za pośrednictwem badania stężenia kreatyniny, kontrolowana jest praca nerek. Cennym uzupełnieniem pakietu jest pomiar stężenia TSH, czyli hormonu przysadkowego regulującego pracę tarczycy. Ten niewielki gruczoł zlokalizowany na przedniej części szyi, odpowiada m.in. za tempo metabolizmu, temperaturę i stabilność masy ciała, płodność, ale także psychiczne aspekty zdrowia, a pomiar stężenia TSH stanowi ważny element diagnostyki niedoczynności lub nadczynności tarczycy. Witamina D to parametr coraz częściej oznaczany w diagnostyce zaburzeń odporności i schorzeń o podłożu zapalnym lub autoimmunizacyjnym. To również uznany wskaźnik gospodarki wapniowo - fosforanowej i obrotu kostnego, czyli ważny element diagnostyki osteoporozy. To zestaw badań profilaktycznych dobrany przez lekarzy i diagnostów.

Podobne artykuły