Powiększone węzły chłonne – dolegliwość, której nie wolno bagatelizować
Powiększenie węzłów chłonnych to jeden z objawów, który może wskazywać m.in. na rozwój infekcji czy stanu zapalnego. Może oznaczać pojawienie się choroby i powinien skłonić nas do pilnej wizyty u lekarza. Czy powiększony węzeł chłonny to powód do niepokoju?
Jak rozpoznać powiększone węzły chłonne?
Węzły chłonne (limfatyczne) to licznie występujące w całym organizmie twory komunikujące się z naczyniami limfatycznymi. Rozmieszczone są w „strategicznie” istotnych miejscach organizmu (szyja, pachy, pachwiny, śródpiersie, jama brzuszna) tworząc wraz z naczyniami system limfatyczny. Drenują płyn tkankowy i chłonkę z otaczającego je regionu i filtrują na swoich strukturach wewnętrznych, zatrzymując obecne w płynie antygeny. Ponieważ węzły posiadają w swojej strukturze wszystkie rodzaje białych ciałek krwi koniecznych do produkcji przeciwciał: limfocyty B i T, plazmocyty i makrofagi, zatrzymane w ich strukturze antygeny uruchamiają odpowiedź odpornościową komórek B, czyli produkcję przeciwciał swoistych dla wyłapanych antygenów. Tym samym węzły stają się również miejscem limfopoezy, czyli powstawania wyspecjalizowanych populacji komórek limfatycznych.
Węzły chłonne ochraniające skórę nazywane są węzłami powierzchniowymi, węzły chłonne ochraniające śluzówkę układów: pokarmowego, oddechowego i moczowego noszą nazwę węzłów głębokich.
Powiększony węzeł chłonny może wzbudzać niepokój – łatwo go wyczuć pod skórą jako niewielkie zgrubienie, niekiedy jego znaczne powiększenie jest widoczne nawet gołym okiem. Powiększone węzły chłonne na szyi lub w innych miejscach na ciele, w zależności od przyczyny, są wynikiem zwiększonej liczby prawidłowych lub nowotworowych limfocytów we krwi i/lub innych komórek zapalnych. U dorosłych za niepokojące uznawane jest zwiększenie się węzłów powyżej 1 cm.
Jakie są przyczyny? W ponad 60% przypadków przyczynę stanowią zakażenia – bakteryjne, czyli np. możliwe zakażenia gronkowcowe i paciorkowcowe, gruźlica, błonica, mykobakterioza lub choroba kociego pazura. Powiększenie szczękowych węzłów chłonnych towarzyszy często anginie i dolegliwościom stomatologicznym.
Powiększenie węzłów chłonnych bywa skutkiem zakażenia wirusowego – wirusem ospy wietrznej i półpaśca (VZV), różyczki, odry, wirusowego zapalenia wątroby, mononukleozy zakaźnej (EBV), cytomegalii (CMV), a także HIV i HSV. Powiększone węzły chłonne na szyi mogą występować w przebiegu zakażenia pierwotniakowego – np. w toksoplazmozie oraz jako objaw infekcji grzybiczej, do której należą kryptokokoza i zakażenia wywołane przez grzyby dimorficzne.
Powiększenie węzłów chłonnych może towarzyszyć chorobom autoimmunizacyjnym i uczuleniu na leki.
Powiększone węzły chłonne szyjne – jak leczyć?
W przypadku powiększenia węzłów chłonnych leczenie polega na wykryciu poprzez odpowiednią diagnostykę choroby podstawowej i jej skutecznym leczeniu.
Podczas badania chorego z powiększonymi węzłami chłonnymi lekarz zwraca uwagę na ich lokalizację – zazwyczaj powiększenie miejscowe, ograniczone do danego obszaru, oznacza przyczynę miejscową, zaś uogólnione może sygnalizować chorobę układową lub nowotwór. Ważna jest też konsystencja – twarde węzły chłonne mogą być objawem przerzutów nowotworowych, chłoniaka lub białaczki limfocytowej, a miękkie pojawiają się w gruźlicy, błonicy i ostrym zapaleniu węzłów. Jeśli węzeł chłonny jest bolesny, może to oznaczać szybko rozwijający się stan zapalny. Niepokojącym objawem jest także nieprzesuwalność lub pakiet węzłów, co ma miejsce w przewlekłym procesie zapalnym lub nowotworowym.
Jak rozpoznać powiększone węzły chłonne?
Wykrycie powiększonego węzła (węzłów) chłonnego wymaga konsultacji lekarskiej. Dla pełnej diagnostyki, zwłaszcza węzłów niewyczuwalnych przez skórę należy niekiedy wykonać określone badania obrazowe. W razie wątpliwości specjalista może skierować pacjenta na badanie histologiczne węzła chłonnego.
Jak wyglądają powiększone węzły chłonne pod pachami i jakie badania należy wykonać? Podstawą diagnostyki są morfologia krwi oraz ogólne badanie moczu. Nieprawidłowy wynik któregoś z nich jest wskazaniem do poszerzenia diagnostyki – niezbędne może być wykonanie dodatkowej analizy krwi i sprawdzenie poziomu stężenia białka CRP, OB oraz prób wątrobowych. Ważne jest także ogólne samopoczucie pacjenta i jego stan ogólny.
Jeżeli obawiasz się poważnej choroby przewlekłej lub chcesz wykluczyć poważne problemy zdrowotne, wykonaj podstawowe badania lub skonsultuj swoje podejrzenia dzięki opcji konsultacji online. To wygodna metoda, aby uniknąć dodatkowego stresu i w porę zahamować rozwój choroby.
Sprawdź również pozostałe artykuły:
Bibliografia:
- Węzły chłonne, powiększenie [w:] Interna Szczeklika 2019/20. Mały podręcznik, pod. Red. Piotra Gajewskiego, Kraków 2019, s. 110-111.
- Kazimierz Kuliczkowski, Diagnostyka różnicowa powiększonych węzłów chłonnych w praktyce lekarza rodzinnego, Family Medicine & Primary Care Review 2013; 15, 2: 231–232.
