Pobieranie krwi u dziecka. Jak się przygotować?

Pobieranie krwi nie należy do najprzyjemniejszych doświadczeń w życiu małego człowieka. Warto się do niego wcześniej przygotować, aby nie stało się dla dziecka atraumatycznym przeżyciem. Jak przebiega pobranie krwi u małego dziecka oraz co warto wiedzieć przed udaniem się na pobranie?

O czym należy pamiętać przed badaniem?

Na pobranie krwi najlepiej zgłosić się w godzinach rannych lub przedpołudniowych, gdyż poziom wielu parametrów ma swój rytm dobowy.

Warto wcześniej zaplanować wizytę; lepiej na pobranie krwi zjawić się kilkanaście minut wcześniej, unikać pośpiechu i związanego z nim zdenerwowania.

Pamiętaj, aby wziąć coś do jedzenia i koniecznie wodę do picia. Pomocna bywa również ulubiona zabawka dziecka.

Warto wiedzieć:

Decydując się na badanie swojego dziecka w sieci laboratoriów DIAGNOSTYKA – wybierz punkt przyjazny dzieciom.

Przygotowanie psychiczne dziecka

Jeśli dziecko jest w stanie zrozumieć sytuację związaną z pobraniem krwi, warto odpowiednio wcześniej się do niej przygotować np. oglądając bajkę o pobraniu krwi lub czytając książeczkę. Dopasuj ilość informacji i formę ich przekazania do wieku i rozwoju dziecka. Dziecko na nową, nieznaną sytuację reaguje strachem co może je narazić na dodatkowy ból.

• Poinformuj wcześniej dziecko co będzie u niego wykonywane, na czym polega pobranie krwi, dokładnie opisz jak będzie przebiegało. Wytłumacz, dlaczego jest ważne, dlaczego należy się badać. Pomocna może być wcześniejsza wizyta w przychodni lub punkcie pobrań „na sucho” czyli bez wykonywania żadnych zabiegów, oswajanie sytuacji w czasie zabawy w odgrywanie ról lub rysowanie sytuacji związanych z pobraniem krwi. Można skorzystać też z bajek edukacyjnych, w których bohaterowie mają pobieraną krew.
• Uprzedź dziecko, że pobranie może trochę boleć, że może się bać, ale jesteśmy blisko i nic mu się nie stanie. Mówienie dziecku, że nie będzie bolało lub że będzie bardzo krótko trwało sprawia, że dziecko traci zaufanie do dorosłego.
• Pamiętaj, że o sposobie pobrania krwi decyduje osoba pobierająca; uprzedź dziecko, żeby stosowało się do jej poleceń.
• W trakcie pobrania bądź blisko dziecka: weź na kolana, trzymaj za rękę lub przytulaj. Można zabrać ulubioną zabawkę dziecka. Staraj się zachować spokój i opanowanie – pamiętaj, że dziecku udzielają się twoje emocje.
• Jeżeli dziecko boi się widoku igły, staraj się w czasie pobrania odwrócić jego uwagę.
• Po zabiegu warto nagrodzić dziecko za odwagę i dzielność. Można też wcześniej zaplanować razem z dzieckiem dzień z przyjemnymi aktywnościami po pobraniu krwi.

Wybór miejsca pobrania krwi

Personel medyczny pobierający materiał do badań dostosowuje technikę pobrania przede wszystkim do wieku i nastawienia dziecka, a także od ilości i rodzaju badań. Zazwyczaj u bardzo małych dzieci pobiera się krew tzw. włośniczkową, uzyskaną z nakłucia palca lub pięty. Starsze dzieci mają zwykle pobieraną krew z żyły w zgięciu łokciowym lub z palca, gdy żyły są słabo widoczne. Czasami dziecku się wydaje, że pobranie z palca jest mniej groźne, a rodzicom, że jest mniej inwazyjne i mniej bolesne, co nie zawsze jest prawdą. Gdy ilość zleconych badań i wymaganej do nich objętości krwi jest bardzo duża lub gdy wypływ krwi po nakłuciu jest niedostateczny, wówczas mniej bolesnym i mniej stresującym rozwiązaniem jest pobranie krwi z żyły. Pobranie z palca nie jest mniej bolesne niż pobranie z żyły, gdyż w opuszce palca jest więcej zakończeń nerwowych.

