Grzybica stóp i paznokci - jak się objawia?

Grzybica stóp jest dość powszechnym, niemniej jednak często lekceważonym przez pacjentów problemem dermatologicznym. Szacuje się, że może dotyczyć nawet 10% populacji. Jej rozwojowi sprzyja wilgotne środowisko, nieodpowiednio dopasowane obuwie, nadmierna potliwość stóp oraz długotrwałe narażenie na wodę. Jak się objawia grzybica stóp i jakiego wymaga postępowania?

Grzybica stóp i paznokci – przyczyny

Grzybica stóp i paznokci, jest infekcją skóry i jej wytworów spowodowaną przez chorobotwórcze grzyby, tzw. dermatofity. Infekcja obejmować może podeszwy stóp, przestrzenie międzypalcowe oraz paznokcie. W 70% przypadków grzybicy stóp winowajcą infekcji jest dermatofit – Trichophyton rubrum. Rzadziej infekcję wywołują: Trichophyton interdigitale, Epidermophyton floccosum, Tricholosporum violaceum.

Rozwojowi grzybicy stóp i paznokci sprzyja uszkodzenie naskórka i wilgotne środowisko. Większe ryzyko zakażenia występuje u osób korzystających z basenów, saun, siłowni; noszących ciasne obuwie, z problemem nadpotliwości stóp i narażonych na długotrwałe trzymanie stóp w wodzie. Duży odsetek zachorowań na grzybicę stóp występuje także w obrębie osób z chorobami, takimi jak: cukrzyca, niewydolność krążenia, zaburzenia odporności oraz przyjmujących leki steroidowe. Częściej diagnozowana jest u mężczyzn.

Grzybica stóp i paznokci – objawy

Przedostanie się grzyba przez uszkodzony naskórek powoduje uwolnienie grzybiczych enzymów m.in. keratynazy, mających za zadanie pogłębić uszkodzenie skóry i umożliwić dalszą ekspansję patogenów. Naskórek zaczyna się łuszczyć i pękać, a poza zmianami wyglądu skóry pojawia się także uporczywe swędzenie. Zainfekowana skóra jest początkowo zarumieniona, a z czasem pokrywa się srebrzystymi łuskami. Objawem zakażenia grzybiczego mogą być również drobne, wypełnione płynem pęcherzyki. Zmianom towarzyszy nieprzyjemny zapach. Infekcja grzybicza lokalizuje się w przestrzeniach międzypalcowych, na podeszwie i bocznych stronach stóp lub/i na paznokciach. Zaatakowany przez grzyba paznokieć zmienia swoją barwę, staje się bardziej szary, czasem żółtawy i matowy. Jego struktura jest bardziej podatna na uszkodzenia, z względu na zwiększoną łamliwość i rozmiękanie.

Jak zapobiec grzybicy

Aby zapobiegać rozwojowi grzybicy stóp należy skupić się na ich higienie. Wybierając się na basen, siłownię należy zabrać ze sobą obuwie, w którym skorzystamy z prysznica. W profiaktyce grzybicy istotne jest również dokładne osuszanie stóp po kontakcie z wodą oraz noszenie dobrej jakości skarpetek, które zawierają niski procent sztucznych włókien oraz zmieniane są każdego dnia. Ważne jest również właściwe dopasowanie obuwia, które raz na jakiś czas powinno być prane i wymieniane na nowe. Nie należy zapominać o sprzątaniu i dezynfekcji łazienki, w której najczęściej gołe stopy mają kontakt z podłogą.

 Grzybica – badania

W diagnostyce grzybicy stopy i paznokci istotne są badania mikrobiologiczne. Materiałem do badań są zeskrobiny skóry pobrane z zainfekowanego miejsca lub też fragmenty paznokcia, które w laboratorium przenosi się na podłoża hodowlane i identyfikuje gatunkowo na podstawie ich charakterystycznego wzrostu. Ze względu na specyficzne warunki, których grzyb wymaga do wzrostu, badanie mikrobiologiczne wymaga kilkunastodniowego okresu (nawet 25 dni). Właśnie z tego powodu coraz częściej do diagnostyki czynnika etiologicznego grzybicy wykorzystuje się badania molekularne, w których identyfikuje się gatunek grzyba na podstawie materiału genetycznego, a czas oczekiwania na wynik badania jest zdecydowanie krótszy.

Leczenie grzybicy stóp i paznokci

Leczeniem i diagnostyką grzybicy stóp i paznokci zajmuje się dermatolog. Zalecane leczenie najczęściej jest postępowaniem miejscowym i sprawdza się u znakomitej większości pacjentów. Oznacza to, że leki w postaci płynów, bądź maści stosowane są wyłącznie na skórę objętą procesem chorobowym, co zmniejsza ryzyko działań niepożądanych związanych z połykaniem lekarstw. Leczenie doustne z zastosowaniem leków przeciwgrzybiczych stosowane jest zdecydowanie rzadziej. Wymagają go pacjenci z infekcjami nawracającymi lub zaawansowanymi bolesnymi zmianami grzybiczymi np. pęcherzami. W przypadku leczenia doustnego pojawiają się częściej działania niepożądane, głównie ze strony przewodu pokarmowego.