pH pochwy - jakie powinno być, jak sprawdzić i przywrócić prawidłowe

06 listopada 2023

Przeczytasz w 10 minut

Udostępnij

Spis treści:

pH pochwy – co to jest?
Jakie jest prawidłowe pH pochwy?
pH pochwy w ciąży
Test na pH pochwy
Zbyt wysokie pH pochwy
Jak przywrócić pH pochwy do prawidłowych wartości?

Właściwe pH pochwy to bardzo istotny czynnik fizjologiczny, który zapewnia utrzymanie zdrowia intymnego. Zarówno zbyt wysokie, jak i zbyt niskie pH pochwy może świadczyć o rozwoju określonych schorzeń układu rozrodczego i być przyczyną uciążliwych dolegliwości. Z czego wynika pH pochwy, jakie jest prawidłowe pH pochwy, jakie objawy mogą wskazywać na zaburzenia tego parametru, jak sprawdzić pH pochwy i na czym polega leczenie nieprawidłowego pH pochwy?

pH pochwy – co to jest?

Ze względu na narażenie na liczne patogeny oraz związane z tym ryzyko infekcji, wewnątrz pochwy panują specyficzne warunki fizjologiczne, które stanowią skuteczną ochronę przed rozwojem wielu chorób zakaźnych. Jedną z tych naturalnych barier ochronnych jest utrzymywanie właściwego pH środowiska pochwy. Pod pojęciem pH kryje się wartość fizykochemiczna określająca stopień zakwaszenia danej substancji lub środowiska. Skala pH posiada zakres liczbowy od 0 do 14, gdzie 0 oznacza najbardziej kwaśny roztwór, a 14 roztwór maksymalnie zasadowy. Obojętne pH znajduje się na środku skali i posiada wartość równą 7.

Właściwe pH pochwy posiada charakter kwasowy. Dzięki temu wywiera działanie bakteriobójcze i bakteriostatyczne, przez co znacząco ogranicza namnażanie się drobnoustrojów patologicznych w obrębie układu płciowego. Nieprawidłowe pH pochwy zwiększa ryzyko rozwoju różnego typu schorzeń, jako że w wyniku zaburzeń wartości tego parametru może dochodzić do niekontrolowanego namnażania się wcześniej hamowanych mikroorganizmów chorobotwórczych oraz rozwoju nieprzyjemnych dolegliwości chorobowych.

Na pH pochwy wpływa wiele czynników, które mogą w istotny sposób zaburzać odczyn wydzieliny pochwowej. Najważniejsze z nich to m.in.:

Współwystępujące schorzenia ogólnoustrojowe,
Cukrzyca,
Nieprawidłowa higiena intymna,
Zaburzenia tolerancji glukozy,
Stosowanie antykoncepcji hormonalnej,
Zaburzenia gospodarki endokrynologicznej,
Nawyki seksualne,
Choroby alergiczne.

Zaburzenia wartości pH pochwy mogą być również objawem toczącej się wewnątrz tego narządu choroby. Z tego powodu w przypadku występowanie niepokojących dolegliwości lub podejrzenia zaburzeń pH pochwy warto skonsultować się z lekarzem ginekologiem oraz wykonać odpowiednie badania diagnostyczne, które pozwolą na ustalenie przyczyn doświadczanych objawów chorobowych.

Jakie jest prawidłowe pH pochwy?

W warunkach zdrowia za utrzymywanie właściwego pH pochwy odpowiadają bakterie z rodzaju Lactobacillus. Stanowią one nawet do 95% fizjologicznej flory bakteryjnej pochwy. Oznacza to, że obecność tych bakterii wewnątrz pochwy jest zjawiskiem naturalnym. Bakterie Lactobacillus, nazywane również pałeczkami kwasu mlekowego, produkują substancje chemiczne o kwaśnym charakterze. Dzięki temu pH pochwy może być utrzymywane na prawidłowych poziomach. Za właściwe pH pochwy u kobiet w wieku rozrodczym uznaje się wartości od 3,8 do 4,5.

