![dieta a nerki](/_next/image/?url=https%3A%2F%2Fmedia.diag.pl%2Fwp-content%2Fuploads%2Fsites%2F5%2F2022%2F05%2F09172227%2Fdieta-a-nerki.jpg&w=1920&q=75)
Co to jest dietoterapia? Poznaj wybrane rodzaje oddziaływań terapeutycznych dietą
Dietoterapia to nic innego jak leczenie dietą. Postępowanie to wspiera proces terapeutyczny szeregu schorzeń. Prowadzeniem dietoterapii zajmuje się doświadczony dietetyk we współpracy z lekarzem, który opracowuje jadłospis indywidualnie dla każdego pacjenta, w zależności od jego kondycji i potrzeb.
Powszechnie znane jest powiedzenie: „Jesteś tym, co jesz”. Nie sposób się z nim nie zgodzić. Sposób odżywiania ma bardzo duży wpływ na funkcjonowanie organizmu, w tym zarówno na zdrowie fizyczne, jak i psychiczne. Sprawdź, czym jest dietoterapia, oraz dowiedz się więcej na temat wybranych rodzajów oddziaływań terapeutycznych za pomocą diety.
![dietoterapia](https://media.diag.pl/wp-content/uploads/sites/5/2022/08/24171924/dietoterapia.jpg)
Co to jest dietoterapia?
Dietoterapia to rodzaj oddziaływania leczniczego, który polega na stosowaniu diet terapeutycznych. Jest to sposób żywienia, w którym z przyczyn zdrowotnych dokonano zmiany w ilości składników energetycznych i substancji odżywczych, tak aby wykazywały one pozytywny wpływ na organizm i wspierały prowadzony sposób leczenia. Określeniem dietoterapii zajmuje się dietetyk we współpracy z lekarzem prowadzącym danego chorego. Idąc na konsultację dietetyczną, należy zabrać ze sobą wyniki badań, które zlecił lekarz oraz wszelkie wytyczne i wskazówki, które otrzymało się od niego. Podstawowymi badaniami, które można zrobić, by ukierunkować dietetyka, są: morfologia, badanie ogólne moczu, glikemia na czczo, profil lipidowy, próby wątrobowe, poziom insuliny we krwi, stężenia mocznika, kreatyniny oraz kwasu moczowego we krwi i inne badania zlecone przez lekarza, właściwe dla danej jednostki chorobowej.
Dietetyk podczas opracowywania jadłospisu uwzględnia wiele czynników, w tym m.in.: masę ciała, wiek, wzrost, wskaźnik BMI, poziom tkanki tłuszczowej i beztłuszczowej masy ciała, poziom aktywności fizycznej, alergie czy nadwrażliwości pokarmowe. Ważne, aby wziął pod uwagę również preferencje żywieniowe – jedzenie tego, co smaczne, ułatwia przestrzeganie diety. Na podstawie szeregu informacji specjalista opracowuje indywidualny jadłospis i wytyczne żywienia. Osobom zapracowanym lub nieporuszającym się sprawnie w kuchni z pomocą w przygotowywaniu leczniczych posiłków przychodzi catering dietetyczny. Wystarczy, że przy składaniu zamówienia poda się zalecenia dietetyka, a kurier codziennie przyniesie pod drzwi dania spełniające rygorystyczne kryteria.
W jakich chorobach stosowana jest dietoterapia?
Prowadzenie odpowiednio zbilansowanej i urozmaiconej diety to bardzo ważny element prozdrowotnego stylu życia. Jednakże ogólne zasady zdrowego żywienia nie zawsze sprawdzają się w przypadku osób zmagających się z chorobą. Wówczas z pomocą przychodzi dietoterapia. Specjaliści opracowują odpowiedni sposób żywienia dla osób obciążonych takimi schorzeniami, jak m.in.: alergie pokarmowe, otyłość, celiakia, cukrzyca, nadciśnienie tętnicze krwi, niedokrwistość, fenyloketonuria, przewlekła choroba nerek, przewlekłe zapalenie trzustki, kamica układu moczowego, choroba refluksowa przełyku, dna moczanowa, choroby związane z rozwojem miażdżycy (np. choroba niedokrwienna serca, niewydolność serca, zawał mięśnia sercowego), choroba wrzodowa, zespół jelita drażliwego, próchnica zębów, awitaminozy lub hipowitaminozy.
