e-Pakiet badań na stres - kobieta

Stres można zdefiniować jako stan napięcia psychicznego lub niepokoju wywołanego trudną sytuacją życiową lub zawodową. Stres jest naturalną reakcją organizmu, która skłania nas do wychodzenia naprzeciw postawionym nam wyzwaniom lub/i zagrożeniom. Każdy człowiek reaguje na stres w indywidualny sposób, niemniej jednak szczególnie długotrwałe narażenie na stres może wywoływać niepokojące – psychiczne i somatyczne objawy. Objawy te w wielu przypadkach mogą być niespecyficzne, mogą również wynikać z innych chorób, które niezależnie do narażenia na stres mogą równocześnie rozwijać się w organizmie człowieka. Dlatego też laboratoryjne badania skutków stresu dla kobiet są jak najbardziej wskazane w przypadku występowania niepokojących objawów, ale również profilaktycznie.

Jakie wykonać badania na stres u kobiety? e-Pakiet badań na stres - kobieta uwzględnia badania laboratoryjne, umożliwiające ogólną ocenę stanu zdrowia kobiety oraz ocenę wpływu stresu na poszczególne układy i narządy. Zawarte w pakiecie badania pozwalają również na różnicowanie skutków stresu z objawami innych chorób, które mogą pojawić się na każdym etapie życia kobiety: morfologia krwi, ferrytyna, witamina B12, kortyzol, prolaktyna, FSH, glukoza, HbA1c, lipidogram, lipoproteina A, kwas moczowy, kreatynina, ALT, peptyd natriuretyczny, TSH, witamina D, Helicobacter pylori w kale (antygen met. CLIA).

Objawy związane z narażeniem na stres wymagają różnicowania z innymi jednostkami chorobowymi. Skutkami stresu mogą być:

• Przewlekłe zmęczenie i zaburzenia koncentracji, które należy różnicować z anemią;

• Zaburzenia hormonalne, wpływające na płodność i regularność cykli, mogące być także skutkiem zmniejszenia rezerwy jajnikowej i wygaszania czynności jajników;

• Zaburzenia gospodarki węglowodanowej, mogące wynikać z narażenia na stres, ale także z nieprawidłowej diety;

• Wzrost ryzyka zachorowania na choroby sercowo – naczyniowe, w tym nagłe incydenty (zawał serca, udar mózgu) jest niezaprzeczalnym skutkiem stresu, może wynikać także z diety bogatotłuszczowej i uwarunkowań rodzinnych;

• Duszności, które należy różnicować z niewydolnością serca;

• Rozdrażnienie, kołatanie serca, biegunki, które charakterystyczne są także dla chorób tarczycy;

• Spadek odporności i zwiększona zapadalność na infekcje, występujące także przy niedoborze witaminy D;

• Dolegliwości żołądkowo – jelitowe, mogące wynikać z choroby wrzodowej wywołanej przez zakażenie Helicobacter pylori.

W pakiecie badań skutków stresu dla kobiet uwzględniono diagnostykę różnicową skutków stresu i chorób, które mogą wywoływać podobne objawy.

»Morfologia krwi jest badaniem, które pozwala ocenić ogólną kondycję organizmu kobiety oraz wnosi wiele istotnych informacji na temat niedoborów pierwiastków lub witamin będących przyczyną anemii oraz etiologii toczących się infekcji. Pozwala także na wykluczenie choroby nowotworowej układu krwiotwórczego lub zaburzeń odporności.

»Ferrytyna i witamina B12 to badania uzupełniające morfologię krwi. Na podstawie ich stężenia ustalana jest przyczyna anemii. Niedobór witaminy B12 odpowiedzialny jest także za zaburzenia neurologiczne i psychiczne; stężenie ferrytyny pozwala na wnioskowanie o stanie zmagazynowanego w organizmie żelaza, ponadto ferrytyna jest białkiem ostrej fazy, co oznacza, że wzrasta w przebiegu stanów zapalnych.

