12 maja 2023 - Przeczytasz w 5 min

Mokry kaszel u dziecka – ile trwa, leczenie, kiedy trzeba zgłosić się do lekarza?

Mokry kaszel u dziecka (kaszel produktywny) to nie choroba, a naturalna reakcja organizmu na zalegającą w drogach oddechowych wydzielinę. Podobnie jak w przypadku wystąpienia innych objawów chorobowych, kaszel wymaga wizyty u pediatry, który wdraża odpowiednie postępowanie, uzależnione od wieku pacjenta. Co na mokry kaszel u dziecka może okazać się skuteczne?

mokry kaszel u dziecka

Co to jest kaszel?

Kaszel zawsze jest objawem, że w organizmie dzieje się coś niepożądanego. To naturalny, bezwarunkowy odruch, będący elementem systemu obronnego organizmu. Jest on efektem podrażnienia receptorów kaszlowych, umiejscowionych w tchawicy, krtani, oskrzelach oraz opłucnej. Ze względu na charakter, wyróżniamy dwa rodzaje kaszlu: mokry (produktywny z odkrztuszaniem plwociny) oraz suchy (nieproduktywny, bez odkrztuszania wydzieliny).

Mokry kaszel u dziecka – przyczyny

Przyczyną kaszlu mokrego u dziecka najczęściej jest infekcja wirusowa lub bakteryjna górnych albo dolnych dróg oddechowych. Najczęściej objaw ten towarzyszy przeziębieniu, ale może być też symptomem grypy, zapalenia płuc, oskrzeli, zapalenia zatok czy astmy. Przy pomocy tego bezwarunkowego odruchu organizm próbuje pozbyć się wydzieliny z dróg oddechowych. Jest to więc reakcja pożądana i nie należy jej zwalczać np. środkami przeciwkaszlowymi. Bywa, że za gromadzenie wydzieliny w gardle odpowiedzialny jest refluks żołądkowo-przełykowy, który powoduje cofanie się kwaśnej treści pokarmowej z żołądka do przełyku. Przyczyną zalegającej flegmy może być również astma, mukowiscydoza, obturacyjna choroba płuc lub ciało obce, które utknęło w przewodzie oddechowym.

Mokry kaszel u dziecka – objawy

Mokremu kaszlowi towarzyszy charakterystyczny dźwięk „odrywania” wydzieliny z dróg oddechowych. Jest on głęboki i przypomina bulgotanie (w przeciwieństwie do kaszlu suchego, który jest napadowy, płytki i brzmi jak szczekanie).  Bardzo charakterystyczne dla kaszlu mokrego jest odkrztuszanie wydzieliny (flegmy). Jeśli ma ona kolor żółtawy lub zielonkawy, wówczas prawdopodobnie doszło do zakażenia bakteryjnego – w takiej sytuacji lekarz pediatra zazwyczaj decyduje o podaniu choremu antybiotyku.

Mokremu kaszlowi u dziecka zwykle towarzyszą inne objawy, świadczące o infekcji dróg oddechowych. Często są to: podwyższona temperatura ciała, katar, ból gardła i ból głowy. Czasami kaszel staje się tak intensywny, że prowokuje u dziecka wymioty. Torsje oraz problemy z żołądkiem można zaobserwować w przypadku, gdy chory (zwykle małe dziecko) nie potrafi skutecznie odkrztusić wydzieliny, w związku z czym połyka ją. Mokry kaszel u dziecka bez gorączki lub innych typowych dla infekcji wirusowej czy bakteryjnej objawów wymaga pogłębionej diagnostyki.

Mokry kaszel u dziecka – ile trwa?

Zwykle kaszel produktywny pojawia się w następstwie kaszlu suchego i często męczy dziecko przez kilka dni. Rzadko występuje w postaci przewlekłej, choć bywa, że trwa nawet 3 i więcej tygodni.

