IgE całkowite

Oznaczenie całkowitej IgE w surowicy krwi jest  przydatne w diagnostyce chorób pasożytniczych i pomocnicze w diagnostyce alergii. Cząsteczka IgE pośredniczy w reakcji nadwrażliwości typu I, odpowiedzialnej za reakcję anafilaktyczną, alergiczny nieżyt nosa, astmę i egzemę i alergie pokarmowe.  Alergeny wywołujące te reakcje dzielone są na alergeny  wziewne i pokarmowe.  IgE stanowi miejsce kontaktu alergenu i wyspecjalizowanej komórki układu odpornościowego. Poza pulą  krążącą,  IgE znajduje się na  powierzchni mastocytów i granulocytów zasadochłonnych. Związanie alergenu przez powierzchniową IgE  na tych komórkach  stanowi bodziec do uwolnienia przez komórkę histaminy i rozpoczęcia mechanizmu prowadzącego do atopowej reakcji alergicznej. Alergie na alergeny pokarmowe i wziewne są związane z tzw. IgE alergenowo-specyficzną,   a stopień immunizacji przez te alergeny  nie musi przekładać się na stężenie we krwi wszystkich przeciwciał klasy IgE, czyli całkowitej IgE (total IgE). Przyjmuje się jednak, że u osób ze stężeniem całkowitej IgE przekraczającej 300 U/ml, prawdopodobieństwo alergii IgE zależnej jest znacznie większe niż u osób z niższym poziomem IgE. Ponadto obserwuje się wzrost stężenia całkowitej IgE z wiekiem, co pośrednio świadczy bezobjawowym uczuleniu na kolejne alergeny.  Wysokie  stężenia IgE obserwowane są u osób z infestacjami pasożytniczymi, chorych na egzemę nadkażoną gronkowcem,  z równoczesnym uczuleniem na gronkowca lub na nadkażające grzyby z rodzaju Malassezia, chorych na grzybicze zapalenie zatok i alergiczną aspergilozą oskrzelowo-płucną. Rzadko wzrost poziomu całkowitej IgE towarzyszy szpiczakowi. Istnieje możliwość monitorowania leczenia cyklosporyną lub azatiopryną  ostrych przypadków egzemy,  przez oznaczanie spadku stężenia całkowitej IgE, który towarzyszy remisji choroby.

Przeciwciała klasy IgE to immunoglobuliny szczególnie związane z rozwojem objawów alergicznych. Oznaczenie poziomu tych przeciwciał jest wykorzystywane podczas diagnozowania przyczyn objawów, które mogą wskazywać na reakcje nadwrażliwości. Kiedy należy wykonać badanie IgE całkowite, na czym polega ten test, o czym świadczy IgE całkowite oraz jak interpretować wyniki tego badania diagnostycznego?

IgE to jeden z rodzajów przeciwciał występujących w ludzkim organizmie. Przeciwciała, nazywane także immunoglobulinami, to wysoko wyspecjalizowane białka produkowane przez poszczególne komórki układu odpornościowego. Obecnie przeciwciała dzieli się na 5 klas. Poza przeciwciałami klasy IgE wyróżnia się także przeciwciała IgG, IgM, IgA oraz IgD. Każda klasa przeciwciał spełnia ściśle określone funkcje, które umożliwiają utrzymywanie prawidłowego stanu odporności oraz skuteczną ochronę przed chorobami wywoływanymi przez czynniki infekcyjne, takie jak wirusy, bakterie lub grzyby.

Przeciwciała IgE po raz pierwszy zostały opisane w 1967 roku. W warunkach fizjologicznych te immunoglobuliny uczestniczą przede wszystkim w ochronie organizmu przed zakażeniami pasożytniczymi. O wiele częściej jednak ta klasa przeciwciał wymieniana jest w kontekście reakcji alergicznych, jako że to właśnie przeciwciała IgE w dużej mierze odpowiadają za rozwój objawów związanych z reakcjami nadwrażliwości na poszczególne alergeny. W przypadku kontaktu organizmu z danym alergenem przeciwciała IgE prowadzą do aktywacji komórek tucznych oraz bazofilów, które uwalniają czynniki biochemiczne odpowiedzialne za rozwój reakcji alergicznych – w głównej mierze jest to histamina. Zjawisko to prowadzi do wystąpienia dolegliwości typowych dla alergii.

Oznaczenie stężenia całkowitego przeciwciał klasy IgE wykorzystuje się w przebiegu diagnozowania oraz różnicowania różnych schorzeń związanych z czynnikami alergicznymi, takich jak m.in. astma, alergie pokarmowe, wziewne lub też AZS, czyli atopowe zapalenie skóry. Badanie to polega na pomiarze we krwi całkowitych stężeń przeciwciał IgE, bez różnicowania je na poszczególne, specyficzne dla konkretnych alergenów frakcje. Test ten wykonywany jest w próbce krwi żylnej, która najczęściej pobierana jest z żyły podskórnej zlokalizowanej w dole łokciowym.

Przeprowadzenie pomiaru stężeń całkowitych przeciwciał klasy IgE we krwi zalecane jest w przypadku podejrzenia chorób o podłożu alergicznym. Jednym z częstszych wskazań do wykonania tego testu jest astma oskrzelowa. Badanie IgE całkowitego wykonywane jest wówczas w celu oceny, czy choroba u danej osoby posiada alergiczne podłoże. Warto jednak zaznaczyć, że uwidocznienie prawidłowych stężeń IgE całkowitego w momencie badania nie wyklucza z całą pewnością alergicznego źródła schorzenia. W celu kompleksowej weryfikacji stanu zdrowia pacjenta niezbędne może być przeprowadzenie dodatkowych testów diagnostycznych oraz zestawienie otrzymanych rezultatów z historią choroby oraz obrazem klinicznym prezentowanym przez pacjenta.

