Dziwny zapach potu - jakie są przyczyny? Jakie badania wykonać?

Wydzielanie potu jest niezbędną częścią termoregulacji człowieka. Pozwala na utrzymanie stałej temperatury ciała w zmieniających się warunkach środowiska. Bywa jednak, że zapach potu jest bardzo intensywny i nieprzyjemny. Zauważyłeś dziwny zapach potu pod pachami? A może dziwny zapach dotyczy skóry całego Twojego ciała? Sprawdź, jakie są przyczyny dziwnego zapachu potu i jakie badania powinieneś wykonać.

Gruczoły potowe i zapach ciała

Zastanawiasz się, dlaczego czujesz od siebie dziwny zapach? W pierwszej kolejności warto wyjaśnić, czym jest pot i dlaczego jest wydzielany. Wytwarzany w gruczołach potowych pot jest mieszaniną wody (99%), aminokwasów, jonów, kwasu mlekowego, mocznika, glicerolu oraz peptydów i białek. Odgrywa rolę termoregulacyjną, co oznacza, że pomaga Twojemu organizmowi utrzymywać stałą temperaturę mimo zmieniających się warunków w środowisku. Dodatkowo nawilża skórę i umożliwia pozbycie się z ustroju niektórych związków toksycznych.

W Twoim organizmie znajdują się dwa rodzaje gruczołów potowych:

• gruczoły ekrynowe – funkcjonują już od pierwszych godzin życia; są zlokalizowane w skórze całego ciała, a największą ich ilość stwierdza się po wewnętrznej stronie dłoni i stóp oraz pod pachami;
• gruczoły apokrynowe – mimo że są obecne w skórze już od urodzenia, to podejmują funkcję dopiero w okresie dojrzewania płciowego.

Wydzielany przez Twoje gruczoły pot jest bezwonny. Dziwny zapach potu pojawia się dopiero pod wpływem jego metabolizowania przez fizjologiczną florę skóry, czyli mikroorganizmy znajdujące się na Twojej skórze. Należą do nich m.in. bakterie tlenowe (m.in. Corynebacterium), beztlenowe (Propionibacterium) i grzyby (Pityrosporum). Rozkładając związki znajdujące się w pocie (glicerol i kwas mlekowy), mikroorganizmy te powodują powstanie substancji wonnych. Dziwny zapach potu może towarzyszyć osobom z nadmierną potliwością lub wystąpić bez jego wzmożonego wydzielania. Sprawdź, o czym świadczy zmiana zapachu potu.

Co może być przyczyną przykrego zapachu potu?

Czujesz od siebie dziwny zapach? A może zauważyłeś dziwny zapach moczu i potu? Poznaj możliwe przyczyny nagłej zmiany zapachu potu:

• niedostateczna higiena – dziwny zapach spod pach może być konsekwencją zbyt rzadkich kąpieli; jeżeli mimo częstych pryszniców problem się utrzymuje, konieczne jest poszukiwanie innych przyczyn dziwnego zapachu ciała;
• dieta – niektóre składniki diety mogą zmieniać zapach potu. Należą do nich m.in.: cebula, czosnek, kapusta, grzyby, brokuł, ziemniaki, suszone owoce, orzechy i wino;
• zaburzenia składu i aktywności metabolicznej flory jelit – mogą być efektem przebytej antybiotykoterapii;
• zwiększenie przepuszczalności jelit – prowadzi do wzmożonego przedostawania się produktów metabolizmu bakterii jelitowych do krążenia, a w efekcie również do potu człowieka;
• zaburzenia czynności wątroby – w warunkach prawidłowych w komórkach wątroby rozkładane są pochodzące z jelit produkty metabolizmu bakterii. Zaburzenie tych procesów prowadzi do przedostawania się tych substancji do krwi i potu;
• zaburzenia czynności nerek – prowadzą do zmniejszonego wydalania z moczem produktów metabolizmu bakterii.

Jeżeli mimo odpowiedniej higieny i wykluczenia z jadłospisu produktów mogących zmieniać zapach potu Twoje dolegliwości się utrzymują – zgłoś się do lekarza.

Dziwny zapach potu – jakie badania wykonać?

Jeżeli zmagasz się z dziwnym zapachem potu lub kału, powinieneś zgłosić się do lekarza. Przewlekły, nieprzyjemny zapach może znacznie obniżyć jakość Twojego życia, a nawet prowadzić do problemów psychicznych – zmniejszenia poczucia własnej wartości, pewności siebie i wystąpienia lęków. Profesjonalna diagnostyka pomoże Ci w znalezieniu przyczyny dolegliwości i zaplanowaniu odpowiedniego leczenia.

Do badań, które powinieneś wykonać podczas diagnostyki nieprzyjemnego zapachu potu, należą m.in.:

• morfologia krwi,
• stężenie kreatyniny i mocznika,
• badanie ogólne moczu,
• badanie CRP,
• badanie OB,
• stężenie glukozy,
• próby wątrobowe (stężenie bilirubiny, poziom aktywności aminotransferaz, fosfatazy zasadowej i gamma-glutamylotranspeptydazy).

Poproś także lekarza rodzinnego o skierowanie na USG jamy brzusznej, które umożliwi ocenę znajdujących się w niej narządów, w tym wątroby i nerek.

Dziwny zapach potu – co robić?

Zastanawiasz się, jak pozbyć się zapachu potu spod pach? A może nieprzyjemny zapach dotyczy skóry całego Twojego ciała? Poznaj sposoby na pozbycie się tego problemu!

Dieta

Wyklucz z diety produkty, które mogą być przyczyną nieprzyjemnego zapachu Twojego potu, m.in. czosnek, cebulę i kapustę. Zadbaj również o odpowiednie nawodnienie organizmu, które nie tylko zwiększy wydalanie metabolitów bakteryjnych z moczem, lecz także zmniejszy ryzyko zaparć. Zadbaj, aby Twój jadłospis zawierał prebiotyki, które pobudzą rozwój w jelicie „dobrych” bakterii. Prebiotyki są zawarte m.in. w jogurtach naturalnych, kefirach czy bananach.

Probiotyki

Regularnie przyjmuj probiotyki, czyli preparaty zawierające szczepy korzystnych dla Twoich jelit bakterii i grzybów. Przed ich włączeniem skonsultuj się jednak z lekarzem.

Antyperspiranty

Odpowiednio dobrany do Twoich potrzeb dezodorant antyperspiracyjny zmniejszy wydzielanie potu i nada mu przyjemny zapach. Stosuj go na czystą skórę, a w przypadku jej podrażnienia – zamień dezodorant na inny.

Zioła na dziwny zapach potu

Zmagając się z nieprzyjemnym zapachem potu, możesz też sięgnąć po zioła, np.: rehmanię kleistą, mruczyślad, korzeń lukrecji lub herbatę chińską.

Jeżeli Twoje dolegliwości są związane z inną chorobą (np. nerek lub wątroby), koniecznie zgłoś się do lekarza i rozpocznij odpowiednie leczenie.

Autor: lek. Agnieszka Żędzian

Bibliografia:

1. M. Kanlayavattanakul, N. Lourith, Body malodours and their topical treatment agents, „International Journal of Cosmetic Science”, 2011, dostęp online: czerwiec 2023, https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1468-2494.2011.00649.x.
2. I. Mogilnicka, P. Bogucki, M. Ufnal, Microbiota and Malodor – Etiology and Management, „International Journal of Molecular Sciences”, 2020, dostęp online: czerwiec 2023, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7215946/.