Nefrostomia - co to jest?

Nefrostomia, znana również pod nazwą przetoka nerkowo – skórna jest wytworzonym w trakcie zabiegu chirurgicznego „sztucznym” połączeniem nerki ze skórą. Nefrostomia umożliwia odprowadzenie moczu zalegającego w nerce i zgromadzonego tam wskutek toczącego się procesu chorobowego. Kiedy potrzebna jest nefrostomia i jakie wiążą się z nią powikłania?

Nefrostomia – na jak długo?

Nefrostomia wykonywana jest w warunkach szpitalnych, najczęściej w znieczuleniu miejscowym przy zastosowaniu technik obrazowych – USG. Zabieg polega na wprowadzeniu do nerki drenu (rurki, cewnika) i ustabilizowania go za pomocą przyszycia do skóry. Za pośrednictwem drenu nerka zostaje odbarczona, czyli opróżniona z zalegającego w niej moczu.

Nefrostomia może dotyczyć jednej lub obu nerek, być rozwiązaniem tymczasowym lub długotrwałym, zależnym od indywidualnych potrzeb pacjenta i zaawansowania choroby, która doprowadziła do zalegania moczu (wodonercza).

Sam zabieg wykonania nefrostomii wiąże się z niewielkim ryzykiem powikłań. Stosunkowo rzadko powikłaniem zabiegu są krwawienia lub infekcje, na które personel szpitalny reaguje natychmiast, aby zapobiec dalszym komplikacjom.

Nefrostomia – wskazania do wykonania

Zaleganie moczu w nerce może być konsekwencją wielu jednostek chorobowych, które prowadzą do zatkania moczowodu. Wśród wskazań do wykonania nefrostomii znajdują się choroby nowotworowe, które przez naciekanie struktur układu moczowego prowadzą do zablokowania odpływu moczu (nowotwór pęcherza, szyjki macicy, jelita grubego, prostaty, jajnika), kamienie moczowe zlokalizowane w miedniczce nerkowej lub moczowodzie, stan po radioterapii prowadzącej do zwężenia moczowodu oraz stany po zapaleniach bądź urazach moczowodów.

Niekiedy nefrostomia wykonywana jest w celu bezpośredniego podania leków (głównie antybiotyków) do układu moczowego objętego zakażeniem.

Nefrostomia – czym grozi zaleganie moczu?

W przypadku zalegania moczu zabieg nefrostomii jest rozwiązaniem koniecznym, niejednokrotnie ratującym życie. Mocz zalegający w nerce prowadzi do wzrostu ciśnienia wewnątrz cewek nerkowych, spadku filtracji kłębuszkowej i wzrostu stężenia kreatyniny. Uszkodzenie nerki pogłębiają dodatkowo produkowane w niej przez komórki stanu zapalnego cytokiny i wolne rodniki. W konsekwencji braku usunięcia przyczyny zalegania moczu i samego moczu z nerki, dochodzi do rozwinięcia ostrego uszkodzenia nerek.

W przebiegu ostrego uszkodzenia nerek rozwijającym się zaburzeniem jest tzw. dyselektrolitemia, czyli poważne w konsekwencjach zaburzenia elektrolitowe. Wzrost stężenia potasu, określany mianem hiperkaliemii doprowadzić może przykładowo do niedrożności porażennej jelit, ale także nieprawidłowej akcji serca (bradykardia, skurcze dodatkowe, nieprawidłowości w badaniu EKG).

Z powyższych powodów odbarczenie nerki przez wykonanie zabiegu nefrostomii jest niezwykle istotne dla zdrowia i życia pacjenta.

Życie z nefrostomią

Najczęściej nefrostomia jest rozwiązaniem tymczasowym. Jest jednak grupa pacjentów, którzy z nefrostomią muszą funkcjonować przewlekle, nawet do końca życia. Nefrostomia ma istotny wpływ na psychiczny aspekt zdrowia. Jest pewną niedogodnością, która utrudnia normalne funkcjonowanie. Osobom z nefrostomią często towarzyszy lęk, dlatego też powinny otrzymywać wsparcie ze strony rodziny, przyjaciół, ale także w razie potrzeby poradni psychologicznej.

Osoby z nefrostomią objęte są programowo opieką, która zapewnia edukację szczególnie w zakresie pielęgnacji przetoki, właściwego sposobu odżywiania i konieczności spożywania odpowiedniej ilości płynów, nie mniejszej niż 2 litry dziennie. Pacjenci z przetoką są pod stałą kontrolą poradni urologicznej, w której edukowani są na temat higieny i częstotliwości zmiany worków nefrostomijnych, robienia opatrunków i prawidłowego wyglądu moczu.

Edukacja pacjenta z nefrostomią ma na celu zapobieganie lub wczesne wykrycie niepokojących nieprawidłowości, takich jak infekcje dróg moczowych, które w tej grupie chorych mogą pojawiać się z nasiloną częstotliwością.