Jak wyglądają ataki paniki?

Atak paniki to nagła i intensywna reakcja lękowa, która może być przerażająca dla osoby ją przeżywającej. Atak paniki może przybierać różne formy i dawać różne objawy, co sprawia, że jest trudny do przewidzenia. Niemniej jednak, istnieją pewne charakterystyczne cechy, które często towarzyszą atakowi paniki. Z poniższego tekstu dowiesz się, jak wygląda atak nerwicy lękowej.

Czym jest atak paniki?

Atak paniki wiąże się z nagłym uczuciem strachu i silną reakcją fizyczną w odpowiedzi na zwykłe, codzienne sytuacje. Ataki paniki są głównym objawem zaburzenia panicznego, które może występować równolegle z innymi schorzeniami, takimi jak:

• zaburzenia lękowe,
• zaburzenia nastroju,
• fobie,
• zaburzenia psychotyczne,
• uzależnienia.

Chociaż same ataki paniki nie są zagrożeniem dla zdrowia fizycznego czy życia cierpiącej na nie osoby, to jeśli są częste, mogą prowadzić do znacznego obniżenia jakości życia.

Jak może wyglądać atak paniki?

Silny atak lękowy może wyglądać następująco:

1. Ma nagły początek: atak paniki pojawia się nagle, często bez wyraźnego powodu lub jako reakcja na stresującą sytuację i trwa kilka minut.

2. Dominuje silne uczucie lęku: osoba przeżywająca atak paniki doświadcza gwałtownego wzrostu poziomu lęku, który może być przytłaczający.

3. Daje fizyczne objawy: atak paniki może wywołać liczne objawy fizyczne, takie jak:

• przyspieszone bicie serca
• duszność,
• znacznie przyspieszony oddech – hiperwentylacja,
• drżenie,
• ból w klatce piersiowej,
• nudności,
• zawroty głowy
• uczucie dezorientacji.

4. Daje wrażenie utraty kontroli: Osoba może odczuwać strach przed utratą kontroli nad sobą lub obawiać się, że umiera.

5. Może powodować derealizację (uczucie nierzeczywistości) lub depersonalizację (uczucie oderwania od siebie).

Atak paniki może mieć różny stopień nasilenia. Jest to zaburzenie psychiczne, która wymaga profesjonalnej pomocy medycznej i psychoterapeutycznej. Dla wielu pacjentów zdobywanie wiedzy na temat zaburzenia panicznego i wsparcie bliskich osób stanowi istotny krok w procesie zdrowienia.

Jaka jest różnica między atakiem paniki a nerwicą lękową?

Główną różnicą jest to, że ataki lęku często są wywoływane przez określone czynniki stresowe i narastają stopniowo. W przeciwieństwie do tego ataki paniki zazwyczaj występują niespodziewanie i nagle. Lęk często powoduje objawy fizyczne, takie jak szybkie bicie serca lub ból brzucha. Jednak te objawy są zazwyczaj mniej intensywne i trwają dłużej niż atak paniki, który charakteryzuje się bardzo intensywnymi, ale krótkotrwałymi objawami.

Czym jest zaburzenie paniczne?

Zaburzenie paniczne polega na licznych, nawracających i niespodziewanych atakach paniki. Główną cechą zaburzenia panicznego jest to, że ataki zazwyczaj występują bez ostrzeżenia i nie są spowodowane innym schorzeniem psychicznym ani fizycznym. Często nie ma konkretnego wyzwalacza dla tych ataków. Nie każdy, kto doświadcza ataku paniki, rozwija zaburzenie paniczne.

Jak często występują ataki paniki?

Ataki paniki są dość powszechne. Co roku, aż do 11% osób doświadcza ataku paniki. Zaburzenie paniczne z powtarzającymi się atakami jest schorzeniem rzadszym i cierpi na nie do 2% osób. Kobiety mają dwukrotnie większe ryzyko rozwinięcia zaburzenia panicznego.

Co powoduje ataki paniki?

Eksperci nie wiedzą dokładnie, dlaczego niektórzy ludzie doświadczają ataków paniki. Mózg i układ nerwowy odgrywają kluczową rolę w tym, jak postrzegamy i radzimy sobie ze strachem i niepokojem. Naukowcy uważają, że dysfunkcja ciała migdałowatego – części mózgu przetwarzającej strach i inne emocje, może leżeć u podstaw tych schorzeń. Dużą rolę może odgrywać także zachwianie równowagi w neuroprzekaźnikach i hormonach: w kwasie gamma-aminomasłowym (GABA), kortyzolu i serotoninie.

Ryzyko wystąpienia zespołu lęku napadowego wzrasta, jeśli:

• masz obciążony wywiad rodzinny: ryzyko wystąpienia zespołu lęku napadowego wzrasta o 40%, jeśli jeden z krewnych pierwszego stopnia (biologiczne rodzeństwo, dzieci lub rodzice) także choruje.
• masz już wcześniej rozpoznane inne problemy psychiczne: osoby cierpiące na zaburzenia lękowe, depresję lub inne schorzenia psychiczne są bardziej podatne na ataki paniki.

