Swędzące krostki na ciele – sprawdź, co może je powodować

Krostki na ciele to niewielkie, wyniosłe zmiany skórne, które mogą różnić się wyglądem oraz przyczynami powstania. Często pojawiają się niespodziewanie, wywołując dyskomfort i nieprzyjemne doznania w postaci świądu. Mogą być czerwone, białe, swędzące lub bolesne, a ich kształt i rozmiar może się różnić w zależności od konkretnego przypadku.

Swędzące krostki na ciele – co może je powodować?

Zmiany skórne w postaci swędzących kropek na ciele mogą powstawać z takich przyczyn jak:

• zaburzenia hormonalne lub dojrzewanie, 
• reakcje alergiczne na substancje środowiskowe, pokarmowe lub kosmetyki,
• infekcje bakteryjne, wirusowe lub grzybicze,
• ukąszenia owadów, takich jak komary, meszki czy wszy,
• choroby skórne, takie jak atopowe zapalenie skóry czy łuszczyca.

Krostki na ciele mogą wskazywać na różnorodne problemy zdrowotne. Choć nie zawsze są one poważne, warto rozumieć, co może być ich przyczyną, aby odpowiednio zareagować na ich pojawienie się i wprowadzić odpowiedzenie leczenie. W tym artykule przyjrzymy się różnym czynnikom, które mogą powodować swędzące krostki na skórze.

Trądzik dziecięcy

Trądzik pospolity jest jedną z najczęstszych chorób skóry. Dotyczy on szczególnie osób w wieku 12-17 lat. Krostki pojawiające się w związku z zaburzeniami hormonalnymi, szczególnie w okresie dojrzewania, najczęściej przybierają postać zaczerwienionych grudek, które mogą być czasem bolesne lub swędzące. Pojawiają się na różnych obszarach skóry, w tym na twarzy (szczególnie w okolicach czoła, nosa, brody i policzków), plecach, klatce piersiowej oraz ramionach. Mogą mieć charakter białych wyprysków z treścią ropną.

Przyczyną krostek w przypadku zaburzeń hormonalnych jest zazwyczaj wzrost poziomu hormonów, które prowadzą do zwiększonej produkcji sebum (łojotoku) przez gruczoły łojowe skóry. Nadmierna produkcja sebum zatyka pory skóry i sprzyja rozwojowi stanów zapalnych, co z kolei sprzyja powstawaniu krostek. Dodatkowo, niewłaściwa dieta, stres oraz nieodpowiednia pielęgnacja skóry mogą przyczyniać się do nasilenia objawów. 

Trądzik noworodkowy dotyczy około 20% dzieci. W większości przypadków przebieg jest łagodny i wykwity ustępują same w ciągu jednego do trzech miesięcy. Za przyczynę trądziku noworodków uważa się pobudzenie gruczołów łojowych przez androgeny matki oraz dziecka.

Reakcje alergiczne

Czerwone swędzące krostki na ciele spowodowane reakcjami alergicznymi mogą przybierać różne formy i rozmiary. Przyczyną krostek na ciele powstałych w wyniku reakcji alergicznych jest kontakt z alergenami, czyli substancjami, na które dany organizm reaguje nadwrażliwie. Mogą pojawiać się w różnych miejscach na ciele: policzkach, rękach, brzuchu czy plecach. Alergenami mogą być bardzo różne substancje, oddziałujące na organizm drogą oddechową, pokarmową lub przez bezpośredni kontakt takie jak, przykładowo:

Droga oddechowa:

• pyłki roślin,
• kurz, roztocza,
• sierść i łupież zwierząt;

Droga pokarmowa:

• pokarmy, np. orzechy, nabiał, jaja, ryby,
• składniki pokarmu, np. gluten;

Bezpośredni kontakt (alergia kontaktowa):

• substancje chemiczne, np. detergenty, kosmetyki, leki,
• metale np. nikiel.