Poranny mokry kaszel u dziecka – przyczyny

Mokry kaszel bywa uciążliwy zwłaszcza rano. Nocą, kiedy dziecko leży, wydzielina zalega w drogach oddechowych (spływa z zatok do gardła, a nie wydostaje się przez nos). Po przebudzeniu, odruch kaszlu staje się intensywniejszy, ponieważ organizm próbuje pozbyć się nadmiaru flegmy.

Mokry kaszel u dziecka – kiedy do lekarza?

Tak naprawdę każdy objaw infekcji u dziecka warto skonsultować z lekarzem. W przypadku noworodków oraz niemowląt jest to konieczność – bagatelizowanie jakichkolwiek symptomów chorobowych u małych dzieci niesie za sobą duże ryzyko groźnych powikłań, mogących doprowadzić nawet do zapalenia oskrzeli czy płuc.

W zależności od przyczyny kaszlu i wieku dziecka, pediatra decyduje o dalszym postępowaniu. Lekarz może zalecić podawanie pacjentowi leków wykrztuśnych, normalizujących wydzielanie śluzu, rozpuszczających wydzielinę i pobudzających jej transport. Środków tego typu nie należy stosować na noc, ponieważ mogą utrudniać zasypianie. W przypadku infekcji bakteryjnej, zwykle konieczne jest podanie antybiotyku.

Należy pamiętać, że syropy na mokry kaszel u dziecka lub inne dostępne w aptece specyfiki można podać dziecku tylko za zgodą lekarza i ściśle według jego zaleceń.

Stanem, który wymaga pilnego kontaktu ze specjalistą jest:

  • kaszel produktywny, utrzymujący się dłużej niż 3 tygodnie,
  • kaszel u noworodka i niemowlęcia do 3 miesiąca życia,
  • krwioplucie,
  • niezamierzony spadek masy ciała,
  • duszności oraz problemy z połykaniem.

Domowe sposoby na mokry kaszel u dziecka

Jak wspomniano wcześniej, wystąpienie objawów chorobowych u dziecka zawsze powinno być skonsultowane z lekarzem. Warto również pamiętać, że mokrego kaszlu nie leczy się – leczyć należy chorobę, która go wywołuje. Domowe sposoby na mokry kaszel u dziecka to działania ukierunkowane przede wszystkim na ułatwienie maluchowi oczyszczanie dróg oddechowych poprzez odkrztuszanie zalegającej wydzieliny (a nie na hamowaniu odruchu kaszlu). Co na mokry kaszel u dziecka może okazać się skuteczne? Jest kilka sposobów, które wymagają omówienia z lekarzem, zwłaszcza gdy objaw dotyczy najmłodszych pacjentów.

  • Podawanie syropu z cebuli – ma działanie antybakteryjne oraz wykrztuśne. Pokrojoną w talarki cebulę wkładamy do słoika, zasypujemy cukrem, zamykamy pojemnik wieczkiem. Już po kilku godzinach warzywo zacznie puszczać sok. Sok z cebuli podaje się zwykle dzieciom nieco starszym, które ukończyły 1 rok życia.
  • Dbanie o prawidłowe nawilżenie powietrza w pomieszczeniach – pokój, gdzie przebywa chory warto regularnie wietrzyć lub używać specjalistycznego nawilżacza. Jest to ważne zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym, kiedy mieszkanie jest ogrzewane, przez co powietrze staje się suche.
  • Spacery – jeśli dziecko czuje się dobrze, jest ładna pogoda i lekarz zezwala na spacery, nie należy z nich rezygnować. Świeże, chłodne powietrze pomoże szybciej oczyścić drogi oddechowe.
  • Stosowanie olejków eterycznych – olejek eukaliptusowy czy miętowy ułatwi zakatarzonemu dziecku oddychanie.
  • Nawadnianie organizmu – podawanie dziecku płynów pomaga w rozrzedzeniu wydzieliny, którą łatwiej jest odkrztusić. W zależności od wieku chorego, możemy podawać wodę, mleko, herbatki z miodem lub sokiem malinowym i cytryną czy bulion (kwestię tę należy omówić z pediatrą, który pomoże wybrać odpowiedni dla wieku chorego rodzaj płynów).
  • Inhalacje – na mokry kaszel u dziecka pomogą inhalacje z soli fizjologicznej, które ułatwią odkrztuszanie.
  • Oklepywanie malucha po plecach – najlepiej robić to po przebudzeniu (kiedy pojawia się poranny mokry kaszel u dziecka) i po przeprowadzonej inhalacji. Warto poprosić lekarza o pomoc w nauczeniu się prawidłowej techniki oklepywania, aby czynność była skuteczna i nieszkodliwa dla pacjenta.
  • Zachęcanie do umiarkowanej aktywności fizycznej – jeśli stan zdrowia dziecka na to pozwala, warto zachęcić je do ruchu – pogłębiony oddech ułatwia usuwanie flegmy z dróg oddechowych.
  • Rozśmieszanie – połaskotanie dziecka, czy rozśmieszenie go w jakikolwiek inny sposób spowoduje odruch kaszlu, w tym samym pomoże w pozbyciu się wydzieliny z gardła.
  • Oczyszczanie nosa – usuwanie z nosa wydzieliny przy pomocy soli fizjologicznej ułatwi dziecku oddychanie.
  • Ułożenie główki powyżej reszty ciała – podłożenie na noc pod główkę dziecka dodatkowej poduszki lub kocyka sprawi, że wydzielina z zatok spłynie do nosa, a nie do gardła.

