Spośród całej gamy badań, które należy wykonać przed planowaną ciążą, szczególne znaczenie mają badania hormonalne, ponieważ niejednokrotnie tego typu zaburzenia mogą utrudnić lub uniemożliwić zajście w ciążę. Wiele par długo i bezskutecznie stara się o dziecko i traci nadzieję, podczas gdy dzięki pomocy ginekologa, który odpowiednio pokieruje diagnostyką, często okazuje się, że rozwiązanie jest relatywnie proste. Jakie badania hormonalne przed planowaniem ciąży warto wykonać?
Mogłoby się wydawać, że poszukiwania należy rozpocząć od hormonów bezpośrednio powiązanych z układem rozrodczym, czyli hormonów płciowych. Jednakże, jeśli kobieta skarży się na ciągłe zmęczenie, senność i uczucie zimna, zastanawia się dlaczego przytyła, pomimo zdrowego odżywiania, ma łamliwe paznokcie i wypadają jej włosy, a nawet zauważa u siebie nietypowe obrzęki i dodatkowo nie może zajść w ciążę, wówczas należy pomyśleć o tarczycy. Niedoczynność tego gruczołu występuje częściej u kobiet, niż u mężczyzn. Aby przekonać się, czy na nią nie chorujemy, wystarczy wykonać badania w postaci oznaczenia hormonów kontrolujących pracę tarczycy, takich jak: tyreotropina (TSH), wolna trójjodotyronina (FT3) i wolna tyroksyna (FT4). Wysoki poziom TSH, a niski FT3 i FT4 oznacza, że mamy do czynienia z niedoczynnością tarczycy.
Innym hormonem, pozornie niezwiązanym z ciążą, którego nieprawidłowy poziom może skutecznie utrudnić zajście w ciążę, jest prolaktyna. Wśród przyczyn powodujących jej podwyższenie wymienić należy np. zaburzenia czynnościowe lub obecność guza produkującego prolaktynę. Zadaniem lekarza jest określenie, z którą z przyczyn mamy do czynienia, oraz zaproponowanie leczenia. Wysoki poziom prolaktyny, czyli hiperprolaktynemia, może przebiegać bezobjawowo lub powodować m.in.: zaburzenia miesiączkowania, cykle bezowulacyjne czy mlekotok (wydzielanie mleka bez związku z ciążą).
Kolejną grupą hormonów, którą należy wziąć pod uwagę przy poszukiwaniu przyczyn niepłodności u kobiet, są hormony płciowe. Do zapłodnienia i rozwoju ciąży konieczne jest prawidłowe funkcjonowanie osi podwzgórze – przysadka – jajnik. Zaburzenia czynnościowe na którymkolwiek z tych poziomów mogą utrudniać nie tylko działanie rozrodcze jajników, ale także błony śluzowej macicy. Równowaga hormonalna jest niezbędna w procesie owulacji, czyli uwolnienia komórki jajowej oraz przygotowania endometrium (błona śluzowa jamy macicy) do zagnieżdżenia zarodka i utrzymania ciąży. Testy czynnościowe pozwalają ustalić, na którym poziomie osi znajduje się problem i czy dotyczy on wydzielania gonadotropin: folitropiny (FSH) czy lutropiny (LH), czy też na poziomie jajników i dotyczy wydzielania steroidów płciowych: estrogenów, progesteronu czy nawet testosteronu. Analiza wyników wymaga wnikliwej oceny kilku parametrów, z uwzględnieniem cyklu miesiączkowego.
Każde zaburzenie równowagi hormonalnej wymaga odpowiedniego leczenia. Aby ginekolog, często we współpracy z endokrynologiem, mógł rozpocząć leczenie, konieczne jest znalezienie i zdiagnozowanie problemu. Celem leczenia jest przywrócenie i utrzymywanie prawidłowych wartości hormonów, co pozwoli uzyskać efekt najbardziej oczekiwany – czyli ciążę.
Zapraszamy do zapoznania się z naszą ofertą pakietów badań dostępnych w sklepie internetowym.
lek. med. Katarzyna Urban