»Kortyzol jest hormonem nadnerczowym, nazywanym także hormonem stresu. Wykazuje szerokozakresowe działanie, uwzględniające wpływ na metabolizm białek, tłuszczy i węglowodanów, gospodarkę elektrolitową organizmu oraz jego odporność. Jego nadprodukcja wywołana jest przez narażenie na ciągły stres, długotrwały wysiłek fizyczny, charakterystyczna jest również dla choroby lub zespołu Cushinga. Spadek stężenia kortyzolu obserwowany jest w chorobie Addisona.

»PRL czyli prolaktyna reguluje funkcję gruczołów rozrodczych i odpowiada za proces laktacji. Nieprawidłowy poziom PRL może być przyczyną niepłodności, mlekotoku i napięcia psychicznego. Nieprawidłowe, wysokie stężenie PRL bywa skutkiem stresu, przeciążenia fizycznego i umysłowego oraz niepożądanym efektem zażywania leków (przeciwdepresantów, nadciśnieniowych, zobojętniających).

»FSH jest najważniejszym hormonem pierwszej fazy cyklu miesięcznego, czyli okresu od rozpoczęcia krwawienia aż do owulacji. Znajomość stężenia FSH jest istotna w ocenie rezerwy jajnikowej, diagnostyce nieprawidłowej funkcji jajników i zaburzeń miesiączkowania. Nieprawidłowe uwalnianie FSH z przysadki może być przyczyną zatrzymywania wody w organizmie, nadwagi, zaburzeń nastroju, a nawet depresji. Za spadek stężenia tego hormonu odpowiada m.in. podwyższone stężenie wydzielanego w stresie kortyzolu.

»Glukoza i HbA1c to badania, na podstawie których, wg kryteriów opracowanych przez Polskie Towarzystwo Diabetologiczne, możliwe jest rozpoznanie zaburzeń metabolizmu glukozy. Wysokie stężenie glukozy na czczo wynika zwykle z podstępnej, obarczonej szeregiem powikłań choroby metabolicznej – cukrzycy, która może rozwinąć się wskutek długotrwale podwyższonego stężenia kortyzolu, czyli hormonu stresu. Długotrwale zwiększone stężenie glukozy we krwi, powoduje w naczyniach krwionośnych powstawanie patologicznych zmian, które utrudniają zaopatrywanie narządów w tlen i składniki odżywcze, co sprawia, że z czasem ich praca staje się po prostu nieefektywna. Wynik HbA1c dostarcza informacji o średnim stężeniu glukozy we krwi w okresie poprzednich 3 miesięcy, stąd parametr ten poza diagnostyką cukrzycy, wykorzystywany jest także z powodzeniem w monitorowaniu przebiegu i leczenia choroby.

»Lipidogram (CHOL, HDL, nie-HDL, LDL, TG) to zestaw badań służący monitorowaniu gospodarki lipidowej organizmu i oszacowaniu ryzyka zachorowania na choroby sercowo – naczyniowe np. miażdżycę i nadciśnienie tętnicze oraz wystąpienia groźnych incydentów jak udar, zawał, czy nagła śmierć sercowa. To choroba polegająca na tworzeniu w obrębie tętniczych naczyń krwionośnych blaszek miażdżycowych, zawężających światło naczynia. Skutkiem tych zmian jest zwiększenie ciśnienia tętniczego krwi, ale także zmniejszony przepływ krwi przez naczynia krwionośne, również te, które zaopatrują serce w tlen i składniki odżywcze. Serce pracujące pod wpływem zwiększonego ciśnienia ulega nieprawidłowej przebudowie, a niedotlenienie powoduje, że z biegiem czasu staje się niewydolne. Najgroźniejszym powikłaniem miażdżycy jest zawał mięśnia sercowego, który nadal obarczony jest wysokim ryzykiem zgonu. Stres jest uznanym czynnikiem rozwoju chorób sercowo-naczyniowych.

»Lipoproteina A Lp(a) jest cennym badaniem uzupełniającym lipidogram. Szacuje się, że nawet 30% osób z hipercholesterolemią, czyli podniesionym stężeniem cholesterolu lub chorobą wieńcową ma podniesione stężenie Lp(a) mimo prawidłowych wartości tzw. złego cholesterolu - LDL. Z tego też powodu, według aktualnych zaleceń wielu towarzystw naukowych Lp(a) należy oznaczyć co najmniej raz w życiu u każdej dorosłej osoby.