Bibliografia:

  1. Gmachowska Katarzyna, Mokry kaszel u dziecka – przyczyny, objawy, leczenie i domowe sposoby, online: https://www.doz.pl/czytelnia/a15160-Mokry_kaszel_u_dziecka__przyczyny_objawy_leczenie_i_domowe_sposoby, dostęp: 11.03.2023.
  2. Nowicka-Zuchowska Anna, Leczenie kaszlu, online: https://www.lekwpolsce.pl/index.php?id=post&postid=619ccdeedf044, dostęp: 16.03.2023.
  3. Wajda Beata, Algorytmy postępowania w kaszlu u dzieci, online: https://podyplomie.pl/pediatria/31418,algorytmy-postepowania-w-kaszlu-u-dzieci, dostęp: 16.03.2023.
  4. Undrunas Aleksandra, Kuziemski Krzysztof, Uporczywy kaszel — trudności diagnostyczno-terapeutyczne w codziennej praktyce lekarskiej, Forum Medycyny Rodzinnej 2017;11(4):149-155.

Podobne artykuły

Powiązane pakiety

e-PAKIET ALERGICZNY ODDECHOWY
Kiedy warto wykonywać badania składające się na Pakiet oddechowy Pakiet składa się z trzech badań istotnych w diagnostyce laboratoryjnej alergii w ogóle uwzględnieniem specyfiki alergii na alergeny wziewne, wykonywanych w próbce krwi żylnej,  dobranych tak, by: wskazywały na predyspozycji badanego do atopii czyli alergii zależnej od IgE; potwierdzały alergiczne podłoże typowych objawów alergii wziewnej: sezonowej lub całorocznej; wskazywały alergeny wziewne powodujące uczulenie manifestujące się jako alergia oddechowa: umożliwiały rozpoznanie alergii oddechowej w przypadkach objawów nietypowych lub jak się może wydawać związanych z alergią na alergeny pokarmowe. Wskazaniami do wykonania Pakietu alergicznego oddechowego mogą być: Typowe objawy sezonowej alergii oddechowej (alergii na alergeny wziewne), pojedyncze lub współistniejące, obejmujące: ostry nieżyt, świąd i zaczerwienienie nosa i gardła; łzawienie i świąd oczu; kaszel, duszności i świszczący oddech, objawy typowe dla astmy nasilające się sezonowo; Całoroczne objawy alergii oddechowej, wykazujące na ogół mniejsze nasilenie z wahaniami zależnymi, przykładowo, od sezonu grzewczego, rodzaju podłogi w pomieszczeniu, kontaktu ze zwierzętami (wykładzina dywanowa, powierzchnie zmywalne etc.); Współistniejące z powyższymi objawy ze strony przewodu pokarmowego, jak: mdłości, wymioty, bóle brzucha, wzdęcia czy biegunka oraz objawy skórne: pokrzywka czy rumień; Objawy w postaci mrowienia i obrzęku w jamie ustnej, opuchlizny warg, języka, gardła lub krtani tuż po kontakcie z pokarmem świadczą o alergii określanej jako zespół oddechowo-pokarmowy; Objawy wstrząsu anafilaktycznego, uogólnionej reakcji powodującej spadek ciśnienia, utratę przytomności, zapaść w wyniku kontaktu z alergenami wziewnymi.   Jakie szczególne korzyści wiążą się z wykonaniem pakietu - Zlecenie i wykonanie pakietu nie wymagają uprzedniego kontaktu z placówką alergologiczną. - Realizacja badań z inicjatywy pacjenta jeszcze przed kontaktem z lekarzem, ułatwi specjaliście prowadzenie wywiadu z chorym, może nawet umożliwić trafne rozpoznanie źródła alergii na pierwszej wizycie. - W przeciwieństwie od ambulatoryjnych testów alergologicznych, (na przykład prowokacji czy też testu skórnego), wiążących się niekiedy z dyskomfortem pacjenta, jedyną uciążliwością podczas realizacji badania jest pobranie próbki krwi żylnej. - Pakiet można zrealizować w dowolnym punkcie pobrań Diagnostyki na teranie całego kraju.     