Krew w nasieniu (hematospermia) – przyczyny oraz sposoby leczenia problemu

Hematospermia, czyli obecność krwi w nasieniu, to dolegliwość, która może budzić niepokój, choć w większości przypadków nie jest groźna. Może mieć różne podłoże – od stanów zapalnych układu moczowo-płciowego, przez urazy, po poważniejsze schorzenia, takie jak nowotwory. Rozpoznanie przyczyny wymaga dokładnej diagnostyki, obejmującej badania laboratoryjne, obrazowe, a niekiedy konsultacje specjalistyczne. Leczenie zależy od źródła problemu i może obejmować farmakoterapię, zabiegi chirurgiczne lub działania wspomagające regenerację organizmu. 

Krew w nasieniu – co oznacza?

Hematospermia, czyli obecność krwi w nasieniu, jest objawem, który często budzi niepokój u mężczyzn. Zwykle trudno ją zauważyć podczas stosunku, jednak po jej wykryciu pacjenci szybko zgłaszają się do lekarza, niekiedy bez innych towarzyszących dolegliwości. W przeszłości hematospermia była bagatelizowana, lecz badania wykazały, że u około 14% mężczyzn z tym objawem może występować rak prostaty.

Chociaż w większości przypadków hematospermia nie jest związana z poważnymi schorzeniami, wymaga dokładnej diagnostyki. Lekarze podkreślają, że ten objaw rzadko wskazuje na nowotwór stercza, zwłaszcza że rak prostaty częściej dotyka starszych mężczyzn, często nieaktywnych seksualnie. Niemniej jednak istotne jest zrozumienie przyczyny występowania hematospermii i odpowiednie uspokojenie pacjenta, gdy sytuacja nie stanowi zagrożenia dla zdrowia.

Hematospermię dzieli się na przejściową, która powstaje w wyniku niewielkiego wynaczynienia krwi w obrębie gruczołu krokowego, oraz stałą, występującą w przypadku naczyniaków gruczołu krokowego i nowotworów.

U młodszych mężczyzn krew lub brązowa wydzielina w spermie często jest wynikiem urazu i zazwyczaj nie wskazuje na poważne problemy zdrowotne, ustępując samoistnie. Niemniej jednak, w niektórych przypadkach może być oznaką stanu zapalnego lub rozwijającego się nowotworu.

Mężczyźni powyżej 40. roku życia są bardziej narażeni na poważne schorzenia narządów płciowych, dlatego w przypadku wystąpienia niepokojących objawów, takich jak krew w nasieniu, brązowa wydzielina czy krew zamiast spermy, nie powinni zwlekać z konsultacją lekarską.

Krew, która pojawia się w okolicach narządów płciowych po stosunku, zazwyczaj nie pochodzi od mężczyzny. Jeśli istnieją wątpliwości, warto wykonać test z użyciem prezerwatywy, która umożliwia zebranie nasienia do badań laboratoryjnych, w tym na obecność krwi. Dodatkowo, lekarz przeprowadzi wywiad, pytając o inne objawy związane z drogami moczowymi, stosowane leki, przebyte choroby, operacje i inne czynniki, które mogą mieć wpływ na stan zdrowia. Niemniej jednak krew w nasieniu po stosunku to bardzo niepokojące zjawisko, które wymaga zawsze pogłębionej diagnostyki.

Hematospermia czasami wiąże się z niepłodnością. Według badania z 2015 roku krwinki czerwone wykryto w nasieniu u 13,8% niepłodnych mężczyzn. Obecność tych krwinek może mieć toksyczny wpływ na funkcje plemników, choć większość przyczyn hematospermii nie oddziałuje znacząco na zdolność do zapłodnienia.

Krew w nasieniu – przyczyny

Obecność krwi w nasieniu może wynikać z wielu schorzeń, ponieważ w trakcie ejakulacji nasienie pokonuje skomplikowaną drogę od kanalików nasiennych przez układ moczowo-płciowy. Na tej trasie może dojść do wniknięcia krwi z różnych miejsc. Do najczęstszych powodów hematospermii należą:

• stany zapalne oraz infekcje dotykające jądra, najądrza, cewki moczowej lub pęcherzyków nasiennych, spowodowane przez bakterie, wirusy czy grzyby;
• infekcje przenoszone drogą płciową, takie jak chlamydia, rzeżączka, wirus opryszczki, wirus HIV;
• łagodny rozrost gruczołu krokowego;
• rzadziej występujące nowotwory, np. rak jądra, najądrza lub prostaty, rak pęcherza moczowego, czerniak;
• guzy i polipy w obrębie pęcherzyków nasiennych;
• torbiele pęcherzyków nasiennych – małe, wypełnione płynem worki w pęcherzykach nasiennych;
• choroby prostaty, m.in. torbiele czy poszerzenie naczyń krwionośnych;
• przebycie biopsji prostaty;
• gruźlica układu moczowo-płciowego;
• zmiany skórne, takie jak kłykciny kończyste;
• nadciśnienie tętnicze o ciężkim przebiegu;
• kamica pęcherzyków nasiennych;
• urazy oraz przeprowadzone zabiegi medyczne w obrębie układu moczowo-płciowego;
• żylaki i teleangiektazja okolicy stercza, naczyniaki;
• vesiculitis – zapalenie gruczołów wytwarzających większość płynu w ejakulacie (pęcherzyki nasienne);
• wady anatomiczne, np. torbiele lub poszerzenie żył w sterczowym odcinku cewki moczowej;
• białaczki, hemofilie, zaburzenia krzepnięcia, amyloidoza, szkorbut;
• zaburzenia funkcjonowania wątroby – zapalenie wątroby, marskość wątroby;
• przyczyny idiopatyczne – nawet 15% przypadków bez uchwytnej przyczyny, objawy ustępują samoistnie.

