Ciąża biochemiczna – co to jest? Przyczyny, objawy i wpływ na kolejne ciąże

Ciąża biochemiczna to zjawisko, którego doświadcza wiele kobiet w okresie rozrodczym, choć nie wszystkie zdają sobie z tego sprawę. Związana jest z poronieniem, którego objawy w postaci krwawienia z dróg rodnych oraz bólu w dolnej części brzucha, często niesłusznie mylone są z miesiączką. Jakie są przyczyny ciąży biochemicznej? Czy przekreśla ona szanse na macierzyństwo?

Ciąża biochemiczna – co to jest?

O ciąży biochemicznej (ang. biochemical pregnancy) mówimy w sytuacji, kiedy jej obecność potwierdza wyłącznie podwyższony poziom hormonu ciążowego – czynnik beta-hCG (gonadotropina kosmówkowa) zostaje wykryty w trakcie badania krwi (testy laboratoryjne) lub moczu (służy temu domowy test ciążowy). W tym wypadku ciąży nie można potwierdzić jednak podczas badania USG. Na tym etapie kobieta nie odczuwa również żadnych, charakterystycznych dla ciąży symptomów, takich jak np. poranne mdłości czy zmęczenie.

Ciąża kliniczna a ciąża biochemiczna

W przypadku prawidłowo rozwijającej się ciąży, zarodek zagnieżdża się w jamie macicy, zaczyna się rozwijać, a kobieta wkracza w fazę ciąży klinicznej, którą można uwidocznić w trakcie badania obrazowego. W przypadku ciąży biochemicznej tak się niestety nie dzieje. Wiąże się ona z wydaleniem zapłodnionej komórki jajowej z organizmu na wczesnym etapie rozwoju ciąży: przed, w trakcie lub zaraz po zagnieżdżeniu się zarodka w jamie macicy lub innym miejscu. Taka sytuacja występuje przed szóstym tygodniem ciąży. Ciąża biochemiczna zwana jest często poronieniem biochemicznym.

Ciąża biochemiczna – przyczyny

Przyczyn poronienia na tak wczesnym etapie ciąży może być kilka. Do najczęstszych należą:

• ciężkie wady genetyczne zarodka, którego organizm w naturalny sposób pozbywa się,
• nieprawidłowa budowa komórek rozrodczych (np. pusta komórka jajowa jest usuwana, ponieważ nie ma szansy na prawidłowy rozwój),
• wady anatomiczne macicy, uniemożliwiające zarodkowi zagnieżdżenie się (np. przegroda w jamie macicy),
• blizny oraz zrosty po endometriozie, przebytych operacjach chirurgicznych, wcześniejszym łyżeczkowaniu macicy, itp.,
• zaburzenia hormonalne kobiety – np. niedobory progesteronu powodują niedostateczne przygotowanie śluzówki macicy na implantację zapłodnionej komórki jajowej,
• wady trofoblastu (z którego rozwija się łożysko), uniemożliwiające zagnieżdżenie się zarodka,
• infekcje (np. toksoplazmoza, różyczka, grypa, infekcje układu moczowego, infekcje narządów płciowych itp.) w trakcie lub tuż po zapłodnieniu,
• niedobory minerałów i witamin (w szczególności żelaza) w organizmie,
• styl życia matki (bardzo intensywny wysiłek fizyczny, stres, niewłaściwa dieta, stosowanie używek itp.),
• inne, takie jak np.: nagłe skoki ciśnienia, kontakt z toksynami, zażywanie niektórych leków.

Ciąża biochemiczna – objawy

Jednym z pierwszych objawów ciąży jest brak miesiączki. Jeśli kobieta stara się o dziecko, to w takiej sytuacji prawdopodobnie wykona odpowiednie badanie krwi lub przeprowadzi domowy test ciążowy z moczu. Jeśli okaże się, że jest w ciąży, a pojawią się objawy poronienia biochemicznego, może poczuć się rozczarowana.

Najczęściej jednak kobieta nie zdaje sobie sprawy z ciąży biochemicznej. Z uwagi na fakt, że usunięcie zarodka z organizmu odbywa się przed szóstym tygodniem ciąży, symptomy poronienia mylnie traktowane są jako spóźniona miesiączka. Kobieta doświadcza silnego bólu w dolnej części brzucha, któremu towarzyszy krwawienie, zwykle bardziej intensywne, niż w przypadku comiesięcznej menstruacji.

