19 tydzień ciąży - co warto wiedzieć? Ciąża tydzień po tygodniu.

Dziewiętnasty tydzień po zapłodnieniu może być traktowany jako 21 tydzień ciąży liczonej przez lekarza. Różnica ta wynika z trudności z określeniem dokładnego momentu owulacji na początku ciąży i z liczeniem wieku ciąży od pierwszego dnia ostatniej miesiączki- występującej zazwyczaj dwa tygodnie przed owulacją i zapłodnieniem. Dokładny sposób liczenia czasu ciąży został opisany w poprzednim artykule.

Czas ciąży dzielony jest na trzy trymestry. Pierwszy trymestr obejmuje tygodnie od 1-13, drugi trymestr od 14-27 tygodnia ciąży oraz trzeci trymestr od 28 do 40 tygodnia ciąży lub jej wcześniejszego rozwiązania. 21 tydzień ciąży liczony przez lekarza należy do drugiego trymestru ciąży, a połowa drogi do do daty porodu za ciężarną: pozostaje jeszcze 19 tygodni ciąży.

19 tydzień ciąży – który to miesiąc?

19 tydzień ciąży po zapłodnieniu, a 21 tydzień ciąży liczonej przez lekarza to piąty miesiąc ciąży.

W drugim trymestrze ciąży termin porodu określa się na podstawie badania USG za pomocą pomiaru CRL – czyli długości ciemieniowo- siedzeniowej płodu. W przypadku rozbieżności przekraczającej 5 dni pomiędzy szacowaną datą porodu, a wynikiem pomiaru CRL wiek ciąży jest korygowany. Pomiar CRL obowiązuje do 20 tygodnia ciąży, w kolejnych tygodniach zastępuje go pomiar CHL, czyli odległość od czubka głowy do pięt.

Jak przebiega dziewiętnasty tydzień ciąży po zapłodnieniu? Rozwój płodu w dziewiętnastym tygodniu ciąży po zapłodnieniu. Jak wygląda dziecko?

Na tym etapie ciąży dziecko jest wielkości banana lub dużej marchewki czyli mierzy około 26 cm długości licząc od czubka głowy do pięt.

19 tydzień ciąży – waga dziecka

Dziecko w 19 tygodniu po zapłodnieniu waży około 340-400 gram.

19 tydzień ciąży – ciekawostki 

W poprzednich tygodniach ciąży, śledziona i wątroba ciężko pracowały, aby wyprodukować potrzebne rozwijającemu się dziecku komórki krwi, jednak w okolicy 21 tygodnia ciąży liczonej przez lekarza komórki krwi są również produkowane za pomocą szpiku kostnego znajdującego się w kościach długich takich jak: kość udowa, czy ramienna dziecka. 

Ruchy dziecka w 19 tygodniu po zapłodnieniu

Jedną z bardziej zauważalnych przez kobiety ciąży rzeczy na tym etapie jest fakt, że ruchy dziecka są teraz wyraźnie wyczuwalne, ponieważ dziecko stale zmienia pozycję w łonie matki. Dodatkowo tkanka chrzęstna płodu twardnieje i staje się kością, a neurony łączą się, powodując bardziej skoordynowane ruchy kończyn.

Objawy ciąży w dziewiętnastym tygodniu po zapłodnieniu. 19 tydzień po zapłodnieniu – jakie można zaobserwować zmiany, czy widać już ciążowy brzuch ? Ciało matki w dziewiętnastym tygodniu ciąży od zapłodnienia.

Ciążowy brzuszek w 19 tygodniu ciąży

Ze względu na wyraźny wzrost płodu, brzuch ciężarnej jest już zazwyczaj na tym etapie widoczny i powoduje zmniejszenie wcięcia w talii. Dobrym pomysłem jest wybieranie luźnych, nieopinających i wygodnych ubrań ciążowych dzięki którym przyszła mama będzie czuć się komfortowo.

Zdarza się, że skóra na brzuchu ciężarnej nie nadąża za szybkim wzrostem jego obwodu, tworząc rozstępy. Czasami wraz z rozstępami może pojawić się również swędzenie skóry i delikatna wysypka. W tym okresie przydatne mogą być przeznaczone do tego celu emolienty (np. kremy i balsamy) i olejki, które pomagają skórze ciężarnej pozostać nawilżoną i mniej swędzącą.

Jakie objawy są obecne w 21 tygodniu ciąży liczonej przez lekarza?

