Hormony to substancje produkowane przez gruczoły układu dokrewnego, czyli podwzgórze, przysadkę mózgową, szyszynkę, tarczycę, przytarczyce, grasicę, trzustkę, nadnercza, jajniki i jądra. Działanie hormonów jest wielokierunkowe. Wpływają m.in. na wzrost i dojrzewanie, wygląd skóry i włosów, regulują tempo metabolizmu, wpływają na stężenie glukozy we krwi, odgrywają ogromną rolę w procesie rozmnażania oraz funkcjonowaniu układu odpornościowego.  

Podwzgórze jest nadrzędnym gruczołem układu dokrewnego, który produkuje hormony stymulujące (tzw. liberyny) do wydzielania hormonów przysadkę. Hormony wydzielane przez podwzgórze to także oksytocyna – istotna m.in. dla przebiegu porodu oraz wazopresyna – regulująca ilość wody w organizmie.

Przysadka mózgowa to gruczoł o bardzo dużej aktywności hormonalnej. Odpowiada za wydzielanie: hormonu wzrostu, prolaktyny – odpowiedzialnej m.in. za produkcję mleka w okresie karmienia piersią, adrenokortykotropiny pobudzającej do pracy nadnercza, tyreotropiny pobudzającej do pracy tarczycę, folikulotropiny i lutropiny odpowiedzialnych za prawidłową aktywność hormonalną jajników, melanotropiny, która z kolei stymuluje do pracy szyszynkę.  

Szyszynka jest gruczołem odpowiedzialnym za regulację rytmu dobowego (sen, aktywność) ze względu na wydzielanie i działanie melatoniny.

Tarczyca jest gruczołem wydzielającym tyroksynę (T4) i trójjodotyroninę (T3), które krążąc we krwi w aktywnych, niezwiązanych z białkami formach (fT3, fT4) odpowiedzialne są za rozwój mózgu i układu nerwowego, gospodarkę białkami, lipidami i węglowodanami, prawidłowy wzrost kości i chrząstek oraz metabolizm kostny, prawidłowy przebieg dojrzewania płciowego, regulację temperatury ciała.

Przytarczyce są gruczołami zlokalizowanymi na tarczycy, produkującymi parathormon odpowiedzialny za regulację stężenia wapnia w organizmie.

Grasica wydzielając tymozynę reguluje aktywność układu odpornościowego.

Trzustka i najważniejsze wydzielane przez nią hormony to insulina i glukagon, regulujące stężenie glukozy we krwi.

Nadnercza produkują aldosteron, istotny w utrzymaniu równowagi wodno-elektrolitowej, ale także kortyzol (określany także mianem hormonu stresu) kluczowy dla metabolizmu glukozy, tłuszczy i białek. Nadnercza są także miejscem wydzielania adrenaliny i noradrenaliny.

Jajniki i jądra to gruczoły układu dokrewnego odpowiedzialne za produkcję hormonów płciowych.**** Dominującym hormonem u mężczyzn jest produkowany w jądrach testosteron. Ma on kluczowy wpływ na aktywność seksualną i płodność mężczyzny, tempo metabolizmu, ale także wygląd ciała i samopoczucie. Odpowiada za charakterystyczne dla płci męskiej cechy, takie jak typ owłosienia, budowa ciała czy barwa głosu. Warunkuje poziom libido oraz prawidłowy przebieg procesu produkcji plemników. W przypadku jajników, głównym produkowanym hormonem jest estradiol. Estradiol jest podstawowym hormonem steroidowym wpływającym na rozrodczość. Wraz z innymi estrogenami odpowiada za rozwój narządów płciowych i drugorzędowych cech płciowych kobiety. Wpływa na mięśnie gładkie macicy i jajowodów. Pełni funkcję kontrolną cyklu miesiączkowego i jest niezbędny w implantacji zarodka i utrzymaniu ciąży.

Badania hormonalne - co to?

Zaburzenia równowagi hormonalnej mogą powodować wiele różnych problemów zdrowotnych, zakłócając fizyczne, psychiczne i emocjonalne samopoczucie. Badania hormonów, wykonywane zwykle z próbki krwi (rzadziej w moczu lub w ślinie) są bardzo istotnym elementem diagnostyki zaburzeń, wynikających z nadczynności lub niedoczynności gruczołów układu dokrewnego.

Badania hormonalne zwykle wykonywane są w przypadku następujących objawów:

• wahania masy ciała,
• niepokoju i zaburzeń nastroju,
• obniżonego libido,
• ginekomastii (powiększenie piersi u mężczyzn),
• zaburzeń erekcji,
• problemów ze skórą i przebarwień,
• wypadania włosów, także nadmiernego owłosienia,
• zaburzeń miesiączkowania,
• nieregularnych wypróżnień, przewlekłych biegunek, zaparć,
• zmęczenia,
• zwolnienia lub przyspieszenia pracy serca,
• zwiększonego pragnienia,
• częstszego oddawania moczu,
• senności po posiłkach,
• niepłodności.

Do najczęściej diagnozowanych zaburzeń hormonalnych występujących u kobiet zaliczamy:

• zespół policystycznych jajników PCOS (↑LH i testosteronu),
• niedoczynność - choroba Hashimoto (↑TSH, ↓fT4, ↑antyTPO) i nadczynność tarczycy - choroba Cushinga (↓TSH, ↑fT4, ↑TRAb),
• hiperprolaktynemię (↑PRL).

Do najczęściej diagnozowanych zaburzeń hormonalnych występujących u mężczyzn zaliczamy:

• spadek stężenia testosteronu (np. w przebiegu andropauzy),
• zaburzenia funkcji tarczycy,
• podwyższenie stężenia kortyzolu, spowodowane stresem.

Zaburzenia hormonalne nie omijają dzieci. W grupie najmłodszych najczęściej spotyka się:

• nieadekwatny do wieku wzrost jako konsekwencję zaburzeń w wydzielaniu hormonu wzrostu,
• przedwczesne lub opóźnione dojrzewanie,
• zaburzenia funkcji tarczycy.

Hormonalne badania krwi powinny być dobrane przez lekarza, który zleci analizę konkretnych parametrów po przeanalizowaniu objawów klinicznych. Konsultacja z lekarzem przed wykonaniem badań hormonalnych jest również wskazana ze względu na doprecyzowanie czasu zgłoszenia się na badania. Ma to największe znaczenie w przypadku badań hormonalnych układu rozrodczego, gdzie stężenie hormonów uwarunkowane jest dniem cyklu miesięcznego.

Badania hormonalne wykonasz w sieci laboratoriów Diagnostyka.

Badania hormonalne w Diagnostyce to bardzo szeroka oferta parametrów, która na pewno spełni wymagania Twojego zlecenia.