Pojawienie się hematospermii zawsze wymaga dokładnej diagnostyki, aby zidentyfikować przyczynę i zastosować odpowiednie leczenie. Infekcje i stany zapalne stanowią najczęstszą przyczynę krwi w spermie. Stanowią nawet do 80% przypadków. 

Krew w nasieniu – objawy

Nie wpadaj w panikę, gdy zauważysz krew w nasieniu – w zdecydowanej większości przypadków nie świadczy to o poważnym problemie. Jednak objawu tego nie należy ignorować. Konieczne jest zgłoszenie się do lekarza. 

Warto poinformować lekarza o objawach towarzyszących hematospermii, które mogą ułatwić postawienie diagnozy, takich jak:

• ból podczas ejakulacji,
• dyskomfort lub pieczenie podczas oddawania moczu,
• obecność krwi w moczu (krwiomocz),
• tkliwość jąder, moszny lub okolic pachwin,
• bóle w okolicy lędźwiowej,
• gorączka,
• zaczerwienienie lub obrzęk okolic intymnych.

Mężczyźni powyżej 40. roku życia, którzy są bardziej narażeni na wystąpienie poważnych schorzeń, takich jak rak prostaty, powinni niezwłocznie udać się do lekarza w przypadku zaobserwowania krwi w nasieniu. Szybka reakcja zwiększa szanse na skuteczne leczenie.

Krew w nasieniu – jakie badania i leczenie

Ze względu na liczne możliwe przyczyny hematospermii, kluczowe jest przeprowadzenie szczegółowego wywiadu oraz wykonanie odpowiednich badań diagnostycznych, aby lekarz mógł podjąć właściwe leczenie. Krew w spermie jest bardzo niepokojącym objawem i warto zrobić stosowne badania. W ramach diagnostyki należy uwzględnić:

• badanie fizykalne prącia i jąder i brzucha, 
• ocenę prostaty przez odbytnicę (badanie per rectum), 
• analizę moczu – badanie ogólne moczu, 
• podstawowe badania z krwi: morfologia krwi, CRP, 
• posiew nasienia,
• testy w kierunku chorób przenoszonych drogą płciową,
• badania obrazowe, takie jak USG transrektalne (TRUS), tomografia komputerowa, cystoskopia czy rezonans magnetyczny (MRI),
• sprawdzenie ciśnienia krwi. 

Badanie przez odbyt (per rectum) służy do różnicowania chorób prostaty. Wykrycie stwardnień podczas badania może sugerować rozwój nowotworu, natomiast miękka i bolesna prostata wskazuje na stan zapalny.

W przypadku niepokojących wyników badania prostaty konieczne może być oznaczenie poziomu PSA (antygenu specyficznego dla prostaty), co pozwala na wykrycie wczesnych stadiów raka gruczołu krokowego. Jeżeli występuje podejrzenie biopsji, lekarz może zlecić biopsję. Podczas biopsji prostaty lekarz pobiera próbki tkanek gruczołu krokowego za pomocą igły. Po zabiegu mogą wystąpić pewne powikłania, a jednym z nich jest obecność krwi w spermie. Krew lub brązowa wydzielina w nasieniu mogą pojawić się i utrzymywać przez kilka tygodni po biopsji.

Po ustaleniu przyczyny obecności krwi w nasieniu można rozpocząć odpowiednie leczenie, które zależy od konkretnego przypadku.

• Jeśli problem wynika z urazu, zaleca się stosowanie zimnych okładów na opuchnięte miejsce oraz odpoczynek, aby umożliwić organizmowi regenerację.
• W przypadku infekcji bakteryjnej lekarz przepisze antybiotyki do stosowania w warunkach domowych.
• W stanach zapalnych stosuje się leki przeciwzapalne – NLPZ.
• Jeśli źródłem problemu są inne schorzenia, takie jak nadciśnienie czy choroby wątroby, priorytetem jest leczenie tych dolegliwości.
• Hematospermia spowodowana niedawnym zabiegiem medycznym najczęściej ustępuje samoistnie w ciągu kilku tygodni.
• Jeśli przyczyną hematospermii jest niedrożność w obrębie przewodu moczowo-płciowego, konieczne może być przeprowadzenie zabiegu chirurgicznego.
• W sytuacji, gdy źródłem problemu jest nowotwór lub istnieje takie podejrzenie, pacjent otrzyma skierowanie do onkologa, który zajmie się dalszym leczeniem.

Przebieg leczenia jest uzależniony od kilku istotnych czynników, takich jak stopień nasilenia i czas trwania hematospermii, wiek pacjenta oraz obecność innych współwystępujących objawów.

Podsumowanie – FAQ

1. Czy czerwone nasienie oznacza chorobę?

Czerwone nasienie nie zawsze oznacza chorobę. W większości przypadków jest to niegroźny objaw, choć warto skonsultować go z lekarzem.

2. Czym może być spowodowana krew w spermie po alkoholu?

Krew w spermie po alkoholu może być wynikiem podrażnienia naczyń krwionośnych, zwłaszcza w przypadku nadciśnienia lub osłabienia organizmu po spożyciu alkoholu.

3. Na co może wskazywać krew w spermie i ból jądra?

Krew w spermie i ból jądra mogą wskazywać na zapalenie najądrza, jądra, infekcję lub uraz, dlatego konieczna jest konsultacja lekarska.

4. Czy krew w nasieniu po biopsji prostaty jest czymś normalnym?

Krew w nasieniu po biopsji prostaty jest normalnym objawem, który zwykle ustępuje samoistnie w ciągu kilku tygodni.

Mgr Agnieszka Nowak