Choroby układu krążenia – co warto wiedzieć?

Choroby układu krwionośnego stanowią obecnie najczęstszą przyczynę zgonów w Polsce. Wiele z nich rozwija się przez długi czas w sposób bezobjawowy, a w momencie uwidocznienia się pierwszych dolegliwości często jest już za późno na wdrożenie skutecznego leczenia. Aby skutecznie uchronić się przed poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi chorób kardiologicznych warto wiedzieć co zwiększa ryzyko ich wystąpienia oraz w jaki sposób najskuteczniej zapobiegać ich rozwojowi.

Choroby układu krążenia – charakterystyka

Do chorób układu krążenia zalicza się jednostki chorobowe, które dotyczą naczyń krwionośnych (żył i tętnic) oraz mięśnia sercowego. Mogą one wynikać zarówno z określonych patologii w budowie tych narządów, jak i zaburzeń ich funkcjonowania. Niezależnie od przyczyn tych schorzeń oraz ich dokładnego przebiegu, choroby kardiologiczne stanowią znaczące zagrożenie dla zdrowia i życia osoby chorej. Ich powikłania mogą w krótkim czasie prowadzić do niepełnosprawności lub też nawet zgonu.

Liczne choroby układu krążenia mogą rozwijać się w sposób skąpoobjawowy lub też całkowicie bezobjawowy przez wiele lat. Pomimo braku dolegliwości nie oznacza to, że choroba nie postępuje. Z tego powodu istotne jest regularne przeprowadzanie kontrolnych badań diagnostycznych, które pozwolą na wykrycie danego schorzenia we wczesnym jego stadium. Możliwe jest wtedy wdrożenie właściwego leczenia, które zapobiegnie wystąpieniu zaawansowanej postaci choroby oraz pojawieniu się groźnych komplikacji zdrowotnych.

Do najczęściej występujących chorób układu krążenia zalicza się m.in.:

• Nadciśnienie tętnicze,
• Przewlekłą chorobę wieńcową (choroba niedokrwienna serca),
• Miażdżycę naczyń krwionośnych,
• Różnego rodzaju zaburzenia rytmu serca (jak np. migotanie przedsionków),
• Zawał mięśnia sercowego,
• Udar mózgu,
• Niewydolność mięśnia sercowego,
• Zakrzepica żylna.

Zdarza się, że niektóre z wymienionych chorób występują jednocześnie, jako że np. w przebiegu miażdżycy ryzyko wystąpienia zawału serca jest znacząco zwiększone, a nieleczona zakrzepica żylna może prowadzić do pojawienia się zatorowości płucnej. Ze względu na nakładanie się na siebie określonych schorzeń diagnostyka oraz leczenie chorób kardiologicznych wymaga kompleksowego podejścia, z uwzględnieniem wielu uwarunkowań chorobowych danej osoby.

Choroby układu krążenia – objawy

Objawy chorób układu krążenia mogą być nieobecne nawet przez wiele lat ich rozwoju. W wielu przypadkach pierwszym objawem miażdżycy tętniczej bywa zawał mięśnia sercowego. W sytuacji, gdy występują widoczne objawy kardiologiczne najczęściej mamy do czynienia z zaawansowaną postacią choroby, która wymaga natychmiastowej konsultacji lekarskiej oraz rozpoczęcia odpowiedniego postępowania medycznego. Do objawów kardiologicznych zalicza się m.in. dolegliwości takie jak:

• Ból w klatce piersiowej,
• Uczucie duszności,
• Pogorszona tolerancja wysiłku,
• Uczucie kołatania serca.

Jeżeli wymienione powyżej objawy pojawiają się nagle oraz ze znaczącym nasileniem, mogą one świadczyć o ostrym niedokrwieniu mięśnia sercowego lub też poważnych zaburzeniach rytmu serca. W takiej sytuacji należy niezwłocznie uzyskać pomoc medyczną, jako że stan ten stanowi bezpośrednie zagrożenie życia. W krótkim czasie może on doprowadzić do nagłego zatrzymania krążenia (NZK) oraz zgonu.