Pamiętaj przed pobraniem; Badanie nie wymaga przygotowania, jednak, ze względu na morfologię krwi uwzględnioną w pakiecie, do badania należy przystąpić na czczo.     Pakiet dedykowany jest dla: Pakiet dedykowany jest dla osób dorosłych, a także dzieci dzieci, będących w trakcie diagnostyki alergii lub planujących jej rozpoczęcie: Bez względu na sezon, w przypadku alergii odpowiednich dla danego okresu (np. kwitnienia traw); Bez względu na wady skóry lub choroby; Bez względu na intensywność objawów alergicznych; Bez względu na przyjmowane leki przeciwzapalne, antyhistaminowe i steroidowe.   O zasadności wykonania testu u dzieci poniżej 1 roku życia powinien wypowiedzieć się lekarz. Na ogół laboratoryjna diagnostyka w kierunku alergii na alergeny wziewne wdrażana jest później niż diagnostyka alergii pokarmowej. Wykonywanie testu u dzieci trzyletnich jest dość powszechne.     Czym są choroby o podłożu alergicznym Alergia jest niepożądaną – „przestrzeloną”, odpowiedzią układu odpornościowego na alergeny, substancje obojętne dla osób o prawidłowym układzie odpornościowym. Potocznie za alergeny uważa się struktury czy twory wywołujące uczulenie, bez względu na złożoność ich budowy i charakter chemiczny. Alergenami określane są więc: pyłek brzozy, roztocza kurzu domowego, mleko, mąką czy aspiryna.   Ze względu pragmatycznych, tradycyjnie alergeny systematyzowano w zależności od drogi wnikania do organizmu i dzielone na alergeny pokarmowe i oddechowe (wziewne) oraz jady owadów i leki/związki chemiczne. Do alergenów oddechowych zalicza się : pyłki roślin wiatropylnych, zarodniki pleśni, sierść i naskórki zwierząt domowych (psów, kotów etc.) i zwierząt  przemysłowych (koni, krów, owiec etc.), roztocza i owady domowe (ich odchody i wydzieliny) oraz związki chemiczne i cząstki mechaniczne obecne w środowisku domowym i zawodowym. Substancje zaleczane do alergenów pokarmowych (mąka, otręby etc.) w warunkach przemysłowych zaliczane traktowane są jako alergeny wziewne lub przemysłowe jako źródło chorób zawodowych. Do alergenów pokarmowych zalicza się: alergeny pochodzenia roślinnego: owoce, warzywa, orzechy i nasiona (w tym zboża i ich przetwory) oraz pochodzenia zwierzęcego: mleko, jaja, mięso oraz owoce morza.   Alergeny pokarmowe i oddechowe należy niekiedy rozpatrywać łącznie ze względu na podobieństwa ich  składu, a także na możliwość wnikania tego samego alergenu do organizmu różnymi drogami, co powoduje zupełnie inne rodzaje objawów i konsekwencje uczulenia.   Alergia, czyli uczulenie objawiające się klinicznie (objawowe), poprzedzona jest fazą uczulenia bezobjawowego, polegającego na produkcji przez układ odpornościowy wyspecjalizowanych białek –  przeciwciał klasy IgE swoiście reagujących z uczulającym alergenem. Kolejne kontakty powstałych sIgE i macierzystego alergenu uruchamiają mechanizm doprowadzający do widocznych i odczuwalnych objawów uczulenia, czyli alergii.   Objawy manifestują się w krótkim, niekiedy bardzo krótkim (kilka minut) czasie od kontaktu z alergenem, stąd alergia zależna od IgE określana jest jako nadwrażliwość natychmiastowa. Reakcja alergiczna pojawia się, gdy poziom sIgE przekracza stężenie graniczne, a jej natężenie na ogół wzrasta wraz ze wzrostem stężenia sIgE. Zdolność do nadmiernej produkcji sIgE pod wpływem substancji obojętnych dla osób zdrowych nazywana jest atopią. Z osób atopowych rekrutują się osoby dotknięte alergią. Atopia jest skłonnością o charakterze dziedzicznym, stąd pytanie o przypadki alergii w rodzinie są stałym elementem wywiadu lekarskiego w kierunku chorób o podłoży alergicznym.     