Co wyzwala ataki paniki?

Często nie ma konkretnego czynnika wyzwalającego ataki paniki, chociaż ludzie cierpiący na fobie mogą doświadczać ataków paniki związanych z przedmiotem fobii. Warto pamiętać, że jednym z kryteriów diagnostycznych zespołu panicznego jest brak wyraźnego wyzwalacza ataków.

Jak diagnozuje się ataki paniki?

Twój lekarz zapyta o objawy i historię medyczną. Może też zlecić badania, aby wykluczyć schorzenia powodujące objawy podobne do ataków paniki, takie jak choroby serca, choroby tarczycy i problemy z oddychaniem.

Jeśli badania nie ujawnią fizycznej przyczyny Twoich symptomów, lekarz postawi diagnozę na podstawie objawów i czynników ryzyka. Kryterium diagnostycznym zaburzenia panicznego są powtarzające się, nieoczekiwane ataki paniki, trwające przez miesiąc lub dłużej. Ponadto ataki nie mogą wynikać z bezpośredniego działania leków lub innych substancji oraz stanu zdrowia. Nie można ich związać z innym zaburzeniem psychicznym, takim jak np. zespół stresu pourazowego (PTSD).

Jak leczy się ataki paniki?

Psychoterapia, leki lub ich kombinacja są bardzo skuteczne w leczeniu zaburzeń lękowych. Czas trwania leczenia zależy od ciężkości stanu i reakcji pacjenta na leczenie.

• Psychoterapia: różnorodne techniki, których celem jest pomoc danej osobie w zidentyfikowaniu i zmianie niezdrowych emocji, myśli i zachowań. Konkretne rodzaje psychoterapii, które mogą pomóc w atakach paniki obejmują: terapię poznawczo-behawioralną oraz terapię ekspozycyjną polegającą na stopniowym i wielokrotnym wystawianiu chorej osoby, w wyobraźni i/lub rzeczywistości, na wszystko, co wywołuje atak paniki. Z czasem uczy się ona oswajać z sytuacją, zamiast wpadać w panikę.
• Leki: przeciwdepresyjne i przeciwlękowe.

Jak mogę zapobiec atakom paniki?

Podczas psychoterapii nauczysz się strategii zapobiegania atakom. Możesz także podjąć następujące działania, aby zmniejszyć ryzyko ataku paniki:

• unikaj kofeiny, alkoholu i palenia,
• regularnie ćwicz, aby poradzić sobie ze stresem, złagodzić napięcie i poprawić nastrój,
• zdrowo się odżywiaj,
• pielęgnuj swoje pasje.

Bez leczenia osoby cierpiące na zaburzenia lękowe są obarczone większym ryzykiem myśli samobójczych. Może również znacznie obniżyć się jakość ich życia z powodu upośledzenia funkcjonowania społecznego.

Jak powstrzymać atak paniki?

Chociaż nie ma sposobu, aby natychmiast zatrzymać atak paniki, można podjąć kroki, aby opanować objawy:

• Ćwicz głębokie oddychanie: hiperwentylacja zwiększa odczuwanie lęku podczas ataku. Wdychaj powietrze przez nos tak powoli, głęboko i delikatnie, jak to możliwe i powoli wydychaj ustami. Zamknij oczy i skup się na oddechu.
• Przyznaj się przed samym sobą do ataku paniki: świadomość, że masz atak paniki, a nie, że umierasz, może pomóc w opanowaniu lęku, którego doświadczasz, przypomnij sobie, że atak jest tymczasowy i minie.
• Rozluźnij mięśnie: lęk powoduje napięcie mięśni, skoncentruj się na rozluźnianiu jednej grupy mięśni na raz, aby zmniejszyć napięcie.
• Trenuj uważność: atak paniki może sprawić, że poczujesz się oderwany od rzeczywistości lub swojego ciała, ćwicz uważność (ang. mindfullnes) i skup się na teraźniejszości i oddechu

Jeśli masz częste ataki paniki, ważne jest, aby zwrócić się o pomoc medyczną, np. leki i psychoterapię.

Jak pomóc osobie, która ma atak paniki?

• zachowaj spokój,
• zapytaj czego potrzebuje,
• mów krótkimi, prostymi zdaniami,
• pomóż jej ćwiczyć głębokie oddychanie, powoli licząc do pięciu przy każdym wdechu i wydechu,
• delikatnie zapewnij, że jest bezpieczna i że atak jest tymczasowy.

Dr n. med. Justyna Chlebowska-Tuz

Bibliografia:

1. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/panic-attacks/symptoms-causes/syc-20376021
2. https://www.nhs.uk/mental-health/conditions/panic-disorder/
3. https://www.nhsinform.scot/healthy-living/mental-wellbeing/anxiety-and-panic/how-to-deal-with-panic-attacks/
4. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/4451-panic-attack-panic-disorder