Rozejście spojenia łonowego - co oznacza?

Spojenie łonowe jest strukturą położoną w przedniej części miednicy. Odgrywa zatem ważna rolę w przemieszczaniu się, w ruchu ciała ludzkiego. Czym jest rozejście spojenia łonowego? Rozejście spojenia łonowego – jak stwierdzić, że mamy do czynienia z tą dolegliwością?

Spojenie łonowe – co to za struktura?

Spojenie łonowe jest elementem budowy miednicy i stanowi ścisłe połączenie kości łonowych za pomocą krążka międzyłonowego. Zbudowane jest z chrząstki włóknistej tworzącej chrząstkozrost. Spojenie łonowe stabilizują też więzadła: łonowe tylne, łonowe przednie, łonowe górne oraz łukowate dolne. Występuje ono zarówno u kobiet jak i mężczyzn i usytuowane jest w dolnej części podbrzusza, a jego budowa jest odmienna u obu płci. U kobiet jest ono niskie, bardziej ruchome i może ulegać przesuwaniu/ rozszerzaniu w czasie ciąży i po porodzie. U mężczyzn spojenie łonowej jest wysokie i mniej ruchome. Jego funkcje to: stabilizacja miednicy przez połączenie jej kości, ochrona przed urazami narządów umieszczonych w miednicy oraz amortyzacja wstrząsów i urazów obręczy miedniczej.

Co to jest rozejście spojenia łonowego?

Rozejście spojenia łonowego to zespół objawów wynikających ze zmiany jego struktury i położenia. W rozejściu spojenia łonowego dochodzi do rozsunięcia się kości łonowych, co powoduje zwiększenie odległości między nimi. Fizjologicznie połączenie między tymi częściami pozostaje ścisłe i prawie nieruchome. U zdrowego, dorosłego człowieka spojenie łonowe może się obracać o 1 stopień i ulegać przesunięciu o 2 mm. Za rozejście uważa się poszerzenie odległości między kośćmi łonowymi o 10-15 mm. Diagnozując rozejście spojenia łonowego należy podejść do pacjenta indywidualnie, uwzględniając całkowity obraz kliniczny i cechy osobnicze.

Rozejście spojenia łonowego – przyczyny

Wyróżnia się kilka przyczyn rozejścia spojenia łonowego. Wymienia się wśród nich:

• urazy miednicy- wypadki komunikacyjne, sportowe, upadki
• intensywny wysiłek fizyczny obciążający miednicę (ćwiczenia fizyczne, powtarzalne czynności angażujące miednicę w pracy zawodowej)
• infekcje
• choroby przewlekłe (reumatoidalne zapalenie stawów, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, osteoporoza)
• ciąża i poród

Rozejście spojenia łonowego – objawy

Rozejście spojenia łonowego – gdzie boli?Wśród objawów rozejścia spojenia łonowego wymienia się przede wszystkim miejscową bolesność odczuwaną jako ból tępy, trwały, ostry, kłujący. Może on promieniować do kończyn dolnych, pośladków, brzucha i pleców. Ból pojawia się przede wszystkim przy próbie zmiany pozycji, podczas leżenia na jednym boku, siedzenia, chodzenia. Obserwuje się problemy z poruszaniem się oraz wykonywaniem codziennych czynności, a także kaczkowaty chód. Ciężkie urazy miednicy charakteryzują obrzęki, zasinienia, otarcia, krwawienia, złamania. W przypadku poważnych uszkodzeń osi miednicy warto wziąć też pod uwagę możliwość wystąpienia krwotoku wewnętrznego, którego niebezpiecznym następstwem jest wstrząs hipowolemiczny (spadek ciśnienia, utrata przytomności, zawroty głowy, osłabienie, splątanie, a nawet śmierć).

Przeczytaj także: Przypadłości okresu poporodowego – co warto wiedzieć?

