Objawy zaburzeń hormonalnych u mężczyzn i kobiet

Jeśli doświadczasz objawów, takich jak zmęczenie, przyrost masy ciała lub zły nastrój, może to być spowodowane brakiem równowagi hormonalnej. Czasami zaburzenia hormonalne mogą być związane ze stresem, dietą lub innymi czynnikami określanymi jako styl życia. Hormony odgrywają istotną rolę w naszym ciele, a zaburzenia układu endokrynnego powodują duże problemy zdrowotne. Czytaj dalej, aby dowiedzieć się, jakie objawy są związane z zaburzeniami hormonalnymi.

Zaburzenia hormonalne – czym są?

Zaburzenia hormonalne, inaczej nazywane zaburzeniami endokrynologicznymi, występują, gdy układ dokrewny (układ wydzielania wewnętrznego/układ endokrynny) nie działa prawidłowo. Układ wewnątrzwydzielniczy składa się z gruczołów, które syntetyzują i uwalniają hormony – chemiczne substancje, które przekazują informacje pomiędzy komórkami regulując m.in. wzrost, metabolizm, sen, libido i nastrój. Hormony muszą być wydzielane we właściwych ilościach i proporcjach, aby zachować zdrowie. Jeśli gruczoł uwalnia zbyt dużo lub zbyt mało hormonu prowadzi to do zaburzeń hormonalnych.

Gruczoły wydzielania wewnętrznego to:

• jajniki,
• jądra,
• nadnercza,
• podwzgórze,
• przysadka,
• trzustka,
• tarczyca,
• przytarczyce,
• szyszynka.

Zaburzenia hormonalne – przyczyny

Zaburzenia hormonalne mogą wynikać z wielu różnych przyczyn. Oto niektóre z najczęstszych:

• niezdrowy styl życia: brak aktywności fizycznej, niewłaściwa dieta, nadużywanie alkoholu, palenie tytoniu i brak snu wpływają na równowagę hormonalną prowadząc do insulinooporności (stanu, w którym organizm staje się mniej wrażliwy na insulinę), zespołu policystycznych jajników i cukrzycy typu 2,
• guzy lub nowotwory: nawet niezłośliwe histologicznie guzy mogą zmieniać syntezę hormonów np. gruczolak przysadki, guzy neuroendokrynne lub guz chromochłonny,
• uwarunkowania genetyczne: niektóre zaburzenia hormonalne np. cukrzyca, mogą mieć podłoże genetyczne,
• infekcje: infekcje mogą czasem wpływać na syntezę hormonów, poprzez bezpośrednie uszkodzenie gruczołu przez wirusy/bakterie lub pośrednio przez wywołaną infekcją reakcję układu odpornościowego,
• stres: długotrwały stres zakłóca równowagę hormonalną zwiększając uwalnianie kortyzolu,
• leki: np. metoklopramid – lek o działaniu przeciwwymiotnym, zwiększa wydzielanie prolaktyny,
• wiek: wiek ma znaczący wpływ na równowagę hormonalną. menopauza i andropauza są naturalnymi etapami życia, które powodują znaczące zmiany hormonalne,
• choroby autoimmunologiczne: niektóre choroby z autoagresji np. choroba Hashimoto (niedoczynność tarczycy), choroba Gravesa-Basedowa (nadczynność tarczycy), choroba Addisona (pierwotna niedoczynność kory nadnerczy) lub cukrzyca typu 1, mogą atakować gruczoły endokrynne
• uszkodzenie gruczołu: np. w efekcie zabiegu chirurgicznego lub radioterapii.

Ważne jest, aby ustalić, co może być przyczyną braku równowagi hormonalnej korzystając z porad doświadczonego zespołu pracowników ochrony zdrowia

Objawy zaburzeń hormonalnych

Zaburzenia równowagi hormonalnej mogą powodować wiele różnych problemów zdrowotnych, zakłócając fizyczne, psychiczne i emocjonalne samopoczucie pacjenta. Ponad 50 różnych hormonów pomaga regulować funkcje naszego ciała, więc różne objawy mogą dokuczać Ci, w zależności od tego który gruczoł dokrewny nie działa prawidłowo.

Objawy, które można przypisać zaburzeniom równowagi hormonalnej, mogą obejmować:

• wahania wagi,
• niepokój i zaburzenia nastroju,
• obniżone libido,
• problemy ze skórą,
• wypadanie włosów,
• zaburzenia miesiączkowania,
• nieregularne wypróżnienia,
• zmęczenie,
• wolniejszą lub przyspieszoną pracę serca,
• zwiększone pragnienie,
• częstsze oddawanie moczu,
• senność po posiłkach,
• niepłodność.

Ważne jest, aby zwracać uwagę na wszelkie zauważalne zmiany w organizmie i zgłosić się do lekarza. Dzięki właściwej diagnozie i leczeniu problemy endokrynologiczne mogą być kontrolowane, a jakoś życia pacjentów nimi dotkniętych dużo lepsza.

Objawy zaburzeń hormonalnych po 40

Zaburzenia hormonalne mogą wystąpić w każdym wieku, ale są one szczególnie powszechne po 40. roku życia, głównie u kobiet w okresie menopauzy. Należy jednak pamiętać, że wystąpienie objawów „nierównowagi hormonalnej” w okresie okołomenopauzalnym, jest naturalne i spodziewane.

