Łuszczyca krostkowa – jak wygląda? Przyczyny i leczenie

Łuszczyca krostkowa jest chorobą autoimmunologiczną, rzadką odmianą łuszczycy zwyczajnej. Objawia się występowaniem zmian skórnych pod postacią żółtych krost w obrębie dłoni i stóp lub na większych powierzchniach ciała. Nie można się nią zarazić, a w jej występowaniu odgrywają rolę czynniki dziedziczne.

Łuszczyca krostkowa – przyczyny

Łuszczyca krostkowa jest rzadką chorobą ogólnoustrojową o podłożu autoimmunologicznym, charakteryzuje się występowaniem żółtawych krostek na podłożu rumieniowym. W jej postaci uogólnionej mogą towarzyszyć objawy ogólnoustrojowe. Jest odmianą łuszczycy zwyczajnej, może występować jako oddzielna jednostka chorobowa lub razem z łuszczycą zwyczajną. Jest przewlekłą chorobą zapalną, a w przypadku postaci uogólnionej przebiega z okresami remisji i nawrotów. Podstawowym mechanizmem powstawania zmian skórnych w łuszczycy jest zaburzenie procesu regeneracji naskórka, co prowadzi do łuszczenia się naskórka.

Przyczyna łuszczycy, w tym jej odmiany krostkowej, pozostaje niewyjaśniona. Do jej rozwoju przyczyniają się czynniki:

• genetyczne – polimorfizm genu HLA-Cw6,
• immunologiczne – zaburzenia funkcji komórek odpornościowych w skórze,
• środowiskowe – niektóre leki np. niesteroidowe leki przeciwzapalne, beta-blokery, cymetydyna, a także stres, palenie tytoniu, alkohol, ciąża i poród, menopauza, infekcje.

Łuszczyca krostkowa – rodzaje

Istnieje kilka odmian łuszczycy krostkowej:

• łuszczyca krostkowa uogólniona (rozsiana, obrączkowana), znana jako łuszczyca krostkowa typu von Zumbush, z towarzyszącymi objawami ogólnymi; gorączką, bólami stawów,
• łuszczyca krostkowa ograniczona acrodermatitis continua Hallopeau, krostki obejmujące palce u rąk i nóg oraz łożysko paznokci,
• łuszczyca krostkowa dłoni i podeszw stóp pustulosis palmoplantaris, zmiany występują na dłoniach i podeszwach stóp.

Wszystkie te odmiany mogą występować razem z łuszczycą zwykłą lub jako oddzielna jednostka chorobowa. Często w kolejnych rzutach łuszczyca krostkowa występuje na przemian z łuszczycą zwyczajną lub po wygaśnięciu zmian skórnych łuszczycy krostkowej w tych miejscach występują wykwity skórne łuszczycy zwyczajnej. Podstawowym objawem jest występowanie krostek o średnicy 1-3 mm na skórze niezmienionej lub na podłożu rumieniowo-złuszczającym. Krostki wypełnione są treścią ropną, jednak pozbawioną bakterii. Mogą zlewać się, tworząc większe skupiska „jeziora”.

Łuszczyca krostkowa rozsiana/uogólniona

Dotyczy głównie dorosłych, chociaż może też występować u małych dzieci. W postaci rozsianej występują ułożone obrączkowato skupiska krost zlokalizowane zwykle w okolicach fałdów skórnych, chociaż mogą występować w innych częściach ciała, z czasem może dojść do uogólnienia zmian skórnych. Początek nawrotu choroby jest gwałtowny; dochodzi do pojawienia się licznych wykwitów krostkowych, którym towarzyszy podwyższenie temperatury ciała. Niekiedy kolejne nawroty powodują zajęcie całej powierzchni ciała.

Postać uogólniona ma najcięższy przebieg. Zmianami skórnymi może być objęta cała skóra, obserwowane jest spełzanie fragmentów naskórka, ponadto występują objawy ogólne pod postacią: znacznie podwyższonej temperatury ciała nawet do 40-41°C, dreszczy, bólu stawów, zaburzeń pracy serca, bólu głowy i silnego świądu. Ponadto występują odchylenia w wynikach badań laboratoryjnych: zwiększona liczba leukocytów, zaburzenia stężeń elektrolitów.