Warto zauważyć, że u osób młodych nie zawsze musi dojść do rozejścia spojenia łonowego, nawet w wyniku poważnego uszkodzenia miednicy. U osób w podeszłym wieku, objaw te może pojawić się po upadku z niewielkiej wysokości lub po potknięciu, ze względu na osłabienie kośćca, a rozejście spojenia łonowego czasem bywa jedyną konsekwencją takiego urazu. Wpływ chorób przewlekłych na rozejście spojenia łonowego obserwowany jest na przestrzeni czasu. Schorzenia te sukcesywnie obniżając wytrzymałość kości budujących miednicę mogą inicjować ich rozchodzenie się.

Rozejście spojenia łonowego w ciąży

Rozejście spojenia łonowego w ciąży dotyka 25 % ciężarnych, z czego u części przebiega bezobjawowo. Objawia się z różnym nasileniem, a największe jest około 2 tygodni przed porodem. Co do zasady rozejście spojenia łonowego w ciąży jest zjawiskiem pozytywnym i całkiem naturalnym, ułatwiającym akcję porodową. Sprężystość i elastyczność spojenia łonowego regulowana jest wówczas przez relaksynę- hormon peptydowy, którego zwiększone stężenie powoduje naturalne rozluźnienie więzadeł miednicy i stawów krzyżowo- biodrowych. Ma to wpłynąć na rozszerzenie i zwiększenie ruchomości spojenia łonowego, co ułatwia poród drogami natury. Znaczącą rolę odgrywają tu tez estrogeny i progesteron. Zwykle jest to stan bezobjawowy lub skutkujący niewielkim bólem okolicy podbrzusza, nasilający się podczas chodzenia i stania, a ustępujący w spoczynku.

Niepokój u ciężarnej może wzbudzać zbyt silne rozszerzenie spojenia łonowego, którego skutkiem jest ból w podbrzuszu, często określany jako rozrywający, ciągnący kłujący, z tendencją do promieniowania na kończyny dolne, plecy, brzuch, a także uczucie niestabilności obręczy miedniczej. Ból ten może się nasilać w czasie wykonywania codziennych czynności takich jak: schylanie, chodzenie, podnoszenie przedmiotów, siadanie, stanie na jednej nodze. Pojawiają się też trudności w oddawaniu moczu. Rozluźnienie spojenia łonowego w okresie okołoporodowym skutkuje czasem jego rozejściem po porodzie, ponieważ podwyższone stężenie relaksyny utrzymuje się nawet do 6 miesięcy po rozwiązaniu.

Oprócz działania hormonów wpływ mogą mieć tu też takie czynniki jak: wielorództwo, nadwaga, zaawansowany wiek matki, makrosomia płodu, wcześniejsze trudności przy porodach, wykonywanie czynności obciążających miednicę, słabe mięśnie miednicy, nieprawidłowa jej budowa, wspomagany poród (kleszczowy, próżniowy), złe ułożenie płodu, wcześniejsze porody skutkujące rozejściem spojenia łonowego, szybko postępująca akcja porodowa.

Rozejście spojenia łonowego a poród naturalny. Czy rozejście spojenia łonowego jest wskazaniem do CC?

Rozejście spojenia łonowego jest tylko względnym wskazaniem do przeprowadzenia cięcia cesarskiego, gdy ból ograniczająco działa na ruchomość stawów biodrowych oraz części lędźwiowej kręgosłupa. Największym wyzwaniem zbliżającego się rozwiązania jest ból, który w połączeniu ze skurczami porodowymi działa bardzo stresująco na ciężarną. W każdym przypadku rozejścia spojenia łonowego konieczna jest konsultacja z lekarzem- najpierw z ginekologiem prowadzącym ciążę, a następnie z ortopedą. Kwalifikacja do CC w przypadku rozejścia spojenia łonowego powinna być poprzedzona wywiadem lekarskim, badanie fizykalnym oraz USG z uwzględnieniem indywidualnych możliwości rodzącej, nasilenia bólu i innych czynników mogących wpłynąć na poród.