W przypadku chorób kardiologicznych o przewlekłym przebiegu, takich jak niewydolność serca lub nadciśnienie tętnicze objawy mogą obejmować dodatkowo m.in.:

• Występowanie obrzęków,
• Przewlekły kaszel,
• Bóle głowy,
• Poszerzenie podskórnych naczyń żylnych,
• Zaburzenia funkcji nerek,
• Występowanie obrzęków,
• Częstsze oddawanie moczu w nocy.

Dokładny obraz kliniczny zależny jest od czasu trwania choroby, jej stopnia zaawansowania oraz jednostki chorobowej, na którą choruje dana osoba. Nigdy jednak nie należy ignorować niepokojących dolegliwości, jako że mogą one wskazywać na rozwój poważnych zaburzeń w funkcjonowaniu organizmu. W przypadku zauważenia tego typu objawów u siebie lub osoby bliskiej należy udać się na wizytę do lekarza kardiologa, który będzie w stanie skutecznie sklasyfikować objawy, zaplanować właściwą diagnostykę, postawić rozpoznanie oraz wdrożyć właściwe leczenie.

Przyczyny chorób układu krążenia

Do rozwoju chorób układu krążenia najczęściej prowadzi połączenie określonych predyspozycji osobniczych z nieprawidłowym stylem życia oraz szkodliwymi nawykami. Czynniki ryzyka dzieli się na dwie grupy – te, na które pacjenta ma wpływ (modyfikowalne) oraz te, które są od niego niezależne (niemodyfikowalne). Najczęstsze, modyfikowalne czynniki ryzyka dla chorób kardiologicznych to m.in.:

• Otyłość i nadwaga,
• Siedzący tryb życia,
• Nieprawidłowa dieta, bogata w cukry i tłuszcze,
• Palenie tytoniu.

Do tej grupy można zaliczyć także inne choroby, których rozwój znacząco związany jest z niezdrowym stylem życia, jak np. zaburzenia lipidowe, cukrzyca typu drugiego oraz stan przedcukrzycowy. Niemodyfikowalne czynniki ryzyka chorób kardiologicznych to płeć męska, wiek powyżej 45 lat oraz historia występowania chorób układu krążenia w rodzinie (czynniki genetyczne).

Profilaktyka chorób układu krążenia

Najważniejszą rolę w zapobieganiu chorobom kardiologicznym odgrywa zmiana stylu życia oraz nawyków żywieniowych. Istotne jest także, aby kontrolować masę ciała, jako że nadwaga  oraz zaburzenia lipidowe znacząco zwiększają ryzyko wystąpienia omawianych chorób. W przypadku osób palących bezwzględnie należy starać się przerwać ten nałóg. Warto wdrożyć także odpowiednią ilość aktywności fizycznej, nawet o niewielkim nasileniu.

Ze względu na powolny, bezobjawowy rozwój wielu z omawianych chorób należy regularnie przeprowadzać badania profilaktyczne, które pozwolą wychwycić je na wczesnych etapach. Do podstawowych testów profilaktycznych zalicza się m.in. pełną morfologię krwi żylnej, lipidogram, pomiar stężenia glukozy, badanie ogólne moczu oraz oznaczenie stężenia kreatyniny. Osoby dorosłe powinny wykonywać te badania ok. raz do roku. W przypadku wykrycia niepokojących odchyleń od normy należy skonsultować się z lekarzem, który na podstawie tych wyników oraz badania przedmiotowego pacjenta będzie w stanie zaplanować dalszą, pogłębioną diagnostykę oraz rozpoznać występujące u danej osoby schorzenie.

W przypadku rozpoznanych chorób układu krążenia, takich jak nadciśnienie tętnicze lub miażdżyca, należy bezwzględnie przestrzegać zaleceń lekarskich dotyczących modyfikacji stylu życia oraz stosowania właściwej farmakoterapii. Nigdy nie należy odstawiać stosowanych leków lub też zmieniać ich dawek bez wcześniejszej konsultacji.

Źródła:

https://www.mp.pl/pacjent/choroby-ukladu-krazenia/choroby/286815,choroby-ukladu-krazenia

https://www.medicalnewstoday.com/articles/321695 https://www.healthline.com/health/circulatory-system-diseases