Poza astmą oskrzelową pomiar stężeń całkowitych IgE we krwi może zostać zlecony także w celu różnicowania przyczyn objawów wskazujących na alergię. Dodatkowo test ten bywa wykorzystywany podczas rozpoznawania oraz monitorowania zakażeń pasożytniczych oraz aspergilozy oskrzelowo-płucnej. Jest to zakażenie wywoływane przez mikroskopowe grzyby z rodzaju Aspergillus, które czasami współwystępuje z astmą oskrzelową. Oznaczenie poziomów IgE może być także użyteczna w wykrywaniu niektórych chorób wrodzonych związanych z zaburzeniami produkcji poszczególnych klas przeciwciał oraz w przebiegu nowotworów układu krwiotwórczego, jak np. szpiczak IgE.

Badanie IgE całkowitego może zostać zlecone w przypadku występowania objawów wskazujących na alergię o niewiadomym pochodzeniu. Do rozwoju objawów alergicznych dochodzi w wyniku nieprawidłowej pracy układu odpornościowego, który cząsteczkę obojętną dla zdrowia rozpoznaje jako potencjalnie szkodliwy patogen oraz uruchamia przeciwko niej proces odpornościowy. Cząsteczki te nazywane są alergenami. Najczęstsze alergeny to m.in. struktury i substancje wydzielane przez pyłki drzew wiatropylnych, traw i roślin zielonych; białka strukturalne i wydzielny obecne na skórze i sierści zwierząt domowych i hodowlanych, poszczególne składniki pokarmów pochodzenia roślinnego i zwierzęcego, , jady czy niektóre substancje chemiczne.

Zakres dolegliwości alergicznych jest znacząco zróżnicowany, a reakcje nadwrażliwości mogą przebiegać ze zmiennym nasileniem. Najczęstsze objawy, które wskazują na alergię to m.in.:

• Katar,
• Uczucie zatkania nosa,
• Kaszel,
• Kichanie,
• Uczucie drapania w gardle,
• Wysypka skórna,
• Obrzęki,
• Zaczerwienie spojówek,
• Nadmierne łzawienie oczu,
• Ból brzucha,
• Nudności,
• Wymioty,
• Biegunki

W skrajnych przypadkach reakcja alergiczna może przebiegać ze znaczącym nasileniem objawów oraz dodatkowym występowaniem poważnych zaburzeń funkcjonowania organizmu, takich jak trudności z oddychaniem, duszność, tachykardia oraz spadek ciśnienia tętniczego. Może wówczas dojść do rozwoju tzw. wstrząsu anafilaktycznego, który jest najbardziej poważnym powikłaniem reakcji alergicznej. W przypadku zauważenia wymienionych powyżej dolegliwości należy niezwłocznie uzyskać pomoc medyczną, jako że nieleczony wstrząs może w krótkim czasie prowadzić do rozwoju niewydolności krążeniowej oraz zgonu pacjenta.

Badanie całkowitych poziomów IgE we krwi nie wymaga specjalnego przygotowania od pacjenta. Nie zachodzi konieczność stawienia się na badanie na czczo lub w specjalnych porach dnia. Warto jednak zadbać o prawidłowe nawodnienie organizmu przed badaniem, jako że ułatwi to proces pobrania próbki krwi. W niektórych przypadkach może zachodzić konieczność modyfikacji stosowanego na co dzień schematu leczenia przeciwalergicznego, jednak decyzja w tym zakresie każdorazowo podejmowana jest przez lekarza, który zlecił wykonanie tego testu diagnostycznego.

Wyniki badania IgE całkowite najczęściej dostępne są po ok. 1-2 dniach roboczych od momentu pobrania próbki krwi. Należy jednak pamiętać, że czas oczekiwania na wynik może być różny, w zależności od konkretnej placówki wykonującej to badanie. W celu uzyskania szczegółowych informacji na temat czasu oczekiwania na wynik należy kontaktować się z daną placówką laboratoryjną.

W celu interpretacji wyników badania IgE całkowite należy zestawić otrzymane wartości przeciwciał klasy IgE z zakresem wartości referencyjnych, które umieszczane są każdorazowo na dokumentacji wydawanej osobie badanej. W celu pełnej oceny stanu zdrowia pacjenta niezbędne jest zestawienie tych wyników z innymi badaniami laboratoryjnymi (jak m.in. morfologia krwi obwodowej oraz oznaczenie specyficznych przeciwciał klasy IgE) oraz obrazem klinicznym prezentowanym przez osobę badaną. W przypadku diagnostyki w kierunku alergii zależnej od IgE znajomość stężenia IgE całkowitej stanowi punkt odniesienia do interpretacji wyników pomiarów stężeń poszczególnych IgE swoistych – wyliczny jest stosunek IgE specyficznych i całkowitych.

IgE całkowite podwyższone może wskazywać na występowanie zakażenia pasożytniczego, innej choroby infekcyjnej lub też reakcji alergicznej. Wzrost stężenia IgE może być obserwowany także w niektórych chorobach wrodzonych, stanach zapalnych oraz schorzeniach onkologicznych. Sam wynik badania IgE całkowitego nie pozwala na jasne określenie przyczyn tych nieprawidłowości i każdorazowo wymaga zestawienia z innymi badaniami laboratoryjnymi oraz historią choroby osoby badanej. W celu pełnej interpretacji wyników oraz odpowiedniego zaplanowania procesu diagnostycznego warto skonsultować się z lekarzem, który zarówno zleci odpowiednie testy diagnostyczne, jak i będzie w stanie poprawnie zinterpretować ich rezultaty oraz zaproponować dalsze leczenie.