Niskie ciśnienie w ciąży – przyczyny, objawy, leczenie

Ciśnienie tętnicze jest to ucisk na naczynia krwionośne, konkretnie tętnice, wywierany przez przepływającą przez nie krew. Rozróżnia się skurczowe i rozkurczowe ciśnienie tętnicze, czyli takie które generowane jest w tętnicach odpowiednio w trakcie skurczu i rozkurczu serca. U kobiet ciężarnych bardzo często dochodzi do obniżenia ciśnienia tętniczego. Czym jest spowodowany spadek ciśnienia i czy jest bezpieczny dla przebiegu ciąży i zdrowia dziecka?

Niskie ciśnienie w ciąży – przyczyny

Uznaje się, że ciśnienie tętnicze dorosłego człowieka poniżej 65 roku życia powinno wynosić 120-129/70-79 mmHg. Oznacza to, że wartość ciśnienia generowana w trakcie skurczu lewej komory serca nie powinna być wyższa niż 129 mmHg, a podczas jej rozkurczu 79 mmHg.

W czasie ciąży u większości kobiet obserwuje się obniżenie ciśnienia tętniczego.  Jest to proces fizjologiczny, czyli taki który nie powinien niepokoić, ponieważ zachodzi w organizmie pod wpływem naturalnych, związanych z ciążą zmian. Obniżone ciśnienie tętnicze u ciężarnych utrzymuje się przez około 24 do 26 tygodni.

Nie stanowi powodu do niepokoju, dopóki nie towarzyszą mu objawy kliniczne. Przyjmuje się, że w przypadku ciśnienia tętniczego u ciężarnej poniżej wartości 90/60 mmHg wymagana jest pilna konsultacja lekarska.

Niskie ciśnienie w ciąży – objawy

U większości ciężarnych niskie ciśnienie tętnicze nie jest związane z występowaniem objawów klinicznych niedociśnienia. W niektórych przypadkach niskie ciśnienie tętnicze może niepokoić ze względu na towarzyszące mu zawroty głowy, szumy w uszach, poczucie ciągłego zmęczenia, osłabioną koncentrację, zaburzenia widzenia (mroczki przed oczami) i zasłabnięcia, szczególnie po zmianie pozycji z leżącej na siedzącą.

Jest to stan wymagający interwencji lekarskiej, czasem także wdrożenia leczenia, ze względu na realne zagrożenie dla życia zarówno ciężarnej jak i dziecka. Upadek ciężarnej spowodowany omdleniem może być przyczyną duszności, urazu i krwawienia wewnętrznego, prowadzącego do nieodwracalnego uszkodzenia płodu.

Niskie ciśnienie w ciąży – jak leczyć?

W przypadku doskwierających objawów niskiego ciśnienia tętniczego okresie ciąży w postaci omdleń, czy też zawrotów głowy możliwe jest zastosowanie farmakoterapii niedociśnienia. W przypadku braku towarzyszących dolegliwości niskie ciśnienie tętnicze w ciąży nie wymaga stosowania leków.

Niskie ciśnienie w ciąży – jak podnieść?

Żeby zminimalizować ryzyko omdlenia, czy też upadku z powodu występujących zawrotów głowy przyszła mama powinna dbać o odpowiednią ilość przyjmowanych płynów oraz nie dopuszczać do odwodnienia organizmu. Nie wskazane jest również długotrwałe przebywanie w pozycji stojącej (np. stanie w kolejce) oraz nagła zmiana pozycji ciała – np. szybkie wstawanie z łóżka czy też fotela.

Należy unikać gorących kąpieli, które mogą prowadzić do rozszerzenia naczyń krwionośnych i dodatkowo obniżyć już niskie ciśnienie tętnicze. Zaleca się częste spożywanie małych posiłków oraz przy braku istniejących przeciwskazań zwiększenie aktywności fizycznej.

Można w diecie zwiększyć ilość soli, która zatrzymując wodę w organizmie poprawi parametry ciśnienia tętniczego. Należy pamiętać o zażywaniu zalecanych ciężarnym suplementów, które zapobiegają niedoborom żywieniowym i anemii, mogącej pogłębiać obniżenie ciśnienia tętniczego. W prawidłowo przebiegającej ciąży ciśnienie tętnicze wzrasta samoistnie po 26 tygodniu ciąży.

Niskie ciśnienie w ciąży – jak reagować na zagrażające omdlenie?

W przypadku uczucia słabości i poczucia zbliżającego się omdlenia, ciężarna powinna natychmiast reagować. Najlepiej położyć się na lewym boku lub na plecach z nogami uniesionymi powyżej poziomu serca. Można również usiąść z głową opuszczoną w stronę kolan. Zaproponowane pozycje poprawią krążenie krwi, przez co znacząco zmniejszą prawdopodobieństwo niebezpiecznego dla ciężarnej upadku.

Inne przyczyny niskiego ciśnienia u ciężarnych

Należy pamiętać, że istnieją inne stany niż ciąża, które mogą powodować obniżenie ciśnienia tętniczego. Wśród nich wymienia się odwodnienie (wymioty, biegunka), niedokrwistość (anemia), krwotok wewnętrzny, przyjmowanie niektórych leków, choroby serca, zaburzenia endokrynologiczne, infekcje czy też natychmiastowe reakcje alergiczne.

Ze względu na istotny wpływ ciśnienia tętniczego na przebieg ciąży, jego pomiar u kobiety ciężarnej odbywa się na każdej wizycie kontrolnej.

Pomiar ciśnienia tętniczego – gdzie wykonać?

Regularny pomiar ciśnienia tętniczego u kobiet ciężarnych jest zapisany w „Standardzie organizacyjnym opieki okołoporodowej” opublikowanym w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z 2018 roku, przez co odbywa się obowiązkowo na każdej wizycie u lekarza. Jest to sposób na profilaktykę powikłań ciąży, związanych zarówno ze znacznym niedociśnieniem (niedotlenienie płodu, urodzenie dziecka z niską masą urodzeniową) jak i nadciśnieniem tętniczym (odklejenie łożyska, poród przedwczesny).

Pomiar ciśnienia tętniczego poza gabinetem lekarskim, można wykonać w niektórych aptekach. Dostępne są również automatyczne ciśnieniomierze do samodzielnego pomiaru ciśnienia w zaciszu domowym. To urządzenia proste w obsłudze, które po pomiarze zgodnie z załączoną instrukcją przedstawiają wartość ciśnienia tętniczego krwi.

W przypadku uzyskania nieprawidłowych wartości pomiaru, należy skonsultować je z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej lub lekarzem prowadzącym ciąże oraz zastosować się do jego dalszych zaleceń.