Zakażenie skóry - na czym polega i jakie są objawy?

Zakażenie skóry to zmiany spowodowane głównie przez bakterie. Są one przyczyną występowanie zapalenia o różnym stopniu nasilenia – od zmian miejscowych po infekcje dotyczące całego organizmu. te ostatnie są szczególnie niebezpieczne dla zdrowia i życia chorego. O tym, czym dokładnie jest zakażenie skóry, z jakimi zmianami się wiąże, w jaki sposób się objawia oraz jak zdiagnozować zakażenie skóry, przeczytasz w poniższym artykule.

Czym jest zakażenie skóry i jakie czynniki mogą je powodować?

Zakażenia skóry to obszerna grupa chorób wywoływanych głównie przez bakterie, takie jak gronkowce i paciorkowce. Wyróżnia się również zakażenia, których przyczyną są wirusy.

Skóra stanowi miejsce przebywania bardzo wielu drobnoustrojów. Większość z nich nie powoduje objawów chorobowych. Jednakże, kiedy zostanie przerwana ciągłość skóry lub odporność zostanie osłabiona, może dojść do zakażenia. Może to nastąpić również, gdy na skórze znajdą się bakterie chorobotwórcze powodujące stany zapalne skóry.

Bardzo ważne jest, by nie bagatelizować pierwszych objawów zapalenia skóry, ponieważ może doprowadzić do wniknięcia drobnoustroju do krwioobiegu i spowodować zakażenie uogólnione.

Jakie są zakażenia skóry?

Poniżej opisano najczęstsze przykłady infekcji skóry z uwzględnieniem bakterii, które je wywołują.

Czyrak

To jedno z najpopularniejszych schorzeń skóry wywołanych przez bakterie. Widoczny jest jako niewielki, bolesny guzek wypełniony ropą. Z początku widoczne jest lekkie zaczerwienienie skóry, które się powiększa i zaczyna sprawiać ból. Wewnątrz zmiany dochodzi do powstania nacieku zapalnego i gromadzenia się ropnej wydzieliny. Następnie guzek samoistnie pęka, a martwicza zawartość wydostaje się na zewnątrz. Czyraki najczęściej umiejscawiają się na skórze w okolicach twarzy, ud, pach, karku i pośladków.

Aby zmniejszyć bolesność zmiany, zaleca się robienie ciepłych okładów na okolice, gdzie powstaje czyrak. Absolutnie nie jest wskazane samodzielne przebijanie skóry w celu usunięcia gromadzącej się ropy, ponieważ może się to skończyć rozprzestrzenieniem infekcji.

Karbunkuł, inaczej czyrak gromadny

Jest to grupa czyraków, które umiejscawiają się na skórze blisko siebie i są ze sobą połączone. Najczęściej taka infekcja jest wywołana przez bakterię – gronkowca złocistego – która wnika w głąb skóry przez mieszki włosowe i małe uszkodzenia. Zwykle karbunkuł dotyczy owłosionej części skóry, stąd jest spotykany w okolicach karku i pleców. Może jednak umiejscowić się też na pośladku, udzie, w okolicy pach i pachwin.

Łupież rumieniowy

Łupież rumieniowy jest wywoływany przez bakterie Corynebacterium minutissimum. Infekcja zaczyna się od wystąpienia wyraźnie odznaczającej się plamy pokrytej łuskami. Choroba ta najczęściej dotyka osób zamieszkujących w ciepłym i wilgotnym klimacie. Zmiany lokalizują się w pachwinach, pachach i między palcami. Są swędzące, łuszczące się i piekące.

Róża

Róża to ostra infekcja skóry właściwej i naskórka, która może wystąpić u osób w każdym wieku. Najczęściej jest ona wywoływana przez infekcję paciorkowcem beta-hemolizującym i gronkowcem złocistym. Widoczna jest jako żywoczerwony obrzęk, wywołuje tkliwość skóry w okolicach kończyn lub twarzy. Charakterystyczny dla róży jest nagły początek choroby – gorączka, dreszcze oraz inne objawy przypominające przeziębienie. Należy się pilnie skonsultować z lekarzem i wdrożyć leczenie, w przeciwnym wypadku infekcja może przejść w zaburzenie ogólnoustrojowe i spowodować posocznicę.

Promienica

To schorzenie wywoływane przez bakterie z rodzaju Actinomycetes, normalnie bytującą w jamie ustnej. W warunkach fizjologicznych nie wywołuje ona choroby. Problem zaczyna się wtedy, gdy w jamie ustnej pojawią się drobne urazy, przez które bakteria może dostać się do tkanki podskórnej, powodując promienicę. Na początku zmiany skórne mają postać drobnych guzków, które z czasem ulegają rozpadowi. Choroba wymaga leczenia preparatami z antybiotykiem.

Liszajec zakaźny

Ta choroba jest często spotykana u dzieci. Zmiany skórne z reguły lokalizują się w okolicach ust i nosa, mogą również objąć głębsze warstwy skóry na skutek namnażania się bakterii. Choroba nie powoduje wystąpienia objawów ogólnych, wymaga jednak leczenia preparatami odkażającymi i antybiotykami.

W jaki sposób zdiagnozować zapalenie skóry?

Zapalenie skóry może mieć różną etiologię. Bardzo często jest wywołane infekcją bakteryjną, tak jak opisano powyżej. Ważne jest jednak różnicowanie między sobą powodów zapalenia skóry. Jeśli jest ono wywołane alergią, to warto wykonać pakiet alergiczny badań.

Bakteryjne zapalenie skóry jest diagnozowane na podstawie wyglądu zmian chorobowych oraz ich lokalizacji.

Dodatkowo lekarz wykonuje wiele badań laboratoryjnych w celu identyfikacji drobnoustroju, który wywołał chorobę. Pierwszym z nich jest wymaz z miejsca objętego stanem zapalnym.

Inne badania, które warto wykonać przy podejrzeniu zapalenia skóry, to:

• pełne badanie morfologii krwi, w której przy bakteryjnym zapaleniu skóry stwierdza się zwiększony odsetek białych krwinek;
• białko C-reaktywne (CRP), którego stężenie w stanach zapalnych, zwłaszcza o pochodzeniu bakteryjnym  wzrasta;
• oznaczenie poziomu prokalcytoniny. Jeśli jej stężenie wzrasta, to lekarz może podejrzewać posocznicę spowodowaną infekcją bakteryjną.

Jak leczyć zapalenie skóry?

Część bakteryjnych zakażeń skóry nie wymaga zastosowania leczenia. Mogą one ustąpić samoistnie. W przypadku uporczywych zmian chorobowych warto wybrać się do lekarza w celu zastosowania antybiotykoterapii. Mogą być to preparaty do zastosowania miejscowego lub doustnego. W niektórych przypadkach bakteryjne zapalenie skóry można leczyć farmaceutykami podawanymi  domięśniowo lub dożylnie. O każdej z tych metod leczenia decyduje lekarz, wcześniej wykonując stosowne badania laboratoryjne. Jeśli bowiem infekcja jest wywołana przez wirusy lub ma podłoże alergiczne, nie ma konieczności podawania pacjentowi preparatów z antybiotykiem.

Autor: Marta Szarawarska

Weryfikacja merytoryczna: lek. Agnieszka Żędzian

Bibliografia:

1. P. Murray i in., Mikrobiologia, Edra Urban & Partner, Wrocław 2018, s. 192–207.
2. M. Bulanda i in., Podstawy mikrobiologii i epidemiologii szpitalnej, PZWL, 2020, s. 136–139.