Objawy „zaburzeń hormonalnych” u kobiet po 40 roku życia obejmują:

• zmiany w cyklu menstruacyjnym: miesiączki są nieregularne lub zanikają,
• uderzenia gorąca i poty,
• wzrost ciśnienia tętniczego,
• wzrost stężenia cholesterolu,
• spadek libido: spadek stężenia hormonów płciowych wpływa na poziom pożądania seksualnego,
• zmiany nastroju: wahania nastroju, drażliwość, depresja mogą być powiązane ze zmianami hormonalnymi,
• trudności w koncentracji,
• przyrost masy ciała,
• bezsenność,
• brak energii,
• sucha i wiotka skóra,
• wypadanie włosów,
• nieprzyjemne doznania podczas stosunku seksualnego: spadek poziomu estrogenu może prowadzić do suchości pochwy, co powoduje dyskomfort podczas stosunku,
• zwiększone ryzyko infekcji układu moczowo-płciowego,
• większe ryzyko rozwoju osteoporozy.

Zaburzenia hormonalne zdarzające się mężczyznom w średnim wieku nazywane są andropauzą. Objawy związane z obniżonym stężeniem testosteronu odczuwa około 4-12% populacji mężczyzn w wieku 50-59 lat i około 9-23% w wieku od 60 do 69 lat.

Oto niektóre objawy zaburzeń hormonalnych u mężczyzn po 40 roku życia

• zmęczenie: chroniczne zmęczenie i brak energii mogą wskazywać na obniżone stężenie testosteronu,
• zmiany nastroju: depresja, niepokój, drażliwość to najczęstsze problemy z nastrojem,
• przyrost masy ciała: podobnie jak u kobiet, spadek stężenia hormonów płciowych może prowadzić do tycia, tłuszcz gromadzi się szczególnie na brzuchu i gruczołach piersiowych (ginekomastia),
• niskie libido,
• problemy z erekcją: trudności z uzyskaniem lub utrzymaniem erekcji,
• problemy z koncentracją i pamięcią,
• utrata masy mięśniowej: testosteron odgrywa kluczową rolę w budowie i utrzymaniu masy mięśniowej, więc jego spadek może prowadzić do utraty masy mięśniowej,
• utrata gęstości kości: testosteron odgrywa również kluczową rolę w utrzymaniu gęstości kości, a jego spadek może prowadzić do osteoporozy,
• bezsenność,
• uderzenia gorąca i nadmierna potliwość.

Zaburzenia hormonalne u mężczyzn – objawy

U młodszych mężczyzn z niedoborami testosteronu dominują następujące objawy:

• brak męskiego typu owłosienia,
• niska masa mięśniowa,
• zaburzenia erekcji,
• ginekomastia,
• niepłodność,
• niskie libido.

Zaburzenia równowagi hormonów płciowych u kobiet – objawy

U kobiet w wieku rozrodczym problemy z zaburzeniami hormonalnymi mogą objawiać się:

• trądzikiem,
• łojotokiem,
• przebarwieniami,
• nadmiernym owłosieniem,
• wahaniami wagi,
• wypadaniem włosów,
• zaburzeniami miesiączkowania (skąpe, obfite lub nieregularne okresy),
• niepłodnością,
• niskim libido.

Brak równowagi hormonalnej, a przyrost masy ciała

Niektóre zaburzenia endokrynologiczne wiążą się z przyrostem masy ciała:

• niedoczynność tarczycy: niski poziom hormonów tarczycy np. w autoimmunologicznym zapaleniu tarczycy – Hashimoto, powoduje spowolnienie metabolizmu i zwiększenie masy ciała,
• zespół Cushinga: to stan wiążący się ze zbyt wysokim stężeniem kortyzolu, charakteryzujący się otyłością centralną (nadmierne nagromadzenie tłuszczu w obszarze tułowia, twarzy i szyi, zwane „księżycowatą” twarzą) oraz cienką skórą z purpurowymi rozstępami,
• menopauza, o której więcej napisano we wcześniejszych częściach artykułu.

Brak równowagi hormonalnej, a problemy z nastrojem

Zaburzenia nastroju, niepokój, drażliwość występują w:

• andropauzie i menopauzie,
• nadczynności tarczycy,
• zespole Cushinga,
• niedoborze hormonu wzrostu u dorosłych.

Doskonałym narzędziem pomocnym w diagnostyce zaburzeń hormonalnych są specjalnie skomponowane pakiety badań dedykowane kobietom i mężczyznom. Pamiętaj jednak, że objawy mogą mieć również inne niż hormonalne przyczyny, dlatego jeśli masz jakiekolwiek obawy i pytania związane ze stanem swojego zdrowia skonsultuj się z lekarzem.

Autor: Dr n.med. Justyna Chlebowska-Tuz

Bibliografia:

1. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/22673-hormonal-imbalance
2. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/15603-low-testosterone-male-hypogonadism
3. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/21841-menopause
4. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/21837-postmenopause
5. https://www.mp.pl/pacjent/endokrynologia/choroby/298621,choroba-addisona-przyczyny-objawy-i-leczenie
6. https://www.mp.pl/pacjent/endokrynologia/choroby/78125,zespol-cushinga
7. https://www.gfmer.ch/Guidelines/Urologic_and_male_genital_diseases/Male_hypogonadism.htm