Swędzące krostki na ciele dziecka zazwyczaj są objawem alergii pokarmowej, np. na mleko krowie. Jednak zawsze istnieje prawdopodobieństwo, że jest to wysypka zakaźna powodowana przez zakażenie wirusowe, stąd stan taki najlepiej skonsultować z lekarzem. Objawom skórnym alergii może towarzyszyć katar lub kaszel, choć nie powinna występować gorączka. Krostki wywołane reakcjami alergicznymi często są swędzące, ponieważ stanowią objaw reakcji zapalnej skóry. Swędzenie może być uciążliwe i prowadzić do drapania, szczególnie przez małe dzieci i niemowlęta, co z kolei może zaostrzyć objawy oraz prowadzić do nadkażeń skóry. Zastosowanie odpowiednich kremów czy maści powinno złagodzić nieprzyjemne objawy.

Atopowe zapalenie skóry (AZS) 

Atopowe zapalenie skóry to przewlekła, alergiczna choroba skóry, coraz powszechniejsza w społeczeństwie. Szacuje się, że około jednej trzeciej populacji ludzkiej dotknięta jest AZS. Choroba charakteryzuje się występowaniem typowych zmian, takich jak zaczerwienienia, czerwone krostki, czasem pęcherzyki na skórze. Zmianom towarzyszy nasilony świąd, zmuszając chorego do częstego drapania się, co dodatkowo uszkadza skórę. Objawy nasilają się przy zwiększonej temperaturze i potliwości ciała.

Jest to choroba o podłożu wieloczynnikowym, w której uczestniczą zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe. Wykazano jednak silny związek między atopowym zapaleniem skóry a historią choroby w rodzinie. Osoby mające rodziców cierpiących na AZS mają większe ryzyko zachorowania. Skóra dotknięta AZS jest zaczerwieniona i podrażniona, szczególnie w okolicy zgięć stawowych, takich jak łokcie i kolana. AZS należy różnicować z łuszczycą, która jest chorobą zapalną skóry o podłożu autoimmunologicznym.

Fotouczulenie

Fotouczulenie, znane również jako reakcja fototoksyczna jest alergiczną reakcją skórną wywołaną ekspozycją na światło słoneczne lub inne źródła promieniowania ultrafioletowego (UV). Skóra może stać się zaczerwieniona w miejscach ekspozycji na światło słoneczne. W przypadkach bardziej nasilonych reakcji, na skórze mogą pojawić się pęcherze, krostki lub plamy, które mogą być bolesne lub swędzące. Te zmiany skórne mogą być wynikiem uszkodzenia skóry przez promieniowanie UV. 

Najważniejszym sposobem na leczenie fotouczulenia jest unikanie ekspozycji na promieniowanie UV, szczególnie w godzinach największego nasłonecznienia. Osoby z fotouczuleniem powinny chronić się przed słońcem, nosić kapelusz i odzież ochronną oraz stosować kremy z filtrem UV. Nałożenie chłodnych kompresów na skórę może pomóc w zmniejszeniu zaczerwienienia i obrzęku oraz złagodzeniu podrażnienia. 

Ukąszenia owadów i pasożytów

Krostki na ciele mogą pojawić się w wyniku ukąszenia owadów i pajęczaków, w tym owadów będących pasożytami stałymi (jak wszy) lub przejściowymi (jaki komary czy pchły). Zmiany skórne i wysypki najczęściej powodowane są przez:

• komary,
• pluskwy,
• wszy,
• pająki,
• meszki,
• pszczoły lub osy.

Zmiany skórne, w zależności od rodzaju ukąszenia, mogą objawiać się jako:

• swędzące pojedyncze krostki na ciele jak po ugryzieniu komara;
• czerwone lub białe swędzące krostki na ciele;
• bąble, często występujące w miejscu ukąszenia; 
• pojedyncze krostki, rozsiane niejednorodnie po ciele lub w grupach;
• zaczerwienienie i obrzęk wokół ukąszenia;
• uporczywe swędzenie; 
• ból w miejscu ukąszenia.