Decyzja o CC podejmowana jest na podstawie pisemnej opinii ortopedy przy rozejściu spojenia >40 mm prawie zawsze, rzadziej przy rozejściu rzędu 20 i 10 mm. Równocześnie tylko w niektórych przypadkach, rozejście spojenia łonowego jest przeciwwskazaniem do porodu naturalnego. Organizm kobiety sam bowiem reaguje na zbliżający się poród, rozluźnieniem tej struktury, zatem powinno być ono zjawiskiem pożądanym. Niestety pojawiają się tu wątpliwości na temat patologicznego rozszerzenia spojenia łonowego w czasie porodu, które może skutkować uszkodzeniem więzadeł biodrowo-krzyżowych a nawet (bardzo rzadko), zerwaniem chrząstkozrostu. Są to jednak sytuacje na tyle ekstremalne, że nie są jednoznacznym wskazaniem do CC.

Rozejście spojenia łonowego – współżycie

Rozejście spojenia łonowego nie stanowi przeciwwskazania do współżycia, jednak zalecana jest wstrzemięźliwość. Należy tu wziąć pod uwagę, że każda zmiana pozycji u osoby, u której doszło do powstania przerwy w spojeniu łonowym, jest momentem krytycznym nasilania się bólu. Warto też pamiętać, że siły mechaniczne działające podczas zbliżenia fizycznego mogą wpływać negatywnie na spojenie łonowe, przez co jest ono bardziej podatne na dalsze rozchodzenie się.

Warto przeczytać: https://diag.pl/pacjent/artykuly/anemia-i-inne-czeste-przypadlosci-po-porodzie/

Ćwiczenia na rozejście spojenia łonowego

Duże znaczenie w zmniejszeniu dolegliwości bólowych w przebiegu rozejścia spojenia łonowego oraz zapobieganiu jego powstania, odgrywają ćwiczenia fizyczne. Szczególnie w czasie ciąży istotne jest wzmocnienie mięśni dna miednicy, mięśni brzucha i mięśni nóg i dolnych partii pleców. Zastosować można ćwiczenia mięśni Kegla, mostki, unoszenie miednicy, planki. Wzmocnienie muskulatury obręczy miedniczej zmniejszy jej podatność na urazy i działanie sił zewnętrznych naruszających stabilność jej konstrukcji.

Rozejście spojenia łonowego – USG 

W rozpoznaniu rozejścia spojenia łonowego kluczową rolę odgrywa wywiad lekarski (urazy, aktywność, rodzaj i lokalizacja bólu, ciąża, połóg, choroby). Na jego podstawie, w połączeniu z badaniem fizykalnym pacjenta, lekarz określa wstępne rozpoznanie i kieruje pacjenta na dalszą diagnostykę. Wśród metod diagnostycznych wykorzystywanych w diagnostyce stosuje się USG, TK i RTG.

Rozejście spojenia łonowego w USG jest dobrze widoczne, przy czym jest to metoda prosta, nieinwazyjna i bezpieczna, co jest szczególnie ważne u kobiet w ciąży, u których nie można wykonać RTG czy TK, ponieważ promieniowanie może być szkodliwe dla płodu. Pozwala również na zdiagnozowanie zmian w rutynowych badaniach prenatalnych. USG pozwala na określenie stanu spojenia łonowego oraz wykrycie zmian w jego strukturze i stabilności.

Tomografia komputerowa może być pomocna wówczas, gdy podejrzewany jest uraz będący przyczyną rozejścia spojenia łonowego. Rezonans magnetyczny pozwala na ocenę stanu tkanek miękkich, chrząstek, więzadeł i stosowany jest przy podejrzeniu większych obrażeń. Zastosowanie RTG również pozwala na ocenę wielkości rozejścia spojenia łonowego, jednak nie ma możliwości równoczesnego sprawdzenia innych parametrów, stąd jego rola jest ograniczona.

Rozejście spojenia łonowego – leczenie

Duże znaczenie ma tu profilaktyka, czyli unikanie czynników naruszających strukturę miednicy z równoczesnym wzmacnianiem mięśni ją chroniących. Większość przypadków rozejścia spojenia łonowego w ciąży powraca do stanu normalnego samoczynnie. Gdy jednak rozejście spojenia łonowego po porodzie będzie się przedłużać lub gdy pojawi się ono w innych okolicznościach, największą rolę odgrywa odpoczynek i fizjoterapia pod okiem doświadczonego specjalisty. Do metod stosowanych w fizjoterapii zalicza się ćwiczenia wzmacniające mięśnie, stretching (rozciąganie mięśni napiętych przez pojawienie się rozejścia spojenia łonowego), masaż, mobilizacja stawów i terapia powięziowa.