Do większości badań materiałem zalecanym jest krew żylna.

Są badania, w których do uzyskanie dokładnego wyniku wymagane jest pobranie krwi z żyły, są to np. elektrolity (sód, potas, chlorki) czy badania układu krzepnięcia.

Należy pamiętać, że w czasie pobrania personel czasami musi dziecko przytrzymać, po to by nie zrobiło sobie krzywdy, gdy przestraszone próbuje zabrać rękę. Warto o tym również wcześniej uprzedzić dziecko, że te czynności wynikają z troski o jego bezpieczeństwo.

Pobieranie krwi u noworodka

Zazwyczaj u tak małych dzieci krew jest pobierana z opuszki palca lub z pięty. Czasami jednak ze względu na ilość badań lub wymóg uzyskania do pewnych badań krwi żylnej, pobierana jest krew z żyły powierzchniowej. Wtedy najczęściej jest pobierana krew z dłoni, zgięcia łokciowego lub niekiedy wykonywanie jest pobranie krwi z głowy niemowlaka lub noworodka.

Pobranie krwi nie musi być na czczo, ważne jest, aby było przeprowadzone przed kolejnym planowanym karmieniem, nie wcześniej niż godzinę po ostatnim karmieniu.

Przed pobraniem należy dziecko napoić, ubrać w luźne ubranka ułatwiające dostęp do rąk i nóżek. Należy zadbać o komfort i wygodę malucha: zmienić pieluszkę, owinąć ciepłym kocem. W czasie pobrania zapewnić poczucie bezpieczeństwa poprzez dotyk i uspokajający głos.

Pobieranie krwi u niemowlaka – czy na czczo?

U dzieci do 3 roku życia nie wymaga się, aby były na czczo, mogą zjeść lekkie śniadanie i po 2-3 godzinach można pobrać krew. Należy poinformować lekarza, że krew nie była pobrana na czczo, dotyczy to zwłaszcza takich badań jak: glukoza, żelazo, próby wątrobowe, białko całkowite, elektrolity, mocznik, lipidogram.

Pobieranie krwi u niemowlaka – jak przebiega?

Przed pobraniem należy pamiętać o nawodnieniu malucha co ułatwi pobranie krwi. W tym celu należy podać do wypicia niegazowaną i niesmakową wodę. U niemowlaków krew do badań laboratoryjnych najczęściej jest pobierana z opuszki palca (krew włośniczkowa), jednak ze względu na dokładność uzyskanych wyników lub wymaganą większą objętość krwi, preferowane jest pobieranie krwi z żyły. Najczęściej jest to żyła zlokalizowana w zgięciu łokciowym lub na powierzchni dłoni. Po pobraniu krwi należy uciskać miejsce wkłucia przez 5 minut, aby nie powstał siniak.

Pobieranie krwi u starszego dziecka

Dzieci powyżej 3 lat traktuje się jak dorosłych i zaleca się, aby do pobrania krwi pozostawały na czczo, tzn. zachowały 8-12 godzinną przerwę od ostatniego posiłku.

Należy pamiętać o odpowiednim nawodnieniu małego pacjenta – przed pobraniem podać do wypicia pół szklanki niegazowanej, niesmakowej wody. Bez tego krew jest zagęszczona a żyły mniej widoczne, co utrudnia pobranie krwi. Po pobraniu należy przez 5 minut uciskać miejsce wkłucia, żeby zapobiec powstaniu siniaka.

Warto wziąć ze sobą jedzenie i picie, aby dziecko zaraz po pobraniu mogło z niego skorzystać.

Dbając o przyszłość zdrowotną naszego dziecka warto zadbać by wspomnienia z pierwszych kontaktów z zabiegami medycznymi nie były przykre, żeby w dorosłym życiu badania diagnostyczne traktowało jako nieodłączny element zdrowego trybu życia.

Autor: Mgr Renata Grzelik

Bibliografia:

1. https://www.mp.pl/pediatria/praktyka-kliniczna/procedury/12975,pobieranie-krwi-do-badan-u-noworodkow
2. https://podyplomie.pl/wiedza/wielka-interna/737,ogolne-zasady-pobierania-materialow-do-badan-hematologicznych
3. https://www.mp.pl/pediatria/praktyka-kliniczna/procedury/13012,kaniulacja-zyl-obwodowych-u-dzieci