Jakie badania wchodzą w skład pakietu Pakiet składa się z trzech badań laboratoryjnych, z których: panel alergenów oddechowych identyfikujący antygenowo-specyficzne IgE (sIgE) ma charakter badania ściśle diagnostycznego, wskazując alergeny odpowiadające z uczulenie objawiające się klinicznie i bezobjawowe; morfologia krwi pełni rolę pomocniczą, wzmacniając rozpoznanie, natomiast pomiar IgE całkowitej dodatkowo pozwala na doprecyzowanie interpretacji klinicznej w przypadkach niskich lub bardzo wysokich stężeń IgE swoistych dla alergenów w panelu.   Morfologia krwi a alergia Morfologia wskazuje na ryzyko alergii, choć parametry sugerujące taki wniosek, nie są specyficzne dla alergii. O alergii (np. na pyłki) świadczyć może wzrost liczby eozynofilii czyli granulocytów kwasochłonnych - zwłaszcza, gdy równocześnie współistnieje spadek liczby neutrofili zwanych, granulocytami obojętnochłonnymi. Jednakże, trzeba pamiętać, że wzrost eozynofilii towarzyszy także chorobom pasożytniczym oraz łuszczycy. Przesłanką o alergii może być również obniżenie hemoglobiny (HGB), jak również obniżona liczba płytek krwi (PLT), określanych mianem trombocytów.   Stężenie całkowitej IgE (IgE całkowite) Stężenie IgE całkowitej (IgE total,) czyli wszystkich cząsteczek IgE bez względu na specyficzność, wskazuje na ryzyko atopii i jest parametrem pomocniczym dla oceny ryzyka alergii, które rośnie u osób ze stężeniem przekraczającym 100 U/ml, u których wykluczono choroby pasożytnicze. W ostatnich latach znaczenie znajomości stężenia całkowitej IgE uznawane jest za ważne dla prawidłowej interpretacji profilu IgE swoistych.  Stwierdzenie ekstremalnie wysokich lub niskich stężeń IgE całkowitej (wyrażających się, odpowiednio: w kU/ml lub  U/ml) u osób z objawami alergii  sugeruje zasadność wyliczania stosunku stężenia sIgE do stężenia IgE całkowitej (sIgE/IgE). Wykazano, że w takich sytuacjach wielkość liczbowa stosunku sIgE/IgE jest diagnostycznie silniejsza niż wartości stężenia sIgE analizowane w oderwaniu.   Panel oddechowy (20 alergenów). Panel oddechowy jest testem wskazującym przyczyny alergii przez identyfikację i pomiar stężenia IgE specyficznych dla zestawu wziewnych alergenów diagnostycznych w postaci tzw. ekstraktów źródeł alergenów. Panel wskazuje źródła uczulenia, pozwala na ustalenia profilaktyki i dostarcza  sugestii dotyczących zasadności wdrożenia diagnostyki opartej na alergenach molekularnych, w przypadku, gdy należy brać pod uwagę reaktywność krzyżową alergenów uczulających i innymi alergenami wziewnymi lub uczulającymi wziewnie. Jako dodatkowy element panel zawiera nieswoiste reszty węglowodanowe, CCD (ang. cross-reactive carbohydrate determinants). CCD są obecne  zarówno w alergenach glikoproteinowych jak i glikoproteinach niealergizujących, stąd nieme klinicznie  IgE wiążące CCD  fałszywie zawyżają pomiary istotnych klinicznie sIgE i fałszują wynik testów.  IgE anty-CCD są obecne obok specyficznych sIgE u osób cierpiących na alergię, zwłaszcza uczulonych na szereg alergenów roślinnych.     Uwaga! Jeżeli kupujesz badanie dla dziecka, zrealizuj je w punkcie przyjaznym dzieciom - sprawdź PUNKTY PRZYJAZNE DZIECIOM.