Dietoterapia – wpływ żywienia na organizm
Dietoterapia wygląda inaczej w zależności od problemu zdrowotnego. Przykładowo w alergii pokarmowej oddziaływanie dietetyczne opiera się na wykluczeniu z jadłospisu czynnika alergicznego i uzupełnieniu go pokarmem o podobnym znaczeniu dla organizmu, a niewywołującym objawów alergii. Zdarzają się sytuacje, w których składniki zawarte w lekach wchodzą w interakcję z żywnością, w związku z czym konieczne staje się wyeliminowanie z jadłospisu wybranych składników. Doskonałym tego przykładem jest specjalne żywienie podczas zażywania leków przeciwzakrzepowych – dieta powinna być uboga w składniki działające prozakrzepowo, głównie w witaminę K, a bogata w produkty „rozrzedzające” krew. Z innej strony dietoterapia może doprowadzić do ograniczenia, a niekiedy nawet do rezygnacji z farmakoterapii. Ma to m.in. miejsce przy zbyt wysokim stężeniu cholesterolu lub trójglicerydów. A to tylko wybrane efekty, jakie można uzyskać za sprawą odpowiednio opracowanej diety.
Wybrane rodzaje diet terapeutycznych
Oto przykłady diet terapeutycznych:
- ubogoenergetyczna – polega na stopniowym ograniczaniu dziennej ilości energii do 1000–1500 kcal, przy czym zapotrzebowanie energetyczne oblicza się indywidualnie dla pacjenta, pobudza organizm do spalania tłuszczu zgromadzonego w tkance tłuszczowej, wskazana jest w leczeniu nadmiernej masy ciała, charakteryzuje się maksymalnym ograniczeniem tłuszczów;
- bogatoresztkowa – charakteryzuje się wysoką zawartością produktów bogatych w błonnik, stąd też nazywana bywa alternatywnie dietą bogatobłonnikową, udział błonnika szacowany jest na 35–40 g dziennie, wskazana jest dla osób z przewlekłymi zaparciami, zaburzeniami czynnościowymi jelit, pomocna w cukrzycy, schorzeniach sercowo-naczyniowych, błonnik przyspiesza pasaż jelitowy i ułatwia wypróżnianie;
- bogatoenergetyczna – charakteryzuje się zwiększoną kalorycznością, wskazana jest dla osób z niedowagą lub z chorobami z niedożywienia, np. z anoreksją,
- o kontrolowanej zawartości kwasów tłuszczowych – typowe dla niej jest ograniczenie udziału kwasów tłuszczowych oraz odpowiedni stosunek kwasów nienasyconych do nasyconych, wskazana jest w hiperlipidemii i miażdżycy.
Spotkać można szereg modyfikacji wspomnianych diet, w tym m.in.: lekkostrawną z ograniczeniem tłuszczu, łatwostrawną niskobiałkową, niskowęglowodanową, z ograniczeniem łatwo przyswajalnych węglowodanów, łatwostrawną bogatobiałkową, łatwostrawną z ograniczeniem substancji pobudzających wydzielanie soku żołądkowego, łatwostrawną o zmienionej konsystencji.
Autor: dr n. o zdr. Olga Dąbska
Bibliografia
- H. Ciborowska, A. Rudnicka, Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014.
- D. Gajewska, J. Myszkowska-Ryciak, Wybrane problemy dietoprofilaktyki i dietoterapii chorób przewlekłych, Polskie Towarzystwo Dietetyki, Warszawa 2016.
- D. Włodarek, D. Głąbska, E. Lange i wsp., Dietoterapia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014.