Warto mieć na uwadze, że prawidłowe wartości pH pochwy ulegają zmianie wraz z wiekiem. Ze względu na zmiany hormonalne u kobiet w wieku postmenopauzalnym pH pochwy ulega podwyższeniu, co oznacza, że środowisko to staje się mniej kwasowe, a bardziej zasadowe. Po ustaniu miesiączek w okresie pokwitania fizjologiczne pH pochwy zazwyczaj wynosi od 6,5 do 7. Zjawisko to jest związane ze zwiększonym ryzykiem rozwoju różnego typu chorób zakaźnych w obrębie narządów rozrodczych. W przypadku znacznego nasilenia dolegliwości chorobowych oraz częstych, powtarzających się, infekcji może być konieczne wdrożenie specjalistycznego leczenia hormonalnego, które powoli na przywrócenie prawidłowych wartości pH pochwy.

pH pochwy w ciąży

W czasie ciąży w organizmie kobiety zachodzi wiele zmian, które wynikają przede wszystkim ze zmienionej gospodarki hormonalnej. Na skutek działania określonych związków biochemicznych pH pochwy w ciąży ulega zazwyczaj nieznacznemu podwyższeniu i utrzymuje się na poziomie ok. 4,5. Utrzymanie właściwego pH pochwy w ciąży jest niezwykle istotne, jako że ewentualne infekcje stanowią zagrożenie nie tylko dla zdrowia matki, ale mogą również niekorzystnie wpływać na przebieg ciąży oraz rozwój płodu. Z tego względu kobietom w trakcie ciąży zaleca się zwracanie szczególnej uwagi na stosowane produkty higieny intymnej oraz przeprowadzanie testów pozwalających na ocenę pH pochwy.

Test na pH pochwy

Najlepszym sposobem na ocenę pH pochwy jest przeprowadzenie specjalistycznego testu diagnostycznego. Dzięki wykonaniu tego prostego badania możliwe jest otrzymanie bezpośredniego pomiaru pH pochwy. Badanie to może zostać przeprowadzone samodzielnie przez każdą pacjentkę w domu, z wykorzystaniem specjalnego zestawu diagnostycznego.

Badanie pH pochwy polega na umieszczeniu w pochwie specjalnego aplikatora zawierającego odpowiednie środki chemiczne, które zmieniają swoje zabarwienie pod wpływem środowiska kwaśnego oraz zasadowego. Wynik badania uzyskuje się poprzez porównanie barwy aplikatora ze skalą referencyjną, która umieszczana jest w zestawie testowym. W celu uzyskania wiarygodnych wyników badania, niezwykle istotne jest ścisłe przestrzeganie instrukcji związanych z wykonaniem omawianego testu, które dołączone są do nabywanego zestawu.

Badanie pH pochwy może także zostać przeprowadzone w gabinecie ginekologicznym, najczęściej jako element szerszej diagnostyki infekcji intymnych. Zgłoszenie się do lekarza należy rozważyć w przypadku, gdy występują niepokojące dolegliwości chorobowe, które mogą wskazywać na rozwój zakażenia w obrębie narządów płciowych. Przykładowe, najczęstsze objawy infekcji intymnych to m.in.:

Pieczenie okolic intymnych,
Uczucie swędzenia,
Zaczerwienienie skóry sromu oraz przedsionka pochwy,
Upławy z pochwy,
Zmiana zapachu oraz koloru wydzieliny dróg rodnych,
Ból podczas stosunku.

Szczególnie niepokojącym objawem, który wymaga pilnej konsultacji lekarskiej są krwawienia międzymiesięczne, czyli krwawienia z dróg rodnych występujące bez związku z cyklem menstruacyjnym pacjentki. Poza występowaniem niepokojących objawów chorobowych, badanie stanu zdrowia intymnego powinno zostać przeprowadzone także wtedy, gdy doszło do tzw. sytuacji ryzykownej, która mogła skutkować wniknięciem patogenów chorobotwórczych do organizmu. Ze względu na mechanizm przenoszenia się większości infekcji intymnych warto pamiętać o właściwym zabezpieczaniu się podczas stosunków seksualnych z partnerem, którego status zdrowotny nie jest pewny.

Zbyt wysokie pH pochwy

Podwyższone poza prawidłowe wartości pH pochwy oznacza, że środowisko pochwy jest zbyt zasadowe, czyli za mało kwaśne. Zjawisko to może mieć wiele przyczyn i jest związane z występowaniem zwiększonego ryzyka rozwoju różnego typu zakażeń oraz infekcji intymnych.