»Kwas moczowy pozwala na rozpoznanie choroby metabolicznej: dny moczanowej i jest również pomocny w rozpoznawaniu zagrożenia kamicą nerkową. Jego podwyższone stężenie jest uznanym czynnikiem ryzyka rozwoju chorób sercowo – naczyniowych.

»Kreatynina wraz z wyliczanym na jej podstawie współczynnikiem eGFR, wykorzystywana jest w ocenie funkcji filtracyjnej nerek. Na podstawie uzyskanych wyników wnioskuje się o wydolności lub niewydolności narządu.

»ALT to badanie, na podstawie którego oceniana jest funkcja wątroby.

»Peptyd natriuretyczny jest parametrem przydatnym w różnicowaniu przyczyn duszności, mogących towarzyszyć narażeniu na stres. Jego głównym zastosowaniem diagnostycznym jest rozpoznanie dysfunkcji lewej komory serca, czyli jego niewydolności. Oznaczenie jest istotne zwłaszcza u osób z podwyższonym ryzykiem wystąpienia niewydolności serca, to znaczy z nadciśnieniem tętniczym, chorobą wieńcową, cukrzycą i w podeszłym wieku; wykorzystywane jest również w monitorowaniu leczenia niewydolności serca.

»TSH jest hormonem nadzorującym pracę tarczycy. Na podstawie jego stężenia we krwi wstępnie wnioskuje się o nadczynności lub niedoczynności tarczycy, które mogą objawiać się odpowiednio rozdrażnieniem, kołataniem serca, biegunkami lub zmęczeniem, przybieraniem na wadze i problemami skórnymi. Choroba tarczycy może odpowiadać także za stany depresyjne, pogorszenie koncentracji, pamięci i wyników w życiu zawodowym, za które w pierwszej kolejności możemy obwiniać stres.

»Witamina D metabolit 25(OH) to uznany wskaźnik gospodarki wapniowo - fosforanowej i obrotu kostnego oraz ważny element diagnostyki krzywicy i osteoporozy. Dla niedoboru witaminy D poza zmianami w strukturze kości, charakterystyczna jest również zwiększona częstotliwość zapadania na infekcje układu oddechowego, nadciśnienie tętnicze, trudno gojące się rany, pogorszenie wyglądu włosów i ich nadmierne wypadanie, wysypki, swędzenie skóry, a nawet zaburzenia płodności. Objawy typu: uczucie zmęczenia, obniżony nastrój, depresja i wzmożona nerwowość towarzysząca niedoborowi witaminy, mogą wynikać również z przewlekłego narażenia na stres.

»Helicobacter pylori w kale (antygen met. CLIA). W pakiecie badań stres – kobieta uwzględniono także specjalistyczne badanie kału. Dlaczego? Ponieważ Helicobacter pylori jest bakterią odpowiedzialną za zakażenie i rozwój choroby wrzodowej żołądka, której objawy ze strony przewodu pokarmowego mogą być utożsamianie ze skutkami przewlekłego narażenia na stres. Zarówno stres jak i choroba wrzodowa mogą wywoływać uczucie „ściśniętego” żołądka, dyskomfort po posiłku, brak apetytu i nudności.

Zestawienie wyników badań uwzględnionych w pakiecie skutki stresu – badanie u kobiet, pozwala na ocenę funkcjonowania organizmu narażonego na przewlekły stres. Ze względu na szereg wzajemnych zależności występujących między analizowanymi parametrami, uzyskane wyniki badań należy skonsultować z lekarzem.

Do wykonania badań stresu u kobiet uwzględnionych w e-pakiecie niezbędna jest:

» próbka krwi

» próbka kału

W przypadku próbki kału, należy w specjalnym pojemniku zakupionym w aptece umieścić kał w ilości około 1/3 pojemnika. Badanie nie wymaga szczególnego przygotowania. Należy odłożyć je w czasie w przypadku antybiotykoterapii i dwutygodniowego okresu po zakończeniu leczenia antybiotykami, które mogą mieć wpływ na wynik badania. Próbkę kału po pobraniu należy dostarczyć do laboratorium, w przypadku, kiedy nie można tego zrobić bezpośrednio po pobraniu, próbkę należy przechować w lodówce (2 - 6°C).