Ukąszenia pluskiew często występują w wyraźnych rzędach lub skupiskach natomiast ukąszenia komarów są na ogół pojedyncze, lub rozproszone. 

Pamiętaj, że w przypadku poważnych reakcji alergicznych po ukąszeniu owadów czy pajęczaków takich jak: obrzęk twarzy, duszność czy zawroty głowy, należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem lub wezwać pomoc medyczną.

Świerzb 

Świerzb (łac. scabies) to dermatologiczna choroba zakaźna, rozwijająca się w skórze, powodowana przez świerzbowiec ludzki (Sarcoptes hominis). Ten mikroskopijny pasożyt zewnętrzny, będący rodzajem roztocza (pajęczaka), gnieździ się w naskórku człowieka, tworząc tunele, w których samice składają jaja. Choroba jest wysoce zaraźliwa i może być przenoszona poprzez bezpośredni kontakt z osobą zarażoną, a także poprzez wspólne użytkowanie ubrań czy pościeli. Świerzb może dotknąć zarówno dzieci, jak i dorosłych. Jedną z charakterystycznych cech zarażenia jest intensywny świąd skóry, który często nasila się w nocy oraz po gorącej kąpieli.

Świąd to najbardziej charakterystyczny objaw świerzbowca i może dotyczyć różnych obszarów skóry, ale najczęściej występuje w miejscach między palcami, nadgarstkach, łokciach, pachach, genitaliach i pośladkach. W wyniku drapania skóry w reakcji na świąd mogą pojawić się pęcherzyki, krostki, a także linie świerzbowca (charakterystyczne drogi drążone przez świerzbowca pod skórą). Mogą one być zaczerwienione, łuszczące się lub mogą występować w postaci drobnych guzków. Leczenie świerzbowca zwykle obejmuje stosowanie leków przeciwpasożytniczych.

Infekcje bakteryjne i wirusowe

Swędzące krostki na ciele mogą być spowodowane różnymi chorobami bakteryjnymi i wirusowymi. Oto kilka z nich, wraz z krótkim opisem i objawami:

• Odra (wirusowa) – choroba zakaźna wywołana przez wirusa odry. Objawia się wysypką skórną, która zaczyna się od twarzy i szybko rozprzestrzenia się po całym ciele; dodatkowo może występować gorączka, kaszel, katar czy zapalenie spojówek.
• Ospa (wirusowa) – bardzo zakaźna choroba wywołana przez wirusa Varicellazoster – wirusa ospy wietrznej i półpaśca. Jest częstą infekcją, szczególnie u dzieci i charakteryzującą się występowaniem wysypki skórnej. Białe swędzące krostki na ciele, przybierają charakter bąbli, które pękają i zamieniają się w drobne rany. Może wystąpić gorączka i objawy grypopodobne.
• Różyczka (wirusowa) – choroba wywoływana przez wirusa różyczki (Rubella virus). Objawia się krostkami, które początkowo mogą występować na twarzy, a potem rozprzestrzeniają się na całe ciało. Wysypka w czasie różyczki zazwyczaj nie swędzi, jednak może być odbierana różnie.
• Liszajec zakaźny (bakteryjna) – choroba infekcyjna skóry powodowana przez zakażenie bakteriami takimi jak gronkowce (Staphylococcus aureus) lub paciorkowce (Streptococcus pyogenes). Objawem są drobne czerwone krostki na skórze, które wypełnione są płynem. Pęcherzyki po pewnym czasie pękają, powodując powstanie żółtawych strupków. Ten rodzaj zakażenia leczy się antybiotykiem. 

Wszelkie zmiany skórne niewynikające z ukąszeń owadów czy pajęczaków mogą być sygnałem problemów zdrowotnych. W przypadku wystąpienia krostek warto skonsultować się z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej, pediatrą w przypadku dzieci lub specjalistą dermatologiem, który pomoże zidentyfikować ich przyczyny i zaplanować odpowiednie leczenie. 

Dr n.med. Iwona Chromik