Wysokie pH pochwy może występować również w sposób fizjologiczny, np. w trakcie miesiączki lub też w krótkim czasie po stosunku seksualnym. Podwyższone wartości pH obserwuje się także u kobiet po menopauzie, gdy przyczyną tego zjawiska są zmiany hormonalne związane z okresem pokwitania. Do zbyt wysokich wartości pH pochwy może przyczyniać się stosowanie nieodpowiednich środków higieny intymnej, które zbytnio neutralizują środowisko narządów rodnych. Z tego powodu warto stosować specjalistyczne, dedykowane produkty do higieny intymnej, które zapewniają utrzymanie prawidłowych wartości pH.

Wzrost wartości pH pochwy mogą powodować także silne antybiotykoterapie, przypisywane ze względu na schorzenia bakteryjne dotyczące innych narządów organizmu. Kwasowe środowisko pochwy utrzymywane jest dzięki obecności fizjologicznej flory bakteryjnej, składającej się przede wszystkim z bakterii rodzaju Lactobacillus. Niektóre antybiotyki, poza eliminacją bakterii chorobotwórczych, mogą prowadzić także do zabijania tych użytecznych szczepów mikroorganizmów, co w konsekwencji zwiększa pH pochwy. W celu zapobiegania temu zjawisku warto dopytać lekarza o zasadność stosowania probiotyków ginekologicznych podczas lub po zakończeniu kuracji antybiotykowej. Dzięki tym preparatom możliwe jest uzupełnienie fizjologicznej flory bakteryjnej oraz zapobieganie dolegliwościom związanym z efektami ubocznymi antybiotyków.

Odczyn pochwy może zmienić się na bardziej zasadowy również na skutek niektórych infekcji intymnych. W przypadku wykrycia zbyt wysokiego pH pochwy w teście domowym warto zgłosić się do lekarza, który na podstawie badania ginekologicznego zaplanuje dalsze postępowanie diagnostyczne oraz (jeżeli będzie to konieczne) wdroży odpowiednie leczenie.

Jak przywrócić pH pochwy do prawidłowych wartości?

Utrzymywanie prawidłowego pH pochwy to jeden z najważniejszych elementów skutecznej profilaktyki infekcji intymnych. Ze względu na złożoność mechanizmów regulujących funkcjonowanie układu rozrodczego, w celu przywrócenia prawidłowego pH pochwy istotne jest dokładne zidentyfikowanie przyczyn odchyleń od normy w zakresie tego parametru. W przypadku zaburzeń hormonalnych leczenie najczęściej opiera się na stosowaniu określonych leków wpływających na układ wewnątrzwydzielniczy – jest to szczególnie istotne w okresie pomenopauzalnym. Jeżeli źródłem nieprawidłowego pH pochwy jest infekcja, to po zidentyfikowaniu czynnika odpowiedzialnego za jej rozwój leczenie polega na antybiotykoterapii lub leczeniu z wykorzystaniem określonych preparatów farmakologicznych.

Ogólne zasady, które pozwolą na utrzymanie prawidłowego pH pochwy to m.in.:

Stosowanie odpowiednich, specjalistycznych środków do higieny intymnej,
Unikanie noszenia obcisłej, nieprzewiewnej bielizny,
Stosowanie prawidłowej diety, bez nadmiernych ilości cukrów prostych,
Unikanie kontaktu narządów płciowych z potencjalnie zanieczyszczonymi powierzchniami, np. w saunach,
Stosowanie właściwych środków ochronnych podczas stosunków seksualnych z niestałym partnerem.

Dzięki przestrzeganiu tych zasad oraz regularnej kontroli stanu zdrowia ginekologicznego możliwa jest maksymalna redukcja ryzyka rozwoju infekcji intymnych oraz związanych z nimi powikłań zdrowotnych. W celu uzyskania szczegółowych informacji na temat profilaktyki oraz leczenia infekcji intymnych najlepiej skonsultować się z lekarzem ginekologiem.

Bibliografia:

Plamy wątrobowe - jak wyglądają? Czy należy je leczyć?

Wstrząs anafilaktyczny (anafilaksja) - jak wygląda i co robić, gdy nastąpi

Więcej+
artykułów