Rak pęcherza moczowego - co warto wiedzieć?

Rak pęcherza moczowego jest najczęściej diagnozowanym nowotworem złośliwym, wśród tych rozwijających się w obrębie układu moczowego. Występuje trzykrotnie częściej w populacji zamieszkującej kraje rozwinięte, a czynnikami ryzyka rozwoju są płeć męska, zaawansowany wiek, otyłość, spożywanie alkoholu, czerwonego mięsa, ale przede wszystkim palenie papierosów. Jakie objawy towarzyszą rakowi pęcherza i na czym polega jego leczenie?

Rak pęcherza moczowego – jak długo się rozwija?

Rak pęcherza moczowego w Polsce diagnozowany jest u około 8 tysięcy osób rocznie. W ponad połowie przypadków jest skutkiem długotrwałego nałogu tytoniowego, a niemalże u 30% pacjentów jest konsekwencją narażenia na czynnik szkodliwy, związany z wykonywanym zawodem (produkcja farb, gumy, produktów naftowych, zaangażowanie w procesy chemiczne i elektryczne). Rak pęcherza może rozwijać się przez długie lata nie dając żadnych objawów. Z tego też powodu w większości przypadków diagnozowany jest w zaawansowanym stadium z towarzyszącymi mu przerzutami.

Jakie są jego objawy?

Niepokojącym objawem, który powinien skłonić pacjenta do pilnej wizyty u lekarza jest widoczna zmiana barwy moczu z żółtej na jasno lub ciemnoczerwoną. W przypadku raka pęcherza moczowego zmiana barwy moczu wynika z krwiomoczu, czyli obecności w moczu dużej ilości krwinek czerwonych. O wczesnych etapach choroby może świadczyć także krwinkomocz, który nie wywołuje zauważalnej zmiany barwy, diagnozowany jest jednak w badaniu ogólnym moczu.

W zaawansowanych etapach raka pęcherza charakterystyczna jest tzw. triada objawów. Poza krwiomoczem wśród objawów wymienia się wyczuwalny guz w obrębie miednicy mniejszej oraz ból, promieniujący najczęściej do okolicy lędźwiowej pleców. Podejrzanym, niespecyficznym objawem jest także przedłużająca się infekcja dróg moczowych i trudności towarzyszące oddawaniu moczu, nie ustępujące po standardowo zastosowanej przy tego typu objawach farmakoterapii.

Objawy zaawansowanej postaci raka pęcherza mogą być skutkiem obecności jego przerzutów w innych narządach (wątroba, węzły chłonne, kości, płuca). Wśród nich wymienia się dysfunkcję wątroby, powiększenie węzłów chłonnych, bóle kości, a także objawy ze strony układu oddechowego (kaszel, krwioplucie).

Rak pęcherza moczowego – leczenie

Leczenie raka pęcherza jest uzależnione od etapu zaawansowania choroby. Jeżeli guz jest ograniczony do błony śluzowej pęcherza, nie penetruje jego warstwy mięśniowej (nieinwazyjny) wykonuje się resekcję przezcewkową samego guza oraz dopęcherzowe wlewy leków zapobiegających nawrotowi choroby.

W sytuacji, w której guz obejmuje warstwę mięśniówki, konieczne jest wycięcie całego pęcherza, wytworzenie urostomii (odprowadzenia moczu do specjalnego woreczka) oraz zastosowanie chemioterapii.

Rak pęcherza moczowego – czy jest wyleczalny?

Rak pęcherza moczowego jest całkowicie wyleczalny, jeżeli zostanie wykryty na wczesnym etapie zaawansowania. Rokowanie zdecydowanie pogarsza naciekanie guza na mięśniówkę pęcherza, okoliczne narządy oraz występowanie odległych przerzutów.

Jak można zapobiec raku pęcherza moczowego?

W zapobieganiu raka pęcherza moczowego istotna jest profilaktyka. Kluczowe znaczenie ma tutaj unikanie czynnika, który w największym stopniu przyczynia się do jego rozwoju, czyli porzucenie nałogu tytoniowego. Ważna jest także zbilansowana dieta eliminująca nadmierne spożywanie czerwonego mięsa, ograniczenie spożycia alkoholu, utrzymywanie prawidłowej masy ciała oraz regularne wykonywanie badania ogólnego moczu.

Wyniki tego prostego i taniego, nieinwazyjnego badania pozwalają ustalić pochodzenie erytrocytów i komórek nabłonkowych (górny lub dolny odcinek układu moczowego), oraz określić nasilenie podejrzanego krwinkomoczu. Nieprawidłowości obserwowane w badaniu ogólnym moczu kwalifikują pacjenta do wykonania badań specjalistycznych, w tym badania USG jamy brzusznej i/lub cystoskopii (endoskopowe badanie obrazujące drogi moczowe).

Wykonanie badań obrazowych umożliwia wstępne ustalenie przyczyn zgłaszanych dolegliwości i stanowi podstawę do zlecenia i realizacji niezbędnych w procesie diagnostycznym procedur m.in. biopsji podejrzanej o proces nowotworowy zmiany.