Amantadyna a COVID-19 – czy ma wpływ na leczenie?
Pandemia COVID-19 trwa już od ponad roku. Niewątpliwym sukcesem w walce z pandemią, są szczepienia ochronne, które ruszyły w Polsce już w końcówce grudnia ubiegłego roku i z biegiem czasu obejmują kolejne grupy społeczne. Mimo coraz rozleglejszej wiedzy, jaką mamy na temat zakażenia wirusem SARS-CoV-2, skuteczne leczenie wszystkich etapów i form choroby, nadal stanowi dla medycyny wyzwanie. Badacze z całego świata od wielu miesięcy szukają preparatu, który byłby skuteczny i bezpieczny. Czy amantadyna (lek stosowany głównie w chorobie Parkinsona) ma szansę spełnić te warunki?
Amantadyna – działanie
Amantadyna to syntetyczna trójpierścieniowa amina. Stosuje się ją w leczeniu objawów takich jak sztywność, drżenie, hipokinezja czy akinezja, obecnych w chorobie Parkinsona i zespołach parkinsonowskich. Wykorzystuje się ją także w walce z pozapiramidowymi niepożądanymi działaniami neuroleptyków. Amantadyna była również jednym z leków stosowanych w leczeniu zakażenia wirusem grypy typu A. Obecnie jednak nie jest zalecana z uwagi na powszechną oporność wirusów grypy A.
Jak działa amantadyna? Mechanizm jej działania opiera się na nasileniu uwalniania dopaminy w prążkowiu i blokadzie jej zwrotnego wychwytu przez neurony presynaptyczne. Efektem jest, pożądany w przypadku terapii choroby Parkinsona, wzrost pozakomórkowego poziomu dopaminy. Amantadyna jest antagonistą receptorów glutaminianowych NMDA (ang. N-methyl-D-aspartate), wpływającym na hamowanie objawów parkinsonowskich i cechuje się działaniem antycholinergicznym. Amantadyna wykazuje także działanie wirusostatyczne. Jej niewielkie stężenia hamują bowiem replikację wirusów grypy A i uważa się, że mogłaby być skuteczna w początkowych stadiach epidemii nieznanych dotąd szczepów wirusa grypy A. To właśnie wirusostatyczne działanie amantadyny czyni ją potencjalnie atrakcyjnym preparatem w walce z pandemią COVID-19 i od wielu miesięcy jest przedmiotem zainteresowania naukowców.
Amantadyna – przeciwwskazania i działania niepożądane
Amantadyna, jak każdy lek, nie dla każdego jest odpowiednia i bezpieczna. Do przeciwwskazań do jej stosowania należą m.in.: ciężka zastoinowa niewydolność serca, kardiomiopatia, zapalenie mięśnia sercowego, niektóre zaburzenia rytmu serca, choroba wrzodowa w wywiadzie, drgawki, ciąża czy okres karmienia piersią. Istnieje też spora grupa stanów klinicznych, kiedy przyjmowanie amantadyny wymaga zachowania szczególnych środków ostrożności lub pozostawania pod stałą kontrolą lekarską.
Wśród najczęstszych działań niepożądanych stosowania amantadyny wymienia się sinicę marmurkowatą (schorzenie związane z upośledzeniem drenażu żylnego), czasem z towarzyszącymi jej obrzękami kostek i podudzi. Często mogą pojawić się także zawroty i bóle głowy, zaburzenia snu, pobudzenie psychoruchowe, nudności, wymioty, spadek koncentracji i inne.
Amantadyna a COVID-19
Czy amantadyna może być skuteczna w leczeniu COVID-19? Czy warto ją zastosować? Jaki wpływ wywiera na przebieg infekcji? Takie pytania od wielu miesięcy stawiają sobie naukowcy z całego świata. Aktualnie, w oparciu o analizę 3 publikacji (1 badania obserwacyjnego analitycznego – Mancilla-Galindo 2020, 1 obserwacyjnego opisowego – Aranda-Abreu 2020 oraz 1 przekrojowego – Rejdak 2020), polscy eksperci nie zalecają stosowania amantadyny u chorych na COVID-19.
Niemniej jednak, Agencja Badań Medycznych, w odpowiedzi na zlecenie ministra zdrowia Adama Niedzielskiego, sfinansowała badanie dotyczące zastosowania amantadyny w zapobieganiu progresji i leczeniu objawów COVID-19. Przesłanką do podjęcia badania, są obserwacje, jakoby chorzy przyjmujący amantadynę ze wskazań neurologicznych, po zakażeniu wirusem SARS-CoV-2, nie rozwinęli ciężkich objawów choroby. Lider projektu naukowego – prof. Konrad Rejdak (Kierownik Katedry I Kliniki Neurologii; Uniwersytet Medyczny w Lublinie), podkreśla, że w oparciu o analizę mechanizmu działania leku, można przypuszczać, że amantadyna może wykazywać skuteczność w zapobieganiu ostrej niewydolności oddechowej w przebiegu COVID-19. Warunkiem jest jednak odpowiednio wczesne zastosowanie leku, w początkowej fazie choroby.
Projekt analizujący skuteczność amantadyny i jej wpływ na przebieg infekcji SARS-CoV-2 realizuje siedem ogólnopolskich ośrodków. Być może, już w ciągu kilku najbliższych tygodni poznamy wyniki badania i dowiemy się czy amantadyna jest skutecznym lekiem w zapobieganiu progresji i leczeniu objawów COVID-19. Potwierdzenie tej tezy niewątpliwie byłoby dużym sukcesem i dałoby nadzieję na lepsze rezultaty nierównej walki medyków i chorych z chorobą.
Mimo obiecujących przesłanek, pamiętaj, że dotychczasowe wyniki badań wskazują na brak zasadności stosowania amantadyny u chorych na COVID-19. Zważ również na to, że stosowanie leków w terapii infekcji wywołanej wirusem SARS-CoV-2, musi być prowadzone przez lekarza, lub co najmniej z lekarzem konsultowane. Wszystkie preparaty z amantadyną dostępne w Polsce, są sprzedawane na receptę i nie mogą być zdobywane na własną rękę.
Jeśli interesuje Cię temat COVID-19 – przebiegu choroby, działania szczepionek czy badań, możesz zajrzeć do naszych artykułów.
W artykule „Szczepionki na koronawirusa – co o nich wiemy? Najważniejsze informacje” zebraliśmy najważniejsze informacje dot. szczepionek. W artykule: Rodzaje testów w kierunku COVID-19 wspominamy o rodzajach testów w kierunku COVID-19, a w tym o rodzajach badań stosowanych w diagnostyce COVID-19.
Bibliografia:
