Badania krwi u niemowląt – czemu służą i jak zminimalizować stres rodzica i dziecka?

Badania krwi to ważne narzędzie diagnostyczne. Warto wykonywać je nawet u niemowląt, by jak najlepiej zadbać o ich zdrowie i prawidłowy rozwój. Wizyta w punkcie pobrań zwykle wiąże się ze stresem, zarówno dla dziecka, jak i dla rodzica. Dowiedz się, jak przygotować się dobrze do badania i w jaki sposób zminimalizować niepokój – Twój i maluszka – przy pobieraniu krwi. 

Dlaczego i jakie badania krwi u niemowląt warto wykonywać? 

Przesiewowe badania krwi u noworodków wykonuje się już w pierwszych dniach po narodzinach. Umożliwiają one wykrycie chorób wrodzonych nim wystąpią jakiekolwiek objawy. Tak wczesna diagnostyka pozwala na wdrożenie leczenia, które może zapobiec rozwojowi zaburzeń.

Choć badania laboratoryjne dla niemowląt nie są obowiązkowe, zdecydowanie warto monitorować stan zdrowia maluszka. Twoje dziecko nie potrafi Ci jeszcze zakomunikować, że coś go boli, czuje się osłabione lub odczuwa jakikolwiek inny dyskomfort. Sygnalizuje to jedynie płaczem lub marudzeniem. Tymczasem badania krwi są formą obiektywnego raportu o stanie zdrowia Twojej pociechy i informacją, czy rozwija się prawidłowo. 

Morfologia krwi 

Podstawowym badaniem u niemowląt jest morfologia, która służy ocenie jakościowej i ilościowej komórek krwi, dając ogólne pojęcie o stanie zdrowia małego pacjenta. W badaniu ocenie podlegają:

• czerwone krwinki (erytrocyty) – transportują tlen z płuc do tkanek i dwutlenek węgla z tkanek do płuc,
• białe krwinki (leukocyty) – odpowiadają za obronę organizmu przed infekcjami i regulację odpowiedzi immunologicznej,
• płytki krwi (trombocyty) – uczestniczą w procesie krzepnięcia krwi, zapobiegając krwawieniom przy skaleczeniach.

Wyniki morfologii wskazują zaburzenia, które mogą świadczyć np. stanie zapalnym, zakażeniu (bakteryjnym, wirusowym, grzybiczym), zarażeniu pasożytniczym, obniżonej odporności, a nawet o chorobie autoimmunologicznej lub nowotworowej. Badanie jest dla lekarza informacją na temat funkcjonowania nerek, wątroby czy stężenia żelaza. Morfologia pozwala też wykryć schorzenia hematologiczne, czyli dotyczące samej krwi, np. anemię, białaczkę, zaburzenia krzepliwości.

CRP

Innym wskaźnikiem, który warto oznaczyć w badaniu krwi u niemowlęcia, jest stężenie CRP, czyli białka C-reaktywnego, którego poziom wzrasta podczas stanów zapalnych i infekcji – tak częstych u maluszków, u których układ odpornościowy nie jest jeszcze w pełni dojrzały. Badanie CRP pozwala lekarzowi określić, z jakim rodzajem infekcji ma do czynienia, ocenić nasilenie choroby, a także monitorować postęp jej leczenia. 

Bilirubina 

Częstym zjawiskiem jest przewlekła lub nawracająca żółtaczka noworodkowa. Dlatego w badaniu krwi u niemowląt zwykle ocenia się także poziom bilirubiny – barwnika, który powstaje w związku z rozpadem czerwonych krwinek. Pomiar stężenia tej substancji we krwi przydatny jest w diagnozowaniu żółtaczki (odróżnianiu fizjologicznej od patologicznej), ale też innych chorób wątrobowych i metabolicznych. Poziom bilirubiny monitoruje się także ze względu na ryzyko powikłań neurologicznych.

Jak widzisz, podstawowe badania krwi dla niemowląt pozwalają wykryć wiele spośród możliwych nieprawidłowości i odpowiednio na nie zareagować. Mogą też zapewnić Ci spokój ducha, dostarczając wiedzy, że Twoje dziecko jest zdrowe. 

Jak wygląda pobranie krwi u niemowlaka? 

Badanie krwi u niemowlaka przebiega zwykle nieco inaczej niż u starszych dzieci i dorosłych osób i choćby dlatego może stać się powodem do stresu dla rodziców. Próbka krwi do analizy może zostać pobrana z żyły powierzchniowej w zgięciu łokciowym, ale też naczyń włosowatych palca lub pięty albo z żyły na grzbiecie dłoni lub na głowie dziecka. O miejscu wkłucia decyduje personel medyczny, m.in. w zależności od rodzaju badania i ilości potrzebnego materiału.

Różnice w pobieraniu krwi u niemowląt i u starszych pacjentów dotyczą także przygotowania do badania. Nie wymaga się, by maluchy były przed badaniem na czczo (z wyjątkiem przypadku, w którym oznaczone ma być stężenie glukozy lub innych parametrów metabolicznych). Wprost przeciwnie –na pół godziny przed wizytą w punkcie pobrań warto nakarmić niemowlę pełną porcją mleka. To ułatwia procedurę, ponieważ łatwiej pobrać krew, gdy organizm jest dobrze nawodniony.

Więcej o tym, jak przygotować niemowlę do badania i przebiegu całej procedury przeczytasz w innych artykułach w naszym serwisie. 

Jak uspokoić niemowlę podczas badania? 

Niemowlęcia nie można przygotować psychicznie do pobierania krwi tak, jak starsze dziecko. Obce zapachy, kontakt z nieznajomymi osobami czy nieprzyjemne ukłucie będą dla niego zaskoczeniem. Niemniej można zadbać o wiele czynników, które ograniczą stres maluszka podczas zabiegu.

Wybierz odpowiedni moment na wizytę w punkcie pobrań. Zapewne dobrze wiesz, jak trudno uspokoić niemowlę, które jest zmęczone i głodne. Twoje dziecko lepiej zniesie badanie, jeśli będzie po drzemce i najedzone. Nie zapomnij też o wymianie pieluszki na czystą! Mokra także jest przyczyną niepokoju niemowlaka.

Weź ze sobą przedmioty, które są dziecku znajome i budują jego poczucie bezpieczeństwa. Może to być ulubiona przytulanka, smoczek, książeczka z bajką, którą czytasz maluszkowi na dobranoc. Skorzystaj z tych akcesoriów już w poczekalni. Nie ma też przeciwwskazań, by zająć dziecko zabawką czy opowieścią podczas samego badania. To skutecznie odwróci jego uwagę od nieprzyjemnej procedury!

Aby lepiej zadbać o komfort dziecka podczas zabiegu, dobrze przemyśl jego ubranie. Wybierz takie, które zapewni specjaliście łatwy dostęp do nóżek i rączek – oszczędzisz maluszkowi rozbierania w nieznanym, często chłodnym miejscu. By niemowlęciu było ciepło podczas zabiegu, możesz dodatkowo otulić je wziętym z domu kocykiem.

Nie musisz obawiać się, że personel medyczny odmówi Ci zastosowania wyżej opisanych sposobów na uspokojenie niemowlaka. Jeśli chcesz mieć pewność, że będzie to możliwe, starannie wybierz punkt pobrań. Wśród placówek Diagnostyki znajdziesz niejedną, w której działa personel przeszkolony do pracy z najmłodszymi pacjentami. Możesz też liczyć na specjalną strefę w poczekalni, w której atmosfera sprzyja dobremu samopoczuciu dziecka.

Pamiętaj, że maluszkowi najmocniej potrzebna jest Twoja bliskość. Nawet jeśli dziecko nie rozumie jeszcze, co do niego mówisz, uspokoi go Twój kojący głos, dotyk. Mów do swojej pociechy w poczekalni i podczas zabiegu. Jak najwięcej ją przytulaj, zwłaszcza już po pobraniu krwi. Dzięki temu niemowlę będzie czuło się bezpiecznie. 

Jak zminimalizować stres rodzica związany z badaniem? 

Niemowlęta nie rozumieją wszystkiego, co do nich mówimy, ale doskonale wyczuwają nasze emocje. Najskuteczniej zapewnisz maluszkowi komfort podczas badań, jeśli zdołasz zachować spokój i dobry nastrój. Może wydać Ci się to niełatwe. Trudno spokojnie trzymać w ramionach płaczące, przestraszone dziecko. Twój niepokój może potęgować niepewność co do wyniku badania. Dlatego koniecznie zadbaj także o własne samopoczucie w dniu wizyty w punkcie pobrań.  Radzeniu sobie ze stresem w kontekście badań diagnostycznych u niemowlęcia może posłużyć kilka strategii. 

Wiedza na temat badań krwi 

Dowiedz się, czemu służy badanie, które zlecił lekarz. Poproś go o dłuższą rozmowę lub poszukaj wiarygodnych informacji w internecie. Dzięki takim artykułom, jak ten, łatwiej Ci będzie zaakceptować konieczność narażenia swojej pociechy na nieprzyjemne doświadczenie, jakim niewątpliwie jest pobieranie krwi. Zrozumiesz, że krótki dyskomfort może oszczędzić maluszkowi znacznie bardziej przykrych problemów zdrowotnych i związanych z nimi procedur medycznych. Dzięki znajomości celu i przebiegu całej procedury w dniu badania zdecydowanie łatwiej Ci będzie zachować – tak potrzebny dziecku – spokój. 

Rozmowa z personelem medycznym 

Skontaktuj się z personelem medycznym w punkcie pobrań. W przyjaznych placówkach przygotowanych do obsługi najmłodszych pacjentów na pewno znajdziesz osobę, która zgodzi się poświęcić Ci chwilę i rozwiać wszystkie Twoje wątpliwości. Możesz zapytać o wszystkie niepokojące Cię kwestie – przygotowanie maluszka do zabiegu, sposób pobrania krwi, możliwość wniesienia do gabinetu zabawek, czas samego badania i oczekiwania na wyniki itd. Kiedy w dniu pobrania krwi niemowlęciu będziesz dokładnie wiedzieć, czego spodziewać się krok po kroku, oszczędzisz sobie niespodzianek i niepotrzebnych emocji. 

Wsparcie emocjonalne innych osób 

Skorzystaj z doświadczenia i pomocy innych osób. Rozmowa o trudnych emocjach doskonale rozładowuje stres. Podziel się swoimi obawami z kimś, komu ufasz i wiesz, że możesz liczyć na jego dobre słowo. Nawiąż kontakt (np. w mediach społecznościowych) z innymi młodymi rodzicami, którzy mierzą się z takim samym problemem, jak Twój. Możesz od nich uzyskać wiele cennych wskazówek i otrzymać ogromne wsparcie. Jeśli spodziewasz się, że trudno będzie Ci zachować spokój w dniu wizyty w punkcie pobrań, poproś kogoś, by dotrzymał Ci towarzystwa w tej niełatwej chwili. 

Dobre przygotowanie logistyczne 

Nie funduj sobie innych powodów do stresu te, których nie sposób uniknąć. Twoja troska o własne dziecko jest naturalna. Nie musisz jednak na pięć minut przed wyjściem z domu nerwowo poszukiwać jego książeczki zdrowia czy ulubionego misia. Przygotuj odpowiednio wcześnie wszystkie rzeczy, których będziesz potrzebować w punkcie pobrań. Wyjdź z domu, zostawiając sobie margines czasu na znalezienie miejsca parkingowego czy właściwego gabinetu. Mając wszystko pod kontrolą, przeżyjesz pobieranie krwi u niemowlęcia z większym spokojem. 

Techniki relaksacyjne 

Twoim sprzymierzeńcem w chwilach stresu, nie tylko podczas wizyty w punkcie pobrań, będą techniki relaksacyjne. Higienie psychicznej świetnie służy praktyka jogi czy mindfulness, ale wystarczy, że opanujesz proste sposoby regulowania swoich emocji, np. poprzez głęboki, miarowy oddech lub wizualizację spokojnego, bezpiecznego miejsca. W taki sposób dajesz swojemu ciału sygnał, że „zagrożenie” minęło i wyciszasz reakcje wegetatywne – przyspieszone bicie serca, pocenie się dłoni, nudności. Twój spokój udzieli się maluszkowi.

Akceptacja trudnej sytuacji

Zaakceptuj fakt, że wizyta z niemowlęciem w punkcie pobrań to niekomfortowe, stresujące wydarzenie! Warto wyciszyć emocje, ale nie musisz być bohaterem. Masz prawo się niepokoić, podobnie jak Twoje dziecko. Przekonaj się, że taka postawa znacznie redukuje lęk. Nie wiń się za swoje zdenerwowanie. Nie przejmuj się osądem innych osób, np. w związku z tym, że nie potrafisz uciszyć dziecka płaczącego w poczekalni. Potraktuj się z miłością i zrozumieniem, ponieważ to, czego doświadczasz jest zupełnie naturalne! I przejściowe. Zarówno Ty, jak i Twoja pociecha, kolejne tego typu doświadczenia będziecie znosić z większym spokojem. Nie trać z oczu celu, jaki im przyświeca. Jesteś wspaniałym rodzicem, bo chcesz dobrze zadbać o zdrowie Twojego dziecka. 

O czym pamiętać przed wizytą w punkcie pobrań? 

Poniżej znajdziesz podsumowanie powyższego artykułu w kilku punktach. Spójrz na nie, szykując się do badań krwi u swojej pociechy.

Na wizytę w punkcie pobrań przygotuj:

• skierowanie na badania wystawione przez lekarza,
• książeczkę zdrowia i PESEL dziecka,
• wygodne ubranko dla maluszka i kocyk,
• przedmioty, które uspokoją dziecko i odwrócą jego uwagę (np. zabawkę, smoczek).

W dniu badania nie zapomnij o:

• zapewnieniu niemowlęciu drzemki przed wyjściem z domu,
• nakarmieniu maluszka na pół godziny przed badaniem,
• zmianie pieluszki na czystą,
• technikach, które ułatwią Ci zachowanie spokoju.