Trichodynia – objawy, przyczyny, leczenie 

Trichodynia to dolegliwość określana jako „ból włosów”, związana jest z odczuwaniem pieczenia, świądu i właśnie bólu w trakcie dotykania włosów. Jej przyczyny jak dotąd nie zostały dokładnie poznane. Osoby nią dotknięte powinny zgłosić się do dermatologa, trychologa a czasami do psychologa. Trichodynia to nadwrażliwość skóry głowy, występowanie nieprzyjemnych odczuć w odpowiedzi na neutralne bodźce. Jest dosyć częstą dolegliwością dotyczącą nawet 30-50% osób. Częściej dotyka kobiet, chociaż może to wynikać z tego, że częściej zgłaszają się do lekarza i szukają pomocy lub mają obniżony próg odczuwania bólu.

Trichodynia – objawy

Objawia się uczuciem świądu, pieczenia, kłucia, bólu w trakcie dotykania włosów, które może być połączone z rumieniem i stanem zapalnym skóry głowy, może być również związane z wypadaniem włosów (łysieniem) czy nadmiernym ich przetłuszczaniem.

Objawy to subiektywne odczucia pieczenia, świądu, bólu, kłucia owłosionej skóry głowy, które może prowadzić do drapania. Jest również określane jako ból włosów. Może dotyczyć całej skóry głowy lub występować w określonych obszarach, może pojawiać się spontanicznie lub pod wpływem dotyku, czesania, suszenia włosów czy noszenia czapki, spinek. Skóra może mieć normalny wygląd lub towarzyszyć rumień i objawy stanu zapalnego. Może współwystępować z nadmiernym wypadaniem włosów (łysieniem) lub nadmiernym przetłuszczaniem. Częściej występuje u pacjentów z atopowym zapaleniem skóry.

Trichodynia – przyczyny

Dokładne przyczyny nie są znane, ale trichodynia ma prawdopodobnie wieloczynnikowe podłoże. Przyczyną może być stan zapalny skóry głowy, schorzenia skóry czy reakcje alergiczne.

Może być wywołana przez wiele bodźców zarówno endogennych jak i egzogennych, do których należą:

• stres emocjonalny, lęk, depresja, zaburzenia obsesyjno-kompulsywne,
• zmiany hormonalne (cykl menstruacyjny),
• czynniki środowiskowe: promieniowanie UV, ciepło, zimno, wiatr, zanieczyszczenia,
• kosmetyki (szampony, odżywki i inne produkty do pielęgnacji włosów),
• pikantne potrawy, alkohol.

Pod ich wpływem są wydzielane neuroprzekaźniki, które wywołują zapalenie okołomieszkowe.

Niektórzy łączą występowanie trichodynii z trichotillomanią, czyli przymusem wyrywania sobie włosów, przebytym urazem skóry głowy, obniżoną odpornością. Są również doniesienia o wpływie niedoborów żywieniowych, pomocne wtedy może być oznaczanie stężenia żelaza, ferrytyny, kwasu foliowego, witaminy D.

Ostatnio pojawiły się dane o związku trichodynii i zwiększonego wypadaniu włosów wśród pacjentów z COVID-19. Miało to prawdopodobnie związek z odczuwanym stresem, niepokojem i obawą przed chorobą, niepewnością co do przyszłości. Dołączało się do tego częste mycie włosów w obawie przed zakażeniem się wirusem.

Rozpoznanie trichodynii jest stawiane na podstawie zgłaszanych dolegliwości. Należy wykluczyć inne schorzenia mogące być przyczyną objawów jak: atopowe zapalenie skóry, wyprysk kontaktowy, łojotokowe zapalenie skóry, łuszczyca. Inne metody diagnostyczne pomocne w ocenie stanu naskórka skóry głowy, mieszków włosowych i naczyń krwionośnych powierzchniowych to trichoskopia i wideodermatoskopia.

Trichodynia częściej zgłaszana jest przez kobiety. Wiąże się to z tym, że kobiety mają z reguły dłuższe włosy niż mężczyźni. Oprócz tego kobiety częściej odczuwają lęk, który może leżeć u podstaw trichodynii oraz mają niższy próg odczuwania bólu.

Trichodynia – jak leczyć?

Brak jest dokładnych wytycznych dotyczących postępowania leczniczego w trichodynii. Leczenie polega na pielęgnacji skóry głowy oraz na zastosowaniu miejscowych i ogólnych preparatów leczniczych.

• Pielęgnacja skóry głowy – dotyczy jej funkcji barierowej, polega na wyeliminowaniu substancji drażniących skórę, zabiegów złuszczających, używania prostownicy, unikanie stosowania gorącej wody. Zalecane są preparaty dla skóry wrażliwej, bez substancji zapachowych, niedrażniące. Pomocna mogą być też techniki relaksacyjne czy delikatny masaż głowy.
• Preparaty stosowane miejscowo – mogą być stosowane w porozumieniu z lekarzem i w oparciu o ich skuteczność i tolerancję przez organizm. Mogą to być: preparaty miejscowo znieczulające, toksyna botulinowa, kapsaicyna – która początkowo wywołuje pieczenie i uczucie swędzenia, które z czasem się zmniejsza, kortykosteroidy (nie mogą być stosowane przez długi czas).
• Preparaty ogólne – takie jak leki antydepresyjne czy leki przeciwdrgawkowe mogą przynieść poprawę u osób z psychogennymi czynnikami wyzwalającymi. Wśród innych leków są wymieniane glikokortykosteroidy, L-cystyna czy naltrekson.

Opisane dolegliwości powinny skłonić do wizyty u dermatologa lub trychologa, który pomoże wyeliminować inne możliwe przyczyny oraz ukierunkować dalsze postępowanie i leczenie. Czasem może okazać się niezbędna terapia psychosomatyczna, gdy podłożem schorzenia jest stres emocjonalny.

Trichodynia pomimo swojego stosunkowo częstego występowania, wciąż jest słabo poznaną dolegliwością o niejednoznacznych czynnikach wywołujących. Może być przyczyną odczuwanego dyskomfortu oraz utrudniać codzienne funkcjonowanie. W pierwszej kolejności ważne, aby zadbać o kondycję skóry głowy, udać się do dermatologa lub trychologa, który może wyeliminować lub potwierdzić chorobę skóry głowy. Istotne jest rozróżnienie w diagnostyce podrażnienia skóry głowy od nadwrażliwości skóry głowy. Warto też skorzystać z porady psychologicznej, która pozwoli usunąć czynniki psychogenne trichodynii.

Mgr Renata Grzelik