Opuchnięte kostki – przyczyny oraz domowe sposoby na dolegliwość

Opuchnięte kostki to nie tylko problem seniorów. Tak naprawdę mogą one pojawić się u osób młodszych, które np. borykają się z otyłością, prowadzą mało aktywny tryb życia, a także u kobiet w ciąży. Jakie jeszcze mogą być przyczyny dolegliwości? Jakie są domowe sposoby na opuchnięte kostki?

Opuchnięte kostki u nóg zwykle nie stanowią zagrożenia dla zdrowia. Jeśli jednak problem trwa dłuższy czas, a domowe sposoby nie pomagają w pozbyciu się obrzęku, z prośbą o pomoc należy zwrócić się do lekarza. To ważne, aby nie przeoczyć ważnej zmiany w organizmie – opuchnięte kostki mogą bowiem zwiastować poważne schorzenia, wymagające szybkiej pomocy specjalisty.

Opuchnięte kostki – przyczyny

Zanim omówimy główne przyczyny problemu opuchniętych kostek, należy wyjaśnić, na czym tak naprawdę polega problem z punktu widzenia medycznego. Otóż obrzęki powstają w sytuacji, kiedy płyn tkankowy stanowiący element krwi i chłonki (kolokwialnie  „woda”) zgromadzi się poza naczyniami krwionośnymi i limfatycznymi: w jamach ciała lub przestrzeni śródtkankowej. Efektem jest widoczna opuchlizna danej części ciała np. kostek u nóg.

Dlaczego kostki puchną? Przyczyn może być kilka, wiele z nich związanych jest ze stylem życia, który prowadzimy. Obrzęki mogą być spowodowane niewielkim stanem zapalnym wywołanym kontuzją lub intensywnym wysiłkiem fizycznym, związanym np. z treningiem sportowym czy długotrwałym przebywaniem w pozycji stojącej.

Opuchlizna w kostkach może również pojawić się u osób, które spędzają długie godziny w pozycji siedzącej podczas np. pracy przed komputerem czy długiej podróży samolotem. Nieodpowiednia dieta, otyłość, cukrzyca czy reumatoidalne zapalenie stawów również często wywołują dolegliwość. Stosowanie niektórych leków (np. sterydów, środków antydepresyjnych czy tabletek antykoncepcyjnych) niesie także ze sobą ryzyko pojawienia się obrzęków.

Opuchnięte kostki mogą pojawić się także w trakcie upalnych dni – jeśli nie spożywamy odpowiedniej ilości płynów, dochodzi do odwodnienia organizmu, krew gęstnieje, a to często skutkuje obrzękami.

Przyczyna opuchniętych kostek może tkwić również w problemach z zastojem limfy. Część osób cierpi na tzw. obrzęk limfatyczny, który pojawia się, gdy płyn tkankowy (chłonka) nie spływa prawidłowo do naczyń. Wówczas pojawia się obrzęk – nie tylko w kostkach, ale również w kończynach górnych.

Opuchnięte kostki a choroby układu krwionośnego

Z pozoru niewinne obrzęki mogą zwiastować poważniejsze schorzenia po stronie układu sercowo-naczyniowego np. niewydolność żylną. W tej sytuacji żyły odpowiedzialne za transport krwi z nóg do serca nie pracują w sposób prawidłowy i dochodzi do wstecznego przepływu krwi i jej zastojów. Efektem tego są obrzęki oraz mrowienie w kończynach dolnych, uczucie ciężkich nóg, powstają tzw. pajączki i żylaki.

W przypadku choroby związanej z niewydolnością serca dochodzi do sytuacji, kiedy na skutek dysfunkcji pracy mięśnia sercowego krew nie może swobodnie powrócić z kończyn dolnych, gromadzi się w żyłach nóg, czego konsekwencją jest obrzęk.

Niebezpiecznym schorzeniem jest choroba zakrzepowo-zatorowa. Charakterystyczną cechą dolegliwości jest powstawanie skrzeplin, które skutecznie utrudniają przepływ krwi w naczyniach krwionośnych. Nogi mogą puchnąć i sinieć, skóra na nich staje się czerwona i obrzęknięta. Oderwanie się skrzepu jest bardzo niebezpieczne dla życia, ponieważ grozi zatorem płucnym czy udarem niedokrwiennym mózgu.

