Badanie kału

Badanie kału zlecane jest m.in. w sytuacjach podejrzenia chorób trzustki, wrzodów żołądka, pasożytniczych lub bakteryjnych schorzeń przewodu pokarmowego, nowotworu jelita grubego oraz zaburzeń wchłaniania pokarmów. Badanie to jest także wykonywane obligatoryjnie u osób pracujących w branży gastronomicznej.

Mimo iż w aptekach dostępne są testy do samodzielnego wykonania analizy kału, najbardziej wiarygodną metodą jest profesjonalna analiza w laboratorium diagnostycznym. Nie należy bagatelizować skierowania na badanie kału. Może być ono pomocne, a czasem wręcz niezbędne, przy ustalaniu przyczyn krwawienia z odbytu czy zaburzeń trawienia, świadczących o poważnych schorzeniach.

Przygotowanie do badania

Lekarz zlecający badanie informuje pacjenta o konieczności odstawienia na trzy doby przed badaniem leków takich jak: preparaty żelaza, środki  przeciwzapalne czy rozrzedzające krew (np. aspiryna i inne leki zawierające kwas acetylosalicylowy), ponieważ ich przyjmowanie mogłyby zafałszować wynik. Dawniej konieczne było zastosowanie przed badaniem dość restrykcyjnej diety, aktualnie nie jest ona już wymagana. Warto natomiast zwrócić uwagę na spożywanie na kilka dni przed badaniem produktów bogatych w błonnik, aby wypróżnienia przebiegały bez zakłóceń.
Badaniu kału nie powinny poddawać się osoby, u których występuje aktualnie krwawienie z guzków krwawniczych, a także kobiety w czasie miesiączki.

Zaparcia mogą uniemożliwić prawidłową ocenę badanego materiału.

Jak przygotować próbkę

Stolec oddawany do analizy powinien znajdować się w dość szerokim naczyniu (np. w wyparzonym słoiczku). Najlepiej jest użyć do tego celu specjalnego pojemnika, dostępnego w aptekach i laboratoriach. Mają one w zestawie specjalną szpatułkę, przy pomocy której łatwo można pobrać materiał do badań. Jeśli analizie poddawany jest kał niemowlęcia lub małego dziecka, materiał może zostać pobrany z pieluszki tetrowej, wyprasowanej wcześniej gorącym żelazkiem.

Wskazania dotyczące liczby próbek oraz sposobu i czasu ich przechowywania przed badaniem mogą podlegać indywidualnej ocenie lekarza. Standardowo analizie poddaje się trzy próbki kału pobierane w kolejnych dniach. Jeśli istnieje podejrzenie zakaźnych chorób jelit, a biegunka uniemożliwia pobranie próbki kału, do analizy można oddać kawałek bibuły nasączony treścią biegunki. Jeśli lekarz lub diagnosta nie zasugerują inaczej, próbki kału można oddać po zebraniu kału z trzech dni w oddzielnych pojemniczkach. Do czasu oddania ich do analizy należy przechowywać je w lodówce.

Badania laboratoryjne

Pobrany materiał poddawany jest w laboratorium – w zależności od wskazań lekarza – analizie mikroskopowej, chemicznej i bakteriologicznej. Badania bakteriologiczne polegają na wysianiu kału na podłożu ze specjalnymi pożywkami, co umożliwia oznaczenie bakterii. Czas, w jakim uzyskiwane są wyniki badań, zależy od rodzaju bakterii – może to trwać od kilku godzin do nawet kilkunastu dni.

Badanie na obecność pasożytów

Badanie parazytologiczne pozwala na wykluczenie lub potwierdzenie obecności pasożytów w przewodzie pokarmowym. Wymaga ono oddania większej próbki kału niż inne badania i powtarza się je w odstępach dwudniowych. Jeśli celem badania jest potwierdzenie istnienia główki tasiemca, do analizy wymagana jest nie grudka, a cały stolec.