Wirusowe zapalenie wątroby typu B – wszystko, co musisz wiedzieć o tej chorobie

Wirusowe zapalenie wątroby typu B (WZW typu B) to schorzenie wątroby wywoływane przez wirusa HBV. Choroba występuje na całym świecie i szacuje się, że zakażonych jest ponad 250 milionów ludzi. Dowiedz się, na czym polega oraz jak się ją diagnozuje i leczy!

Ostre WZW typu B u wielu osób przebiega zupełnie bezobjawowo, u innych manifestuje się wzmożoną męczliwością czy żółtaczką. Przetrwałe zakażenie HBV skutkuje przewlekłą chorobą wątroby, co w ciągu kilku lat może doprowadzić do marskości wątroby oraz raka wątrobowokomórkowego.

Wirusowe zapalenie wątroby typu B – diagnostyka

Serologia zakażenia HBV jest bardzo skomplikowana, a obecność wybranych antygenów i przeciwciał jest ściśle zależna od fazy zakażenia. Dlatego interpretacji wyników zawsze powinien dokonywać lekarz, który w razie potrzeby może rozszerzyć diagnostykę o interesujące go parametry.

W surowicy krwi można wykryć antygeny: HBs (HBsAg) i HBe (HBeAg)  oraz przeciwciała anty-HBc w klasie IgM i IgG, anty- HBe i anty- HBs. Obecność przeciwciał anty- HBc IgM oraz antygenu HBs są podstawą rozpoznania ostrego zakażenia, które przechodzi w zapalenie przewlekłe (o czasie trwania powyżej 6 miesięcy) u mniej niż 5% dorosłych. U noworodków i niemowlaków dotyczy to jednak niemal 90% przypadków.

W przewlekłym WZW B badanie DNA HBV w surowicy krwi wskazuje na obecność ponad 10⁵ kopii/ml, stwierdza się antygen HBs powyżej 6 miesięcy oraz stały lub czasowy wzrost aktywności aminotransferazy alaninowej, ALT. Biopsja wątroby uwidacznia zmiany martwiczo-zapalne i wskazuje na stopień zaawansowania włóknienia wątroby, który można ocenić także za pomocą nieinwazyjnego badania – elastografii.

Dodatkowa obecność antygenu HBe świadczy o dużej zakaźności chorego. Jeśli antygen HBe nie występuje, stwierdza się natomiast obecność przeciwciał anty-HBe, a DNA HBV wynosi mniej niż 10⁴ kopii/ml, stężenie antygenu HBs jest niewielkie i aktywność ALT jest w normie, mamy do czynienia z nieaktywnym zakażeniem. Obecność samych przeciwciał anty-HBc mówi o przebyciu zakażenia w przeszłości. Jeśli natomiast byłeś szczepiony przeciwko WZW typu B, w Twojej krwi będą wykrywalne jedynie przeciwciała anty-HBs.

Wszystkie powyżej wymienione badania antygenów i przeciwciał możesz wykonać w DIAGNOSTYCE. Pamiętaj, że interpretacja serologiczna zakażenia WZW B jest trudna, antygeny i przeciwciała mogą występować w różnych konfiguracjach, a postawienie diagnozy bezwzględnie wymaga oceny lekarskiej.

WZW B – objawy choroby

Ostre wirusowe zapalenie wątroby typu B może przebiegać bezobjawowo lub manifestować się wzmożoną męczliwością, nudnościami i wymiotami, bólami brzucha, mięśni oraz stawów. Czasem pojawia się żółtaczka, odbarwienie stolca i ciemny mocz lub uporczywy świąd skóry. Rośnie aktywność aminotransferaz w osoczu oraz poziom bilirubiny.

U niektórych osób zakażenie przechodzi w fazę przewlekłą. Przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby typu B przez długi czas może nie dawać żadnych dolegliwości lub objawiać się niecharakterystycznym uczuciem zmęczenia i gorszego samopoczucia. Aktywne zakażenie może prowadzić do okresowych zaostrzeń, o obrazie podobnym do ostrej fazy choroby.

U innych chorych na pierwszy plan wysuwają się powikłania pozawątrobowe, których obecność związana jest z powstawaniem kompleksów immunologicznych. Należą do nich np. kłębuszkowe zapalenie nerek czy guzkowe zapalenie tętnic. Czasem pacjenci dowiadują się o chorobie, dopiero gdy pojawią się pierwsze symptomy marskości wątroby, która rozwija się zaledwie w ciągu kilku lat nawet u 1/5 chorych. Wzrasta również ryzyko raka wątrobowokomórkowego.

Jak dochodzi do zakażenia?

Do zakażenia wirusem HBV dochodzi drogą krwiopochodną (przez kontakt z krwią lub zanieczyszczonymi krwią narzędziami), płciową oraz okołoporodowo.

Czynnikami ryzyka są:

• wszelkie zabiegi naruszające ciągłość skóry (np. operacje, tatuowanie),
• ryzykowne zachowania seksualne,
• przetaczanie preparatów krwi,
• hemodializa,
• stosowanie narkotyków dożylnych,
• praca w zawodzie związanym z kontaktem z krwią i płynami ustrojowymi.

Takie czynniki zwiększają także ryzyko zachorowania na WZW typu C. Więcej na ten temat możesz przeczytać tutaj: Wirusowe zapalenie wątroby typu C – fakty na temat choroby

Na szczęście świat od wielu lat dysponuje szczepionką przeciwko WZW B, która w Polsce od niemal trzydziestu lat jest obowiązkową szczepionką dla noworodków. Jeśli jednak nie byłeś szczepiony przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B, nic nie stoi na przeszkodzie, aby to zrobić teraz (prócz uniwersalnych przeciwwskazań dla wszystkich „nieżywych” szczepionek). Przemyśl tę kwestię, szczególnie jeśli znajdujesz się w grupie ryzyka.

WZW B – leczenie

Postępowanie w przypadku ostrego WZW B opiera się przede wszystkim na zaprzestaniu spożywania alkoholu, stosowaniu zoptymalizowanej diety i odpoczynku. W przewlekłym wirusowym zapaleniu wątroby typu B podstawę działania stanowi natomiast leczenie przeciwwirusowe. Stosowane obecnie leki to: interferon α2a i α2b, pegylowany interferon α2a (PegIFN) oraz naturalny interferon α, analogi nukleozydowe i nukleotydowe: adefowir, entekawir, lamiwudyna i telbiwudyna. Schematy i czas trwania leczenia dobierane są indywidualnie, w zależności od stanu pacjenta.

Jeśli coś Cię zaniepokoi i podejrzewasz, że możesz być zakażony wirusem HBV, koniecznie udaj się do lekarza. W razie potrzeby możesz również skorzystać z konsultacji ze specjalistą w DIAGNOSTYCE.

O wirusowym zapaleniu wątroby przeczytasz także w artykule: Wirusowe zapalenie wątroby… nie jedno ma imię.

Bibliografia:

• Interna Szczeklika- P. Gajewski, A. Szczeklik
• WHO
• „Markery wirusowego zapalenia wątroby” – K. Gajewski