Na tym etapie, ciąży nie próbuje się podtrzymać. Gdy dojdzie do poronienia biochemicznego, jest zdecydowanie za późno na podjęcie jakichkolwiek działań medycznych, ratujących ciążę.

Ciąża biochemiczna – kiedy się kończy?

Skoro już wiemy, co to jest ciąża biochemiczna, warto poznać odpowiedź na pytanie, kiedy ulega zakończeniu. Ciąża tego rodzaju kończy się usunięciem zarodka z organizmu kobiety przed 6 tygodniem ciąży, co wiąże się ze spadkiem poziomu czynnika beta-hCG we krwi oraz moczu.

Ciąża biochemiczna – czy zagraża życiu?

Warto wiedzieć, że ciąża biochemiczna nie stanowi zagrożenia dla zdrowia i życia kobiety. Po poronieniu biochemicznym, kiedy organizm wydala zarodek, nie trzeba przeprowadzać zabiegu łyżeczkowania, kobieta nie wymaga leczenia farmakologicznego.

Wraz z pojawieniem się krwawienia, poziom beta-hCG spada zarówno we krwi, jak i w moczu. Pilnej konsultacji lekarskiej wymaga sytuacja, kiedy poziom gonadotropiny kosmówkowej ulega obniżeniu i nie pojawia się krwawienie lub poziom beta-hCG rośnie, pomimo wystąpienia krwawienia. Takie sytuacje są bardzo niebezpieczne i mogą wskazywać na fakt, że u kobiety doszło np. do poronienia zatrzymanego (obumarcie zarodka w jamie macicy, którego organizm nie wydalił) lub ciąży pozamacicznej. Obydwie wymagają natychmiastowej pomocy medycznej, gdyż zagrażają zdrowiu, a nawet życiu kobiety.

Ciąża biochemiczna a kolejne ciąże

Poronienie biochemiczne zazwyczaj jest ciężkim przeżyciem dla kobiet planujących potomstwo. Wiele z nich zastanawia się, czy ciąża biochemiczna wpływa na płodność w kolejnych cyklach. Dobra informacja jest taka, że nie przekreśla ona szans na upragnione macierzyństwo. Jeśli zarodek został samoistnie wydalony z organizmu kobiety przed szóstym tygodniem ciąży, nie ma przeciwwskazań do podjęcia prób zajścia w ciążę w kolejnych miesiącach. Pod warunkiem oczywiście, że kobieta jest zdrowa i nie przechodzi infekcji, która mogłaby zaszkodzić zarodkowi. Kwestię kolejnej ciąży zaleca się jednak omówić z lekarzem ginekologiem. Niekiedy niezbędne jest udzielenie kobiecie wsparcia psychologicznego – utrata ciąży zwykle jest trudnym doświadczeniem i może spowodować pojawienie się depresji.

W przypadku powtarzających się poronień biochemicznych należy wykonać badania specjalistyczne, które pomogą w zdiagnozowaniu przyczyny problemu (badania hormonalne, genetyczne, badanie jamy macicy itp.). Warto też zadbać o swój organizm: kobieta starająca się o dziecko powinna prawidłowo się odżywiać, wysypiać, unikać ciężkiego wysiłku fizycznego oraz stresu. Należy również całkowicie zrezygnować z palenia papierosów oraz nadużywania alkoholu.

Ciąża biochemiczna a in vitro

Niestety wciąż wiele osób jest przekonanych, że zapłodnienie pozaustrojowe powoduje wzrost ryzyka wystąpienia ciąży biochemicznej. Wynika to z faktu, że kobiety poddające się procedurze zapłodnienia in vitro są pod stałą opieką lekarską, w związku z czym wykrywana jest praktycznie każda ciąża biochemiczna. W przypadku poczęć drogą naturalną, ogromna ich część pozostaje nierozpoznana – objawy poronienia uznawane są za opóźnione, nieco bardziej dotkliwe krwawienia miesięczne.

Bibliografia:

1. HeyDoc, Ciąża biochemiczna – na czym polega? Objawy i zagrożenia, online: https://www.heydoc.pl/ciaza-biochemiczna-na-czym-polega-objawy-i-zagrozenia/, dostęp: 10.04.2023.
2. Wojtaś Katarzyna, Ciąża biochemiczna – przyczyny, objawy, postępowanie, online: https://wylecz.to/choroby-w-ciazy/ciaza-biochemiczna-co-to-jest-przyczyny-objawy-postepowanie/, dostęp: 10.04.2023.