W jej przebiegu charakterystyczne są okresy nagłych zaostrzeń objawów, po których następuje samoistna remisja objawów z częściowym lub całkowitym ustąpieniem zmian skórnych. Najczęstsze czynniki wywołujące wystąpienie tej choroby to stres, infekcje, nagłe odstawienie sterydów.

Łuszczyca krostkowa ograniczona

Występują w niej typowe wykwity krostkowe, ale zlokalizowane głównie na dystalnych częściach palców rąk i stóp, a ponieważ mogą być również obecne pod paznokciami, dochodzi do uszkodzenia paznokci a nawet ich całkowitego zaniku. Zmiany krostkowe mogą się również szerzyć na części dłoniowe rąk i podeszwy stóp.

Łuszczyca krostkowa dłoni i stóp

To najczęstsza z postaci, krostki pojawiają się na dłoniach i podeszwach stóp. Zlewanie się krost w większe obszary powoduje oddzielanie się naskórka i odsłanianie skóry właściwej. Powstanie tych zmian jest bardzo bolesne i utrudniające codzienne funkcjonowanie, a zwłaszcza poruszanie się. Mogą występować zmiany skórne typowe dla łuszczycy zwyczajnej. Postać ta występuje częściej u kobiet niż u mężczyzn oraz częściej w wieku menopauzalnym. Czynnikami wyzwalającymi są stres i infekcje. Przebieg tej postaci ma charakter przewlekły, bez okresów zaostrzeń i remisji. Jest to odmiana oporna na leczenie.

Ważne jest, aby po zauważeniu u siebie niepokojących zmian skórnych zgłosić się do dermatologa. Lekarz ustala rozpoznanie właśnie na podstawie charakterystycznych objawów skórnych i ewentualnych objawów ogólnych. Może również wykonać badanie za pomocą dermatoskopu, czyli specjalnego urządzenia pozwalającego w powiększeniu obejrzeć zmiany skórne oraz pobrać wycinek do oceny histopatologicznej.

Łuszczyca krostkowa – leczenie

Leczenie łuszczycy krostkowej polega na zastosowaniu preparatów ogólnych i miejscowych. Łuszczyca krostkowa wymaga zwykle zastosowania leczenia ogólnego:

• retinoidy – pochodne witaminy A, regulują proces wzrostu, różnicowania i rogowacenia naskórka, ograniczają stan zapalny. Ze względu na działanie teratogenne, czyli uszkadzające płód, u kobiet w wieku rozrodczym istnieje wymóg stosowania antykoncepcji w trakcie oraz przez 2 lata od zakończenia terapii. Najczęściej spotykane objawy uboczne to suchość ust, oczu, nosa, błon śluzowych oraz wypadanie włosów;
• fototerapia – polega na naświetlaniu specjalnymi lampami emitującymi światło ultrafioletowe o konkretnych parametrach (UVB 311nm) pod nadzorem odpowiednio przeszkolonego personelu;
• PUVA (Psoralen Ultra-Violet A) czyli fotochemioterapia, polega na naświetlaniu promieniami UVA po wcześniejszym podaniu preparatu psoralenu, który uwrażliwia skórę na światło;
• metotreksat – lek cytostatyczny (hamuje wzrost komórek), immunosupresyjny, jednak obarczony licznymi działaniami ubocznymi m.in. ze strony nerek, wątroby czy szpiku kostnego;
• cyklosporyna – lek o działaniu immunosupresyjnym, czyli hamującym działanie układu odpornościowego, w trakcie przyjmowania konieczna jest kontrola parametrów laboratoryjnych.

Leczenie miejscowe polegające na zastosowaniu leków na skórę ma zastosowanie tylko w postaciach o łagodnym przebiegu oraz jako uzupełnienie terapii. Obejmuje stosowanie preparatów witaminy D, specyfiku pod nazwą takrolimus, dziekci (pochodne węgla kamiennego), preparatów keratolitycznych.

Uzupełnieniem terapii jest również stosowanie preparatów miejscowych – dermokosmetyków, mających za zadanie nawilżenie skóry, łagodzenie świądu i odbudowa bariery lipidowej. Zawsze jednak ich zastosowanie należy skonsultować z lekarzem.

Należy pamiętać, że leczenie powinno się odbywać pod nadzorem lekarza, należy stosować się do jego zaleceń i nie korzystać z „cudownych” metod oferowanych w internecie.

Mgr Renata Grzelik