Infekcje układu oddechowego, panel wirusowy (SARS-CoV-2, grypa typ A, B, paragrypa, RSV, adenowirus, rhinovirus, metapneumowirus), met. Real Time PCR
Infekcje układu oddechowego mogą być wywołane przez różne czynniki etiologiczne: najczęściej są to wirusy i/lub bakterie. W okresie jesienno-zimowym nie identyfikuje się jedynie COVID-19 czy grypy, ale równie powszechne są infekcje wywołane przez inne wirusy.  Aby podjąć decyzję dotyczącą strategii leczenia, niezwykle ważne jest ustalenie podłoża zakażenia. Badanie molekularne metodą Real Time PCR  pozwala na niezwykle szybką i czułą diagnostykę oraz różnicowanie zakażeń na wczesnym etapie choroby. Badanie pozwala na wykrycie i identyfikację 18 wirusów: Influenza A virus (Flu A) Influenza B virus (Flu B) Metapneumovirus (MPV) Respiratory syncytial virus A/B (RSV) Parainfluenza virus 1/2/3/4 (PIV) Adenovirus A/B/C/D/E (AdV) Rhinovirus A/B/C (HRV) SARS-CoV-2   Jak znaleźć najbliższą placówkę lub sprawdzić godziny pobrania materiału? Wejdź na stronę Katalogu Punktów Pobrań: https://diag.pl/katalogi/placowki/ , a następnie wybierz odpowiednią kategorię (zaznaczając właściwy „checkbox”): "SARS CoV-2 metoda RT-PCR wymaz". Następnie wybierz miasto i placówkę. UWAGA! W niektórych punktach wymazowych wymagana jest wcześniejsza rejestracja telefoniczna. Informacja o tym jest zawarta w opisie danej placówki w Katalogu Punktów Pobrań. Do badania pobierany jest jeden wymaz z nosogardzieli. Przygotowanie pacjenta do badania (nie trzeba być na czczo): Wymaz powinien być pobrany rano, po przepłukaniu ust przegotowaną wodą lub po upływie około 3 godzin od ostatniego posiłku. Przed pobraniem materiału nie należy myć zębów, stosować płynów do płukania jamy ustnej, tabletek do ssania na gardło oraz gum do żucia. Wymaz powinien być pobrany po zachowaniu co najmniej 2 godzinnego odstępu od zaaplikowania donosowych środków przeciwdrobnoustrojowych (kropli, maści, aerozoli). Przed pobraniem materiału nie należy przepłukiwać ani wydmuchiwać nosa. Przed pobraniem należy wyjąć ruchome protezy zębowe.  
Tagi

Podobne artykuły