Badania krwi „na opuchnięte kostki”, które należy wykonać w przypadku podejrzenia chorób układu krwionośnego, to przede wszystkim lipidogram oraz badanie poziomu D-dimerów. Aby wykryć nieprawidłowości pracy serca i układu sercowo-naczyniowego wskazane jest jednak przeprowadzenie szerszej diagnostyki, również laboratoryjnej. Taką możliwość oferuje e-PAKIET SERCOWY, który dokładnie odzwierciedla  metabolizm lipidów, węglowodanów i białek, mechanizm krzepnięcia krwi oraz pomaga w wykrywaniu niewydolności mięśnia sercowego.

Jeśli lekarz konsultujący wyniki pakietu uzna za stosowne, może zlecić przeprowadzenie również innych badań diagnostycznych: USG Dopplera kończyn dolnych oraz echo serca.

Opuchnięte kostki a choroby nerek

Opuchliznę w kostkach wywołują również różnego rodzaju schorzenia nerek, np. zespół nerczycowy. U chorego dochodzi do uszkodzenia struktur kłębuszków nerkowych, czego skutkiem jest białkomocz – wraz z moczem chory traci dużą ilość białka. Wówczas pojawiają się obrzęki twarzy czy kończyn.

Badania krwi „na opuchnięte kostki”, które w tym wypadku należy wykonać, to np. profesjonalny e-PAKIET NERKOWY, który obejmuje między innymi: badanie ogólne moczu, badanie poziomu kreatyniny oraz pomiar stężenia kwasu moczowego. Gdy podejrzewamy, że przyczyną opuchniętych kostek może być schorzenie nerek, wykonywane jest  również badanie poziomu elektrolitów. Przedstawione  lekarzowi wyniki badań pomogą lekarzowi w postawieniu diagnozy lub zleceniu kolejnych badań.

Opuchnięte kostki a choroby tarczycy

Niektóre zaburzenia hormonalne również mogą wywołać obrzęki kończyn. Jednym z nich jest niedoczynność tarczycy objawiająca się między innymi, uczuciem przewlekłego zmęczenia i ospałości, problemami z koncentracją, uczuciem ciągłego zimna, wzrostem masy ciała, zaburzeniami cyklu miesiączkowego u kobiet oraz obrzękami nóg. Badania krwi „na opuchnięte kostki” powinny w tym wypadku obejmować diagnostykę gruczołu tarczowego. Można wybrać np. e-PAKIET TARCZYCOWY ROZSZERZONY, który umożliwia rozpoznanie chorób tarczycy oraz ocenę ich charakteru.

Opuchnięte kostki w ciąży

Obrzęk nóg to jedna z typowych dolegliwości kobiet spodziewających się narodzin dziecka. Opuchnięte kostki w ciąży mogą pojawić się nawet po krótkim spacerze czy chwilowym staniu np. w kolejce po zakupy. Problem dotyczy głównie pań w ostatnich miesiącach ciąży i pojawia się z kilku powodów. Okres oczekiwania na narodziny dziecka to prawdziwa burza hormonalna w organizmie kobiety, a to sprzyja obrzękom. Problemy z dodatkowymi kilogramami oraz mniejsza aktywność fizyczna również mogą mieć wpływ na zatrzymanie w organizmie nadmiernej ilości wody. Opuchnięte kostki w ciąży to również efekt nacisku rozrastającej się macicy na żyłę główną dolną, co utrudnia odpływ krwi z nóg.

Domowe sposoby na opuchnięte kostki

Jeśli dokucza nam problem opuchniętych kostek, w pierwszej kolejności można spróbować domowych, sprawdzonych sposobów na ich wyeliminowanie. Najbardziej znaną metodą jest odpoczynek i uniesienie nóg powyżej tułowia –  należy położyć się na plecach i wygodnie ułożyć kończyny (np. na poduszce lub kocu) pod kątem około 45 stopni w stosunku do reszty ciała. Przebywanie w tej pozycji umożliwia odpływ krwi żylnej i pomaga pozbyć się obrzęku w kończynach dolnych.