21 tydzień ciąży liczonej przez lekarza to połowa drugiego trymestru. Oznacza to, że do przeszłości można zaliczyć większość dokuczliwych objawów pierwszego trymestru, jednak nawet jeśli drugi trymestr ciąży bywa bardziej komfortowy to nadal mogą wystąpić pewne objawy do, których zaliczają się:

• Wzdęcia brzucha i zaparcia

Wraz z zwiększaniem się rozmiaru dziecka, macica ciężarnej wywiera coraz to większy nacisk na jelita, powodując zwiększoną ilość gazów. Przyczyną zaparć są wysokie stężenia progesteronu oraz nacisk na jelita powiększającej się macicy- picie dużej ilości płynów i spożywanie pokarmów bogatych w błonnik może łagodząco wpłynąć na ten problem.

• Ból pleców

Powiększający się rozmiar brzucha i rozwijający się płód mogą obciążać mięśnie pleców powodując ich ból. Dodatkowo wpływ hormonu relaksyny, powoduje rozluźnianie stawów i więzadeł w ramach przygotowań organizmu do porodu, co może nasilać dolegliwości bólowe.

• Trądzik

Hormony ciążowe mogą powodować przetłuszczanie się skóry i nadmiar sebum, prowadzący do rozwoju lub nasilenia trądziku.

• Żylaki

Rosnąca macica powoduje ucisk na żyły miednicy, co może powodować wystąpienie żylaków kończyn dolnych lub odbytnicy (tzw. Hemoroidy).  Aby zapobiec rozwojowi żylaków w ciąży zaleca się zwiększenie aktywności fizycznej: wychodzenie na częste spacery i unikanie przyjmowania na dłuższy czas pozycji siedzącej. Dodatkowo lekarz może zalecić noszenie pończoch uciskowych czy układanie się na lewym boku podczas odpoczynku.

• Skurcze Braxtona- Hicksa

Mało nasilone, krótkie skurcze to sposób organizmu na przygotowanie się do porodu i nie są powodem do zmartwienia. Skurcze Braxtona- Hicksa mogą pojawiać się częściej w dni obfitujące w aktywność fizyczną. Jeśli jednak skurcze stają się coraz bardziej nasilone i nie mijają, należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem.

Jakie badania wykonać w 19 tygodniu od zapłodnienia? Badanie USG i wizyta lekarska w 21 tygodniu ciąży liczonym przez lekarza.

Okres pomiędzy 18 a 22 tygodniem ciąży, a dokładnie pomiędzy 18 tyg +0 dni, a 22 tyg + 6 dniem liczonymi przez lekarza jest określany jako moment na drugie obowiązkowe badanie USG okresu prenatalnego. Ponieważ jest to USG przypadające mniej więcej na połowę ciąży jest to tak zwane USG połówkowe lub inaczej: USG genetyczne II trymestru, USG referencyjne, USG 18-22 tygodnia, USG anatomiczne płodu.

W badaniu USG połówkowym oceniana jest całą budowa ciała dziecka oraz dokonywane są standardowe pomiary obejmujące:

• BPD, z ang. biparietal diameter: wymiar dwuciemieniowy,
• HC z ang. head circumference — obwód główki płodu,
• TCD z ang. transcerebellar diameter – szerokość móżdżka,
• CM z ang. cisterna magna – zbiornik wielki mózgu,
• NF z ang. nuchal fold —fałd karkowy, jeden z markerów wystąpienia zespołu Downa,
• AC z ang. abdominal circumference — obwód brzuszka płodu,
• FL z ang. femur length – długość kości udowej płodu,
• HL z ang. humerus length – długość kości ramiennej płodu.

Podczas badania USG połówkowego oceniania jest również anatomia płodu pod kątem ewentualnych anomalii. Ocenie podlegają:

• Głowa dziecka – budowa twarzy, wygląd profilu, budowa struktur mózgowia (ich symetryczność i prawidłowe ukształtowanie, ilość płynu mózgowo– rdzeniowego)
• Szyja dziecka – m.in pod kątem obecności wola tarczycowego
• Klatka piersiowa – z oceną budowy serca pod kątem anatomicznym i funkcjonalnym (poszukuje się m.in. wad zastawek)
• Budowa płuc– pomimo braku pełnego ich wykształcenia, wady płuc są możliwe do wyłapania już na tym etapie
• Jama brzuszna – budowa i wielkość żołądka pod kątem np. atrezji przełyku, niedrożności dwunastnicy lub dalszej części przewodu pokarmowego. Ocenie podlega również budowa nerek oraz pęcherza moczowego
• Pępowina – jej wejście do brzucha, ewentualna obecność przepuklin i jej budowa anatomiczna (ilość i rodzaj naczyń- prawidłowo dwie tętnice i jedna żyła) 
• Ocena narządów rodnych –  pod kątem zróżnicowania, lub nieprawidłowości, dodatkowo jeśli sobie tego życzą, rodzice mogą usłyszeć potwierdzenie płci dziecka
• Kończyny górne i dolne – z oceną kości, paliczków u dłoni i stóp oraz ich ruchomości
• Kręgosłup – pod kątem stosunkowo częstej wady jaką jest rozszczep kręgosłupa.

Dodatkowo podczas badania ocenia się grupę markerów wad genetycznych do których m.in należą: długość kości nosowej, grubość fałdu karkowego, szerokość miedniczek nerkowych, długość kości udowych, echogeniczność jelit, czy torbiele splotów naczyniówkowych. Markery te są pomocne w ocenie ryzyka wystąpienia wad chromosomalnych takich jak np. Zespół Downa, jednak posiadają niższą czułość i mniejszą specyficzność niż markery oceniane podczas pierwszego obowiązkowego badania USG między 11, a 13+6 tygodniem ciąży. 

Podczas wizyt ginekologicznych u ciężarnej pomiędzy 21-26 tygodniem ciąży zalecane są badania takie jak:

• pomiar ciśnienia tętniczego,
• pomiar masy ciała,
• poziom glukozy po obciążeniu doustnym (pomiędzy 24-28 tyg. ciąży),
• morfologia krwi,
• badanie ogólne moczu,
• przeciwciała anty-D u kobiet Rh (-) ujemnych,
• przeciwciała przeciwko Toksoplazmozie.

Na tym etapie ciąży możliwe jest również wykonanie badań NIPT czyli nieinwazyjnych badań prenatalnych, które są zupełnie bezpieczne dla dziecka i przyszłej mamy. Wykonuje się je z wolnego płodowego DNA, a ich czułość ocenia się na wyższą niż innych przesiewowych badań prenatalnych. Testy NIPT mogą pomóc wykryć choroby genetyczne, takie jak zespół Downa, zespół Edwardsa czy Patau. Za pomocą testów NIPT można również określić płeć płodu. Testy genetyczne takie jak Sanco lub Harmony dostępne do wykonania w Nowej Genetyce.

Jak zadbać o siebie w 19 tygodniu ciąży po zapłodnieniu? Styl życia w 21 tygodniu ciąży liczonej przez lekarza.

Wraz z powiększaniem się ciążowego brzuszka, ważne jest, aby unikać niebezpiecznych aktywności, które wiążą się np. z wysokim ryzykiem upadku. Zamiast tego zalecane aktywności to chodzenie na spacery czy wykonywanie lekkich ćwiczeń pilatesowych w domu. W niektórych miejscach dostępne są dedykowane ciężarnym zajęcia z odpowiednimi dla nich ćwiczeniami, które mogą pomóc przygotować ciało do porodu.

Ciąża bywa stresującym momentem w życiu kobiety, jeśli jednak stres i niepokój towarzyszą jej stale może to generować późniejsze problemy. Niektóre badania wiążą przewlekły stres w ciąży z przedwczesnym porodem, czy stanem przedrzucawkowym u ciężarnych. Aby złagodzić niepokój warto szukać wsparcia u przyjaciół i rodziny oraz ćwiczyć techniki uważności „mindfullness”. Jeśli stres staje się nadmiernie przytłaczający, warto porozmawiać ze swoim lekarzem i rozważyć skorzystanie z pomocy wykwalifikowanego terapeuty.

Autor: Lek. med. Katarzyna Lizak

Bibliografia:

1. Położnictwo i ginekologia Tom 1-2 – Grzegorz H. Bręborowicz 2020.
2. ACOG. 2021. How your fetus grows during pregnancy. American College of Obstetricians and Gynecologists. https://www.acog.org/womens-health/faqs/how-your-fetus-grows-during-pregnancy
3. Merck Manual. 2022. Stages of Development of the Fetus.
4. MedlinePlus (ADAM). 2021. Fetal development.