Dolegliwości bólowe niwelowane są farmakoterapią – leki przeciwbólowe, przeciwzapalne i rozluźniające mięśnie. W leczeniu rozejścia spojenia łonowego zastosowanie znalazły tez takie metody łagodzenia bólu jak: akupunktura, masaż, ortezy, pasy stabilizujące miednicę (stosowane u kobiet w ciąży, u których nie zawsze można zastosować środki przeciwbólowe), krioterapia, terapia ciepłem. W leczeniu rozejścia spojenia łonowego warto też zwrócić większą uwagę na wykonywanie codziennych czynności – zachowanie prawidłowej postawy ciała, obciążającej równomiernie stawy, zarówno podczas stania, siedzenia jak i podnoszenia przedmiotów (stabilizacja mięśni kręgosłupa dolnego oraz mięśni miednicy). Przy odpowiednie fizjoterapii powrót do zdrowia jest możliwy w 100 %. Odpowiednia dieta bogata w wapń, witaminę D oraz inne mikro- i makroelementy wspomagające działanie kości i stawów oraz regularna aktywność fizyczna także pozwalają wzmocnić stabilność spojenia łonowego i uchronić je przed późniejszym rozchodzeniem się.

Pytania i odpowiedzi

Czy rozejście spojenia łonowego może wpływać na poród i jakie są możliwe komplikacje?

Duże znaczenie w czasie porodu ma tu nasilenie bólu spojenia łonowego zarówno przed jak i w czasie porodu, który może powodować blokadę psychiczną przed porodem naturalnym, a tym samym hamować akcję porodową. Większość ciężarnych rodzi jednak drogą naturalna skrajnych przypadkach w trakcie porodu może dojść do tak silnego rozejścia spojenia łonowego, że połączenie między kośćmi łonowymi zostanie zerwane oraz uszkodzone zostaną więzadła biodrowo-krzyżowe.

Jakie są mniej znane czynniki ryzyka rozejścia spojenia łonowego, które mogą być ignorowane?

Przyczyny często pomijane, a mogące powodować rozejście spojenia łonowego są: infekcje w obrębie miednicy, osłabienie mięśni dna miednicy, a także choroby wpływające na stabilność kośćca jak osteoporoza, reumatoidalne zapalenie stawów oraz zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa.

Czy rozejście spojenia łonowego może mieć długoterminowe skutki po porodzie, a jeśli tak, to jakie?

Rozejście spojenia łonowego może utrzymywać się po ciąży lub dopiero pojawić się po porodzie. Problematycznym będzie u utrzymujący się ból, utrudniający wykonywanie części czynności takich jak chodzenie, wstawanie, siedzenie, co na pewno odbije się również na możliwości sprawowania opieki nad niemowlakiem.

Czy istnieją specjalne ćwiczenia, które mogą pomóc zapobiegać rozejściu spojenia łonowego podczas ciąży?

W ciąży ważne jest wzmacnianie mięśni dna miednicy (Kegla), a także mięśni kończyn dolnych i pleców, co stabilizuje spojenie łonowe i sprawia, że jest ono mniej podatne na destabilizacje w czasie porodu.

Czy rozejście spojenia łonowego może wpływać na przyszłe ciąże, a jeśli tak, to w jaki sposób? Pojawienie się rozejścia spojenia łonowego w jednej ciąży zazwyczaj skutkuje pojawieniem się tego objawu również w przypadku kolejnej ciąży. W zależności od tego, w jaki sposób kobieta przeżyła pierwszy poród i jak bardzo bolesne było to dla niej doświadczenie, może się okazać, że będzie miała ogromną barierę psychiczną przed kolejnym porodem drogami natury.