Dodatkowo zadbajmy o odpowiedni ubiór – luźna odzież, nieuciskające kostki skarpety to podstawa w walce z obrzękami nóg. Postawmy na wygodne, lekkie obuwie, zrezygnujemy z noszenia szpilek  – ułożenie stóp w nienaturalnej pozycji oraz nadmierne obciążenie stawów mogą wywołać nie tylko ból, ale i obrzęk.

Jakie są jeszcze domowe sposoby na opuchnięte kostki? Ruszajmy się! Aktywność fizyczna zapobiega „zastojom” w nogach. Regularne treningi (np. pływanie, bieganie, spacerowanie) skutecznie usprawniają przepływ krwi w naczyniach, poprawiają ich kondycję oraz wspomagają proces regulowania gospodarki wodnej w organizmie. Gdy siedzimy, stopy połóżmy na stołeczku lub podnóżku. Jeśli będą one oparte na lekkim podwyższeniu, krążenie krwi w kończynach dolnych będzie znacznie ułatwione. Gdy jesteśmy w trakcie dłuższej podróży lub pracujemy przy komputerze, róbmy sobie przerwy na rozprostowanie nóg. Wystarczy krótki spacer lub wykonanie kilku ćwiczeń, aby usprawnić krążenie krwi w kończynach.

W przypadku pojawienia się problemu, możemy również moczyć stopy w chłodnej wodzie, zdecydowanie należy unikać gorących kąpieli. Warto również zasięgnąć porady lekarza lub farmaceuty w sprawie preparatów, które mogą pomóc w likwidowaniu obrzęku. Są to różnego rodzaju żele i maści do miejscowego stosowania – pamiętajmy, że wybór zawsze powinien być skonsultowany ze specjalistą.

Opuchnięte kostki a dieta

W walce z opuchniętymi kostkami nie bez znaczenia jest to, co jemy. Przygotowując posiłki, należy zadbać, by zawierały jak najmniej soli, która zatrzymuje wodę w organizmie oraz sprzyja wzrostowi ciśnienia krwi. Należy natomiast wprowadzić do jadłospisu produkty bogate w potas i krzem rutynę czy flawonoid pochodzenia roślinnego – rutynę.  Substancje te wzmacniają i uszczelniają naczynia krwionośne. Nie zapominajmy również o wypijaniu odpowiedniej ilości płynów. Wiele osób tkwi w błędnym przekonaniu, że skoro organizm gromadzi wodę w przestrzeni śródtkankowej, to oznacza, że ma jej w nadmiarze i nie należy dodatkowo go nawadniać. Nic bardziej mylnego! Gdy dostarczamy organizmowi za mało płynów, będzie on gromadził wodę, aby zabezpieczyć się przed jej utratą.

Opuchnięte kostki – kiedy udać się do lekarza?

Jeśli obrzęki nóg utrudniają nam codzienne funkcjonowanie, utrzymują się przez dłuższy czas, a domowe sposoby na opuchnięte kostki nie pomagają, należy skonsultować się z lekarzem. Dodatkowym sygnałem, który powinien nas skłonić do wizyty u specjalisty, jest ból nóg, trudności z chodzeniem i mocne napięcie, naciągnięcie skóry. Niepokoić powinien również znaczny obrzęk, który pojawił się nagle i nie jest znana przyczyna jego powstania. Specjalista po przeprowadzeniu wywiadu na temat dolegliwości zadecyduje o diagnostyce oraz leczeniu przypadłości. Jeśli opuchnięte kostki są efektem toczącej się w organizmie choroby, odpowiednia diagnostyka i właściwie dobrana terapia schorzenia powinny pomóc w pozbyciu się problemu.

Bibliografia

1. Dobrowolski Marcin, Dąbrowski Marcin, Termedia, Obrzęki z przyczyn kardiologicznych i ich leczenie, online:  https://www.termedia.pl/Obrzeki-z-przyczyn-kardiologicznych-i-ich-leczenie,98,36121,1,0.html,  dostęp: 15.09.2022.
2. Hafezi – Chojnecka Magdalena, Uciążliwe obrzęki, online: https://centrumpodologiczne.pl/app/uploads/2018/01/System-limfatyczny-i-obrz%C4%99ki-st%C3%B3p-i-n%C3%B3g.pdf, dostęp: 13.09.2022.