PIMS-TS – zespół pocovidowy u dzieci. Czym jest i jak się objawia?

Artykuły
Redakcja Diagnostyki
Udostępnij
Spis treści:

PIMS-TS czyli wieloukładowy zespół zapalny u dzieci związany z COVID-19 (ang. paediatric inflammatory multisystem syndrome temporally associated with SARS-CoV-2) to nowa choroba, która pojawia się u dzieci i młodzieży po przebyciu zakażenia wirusem SARS-CoV-2. Pierwsze przypadki PIMS zaobserwowano w Polsce w maju 2020 roku. Podłoża choroby upatruje się w rozregulowaniu pracy układu odpornościowego, które rozwija się po 2-4 tygodniach od przebycia zakażenia. Co ważne, PIMS może wystąpić u dzieci, które przeszły COVID-19 łagodnie lub zupełnie bezobjawowo. PIMS zwany także zespołem pocovidowym lub MIS-C (ang. multisystem inflammatory syndrome in children) wiąże się z ryzykiem rozwoju poważnych powikłań i może doprowadzić nawet do śmierci.

Na czym polega PIMS i jak się objawia?

PIMS najczęściej dotyka dzieci w wieku wczesnoszkolnym, ale może wystąpić u dzieci w każdym wieku. Jest wieloukładowym, ostrym zespołem zapalnym, więc objawy mogą pochodzić z różnych narządów. Na początku zwykle dominują dolegliwości z układu pokarmowego (np. silne bóle brzucha nasuwające podejrzenie zapalenia wyrostka robaczkowego, wymioty, biegunka). Symptomy ze strony innych układów obejmują:

  • ze strony układu nerwowego: apatia, drażliwość, silne bóle głowy, drgawki, porażenia nerwów obwodowych;
  • ze strony układu krążenia: niedociśnienie, zaburzenia rytmu serca, cechy zapalenia mięśnia sercowego;
  • ze strony układu oddechowego: duszność, kaszel, ból w klatce piersiowej, cechy zapalenia płuc;
  • ze strony skóry i śluzówek: wielopostaciowa i niecharakterystyczna wysypka, zapalenie spojówek, „truskawkowy” język, obrzęk dłoni i stóp, suche i czerwone wargi;
  • ze strony nerek: bezmocz lub skąpomocz i cechy ostrego uszkodzenia nerek.

Obserwowana jest również koagulopatia czyli zaburzenia krzepnięcia krwi.

Gorączka występuje zawsze i utrzymuje się przez kilka dni (co najmniej 3 dni). Jest „obowiązkowym” objawem, aby móc podejrzewać zespół PIMS. Wyniki badań laboratoryjnych jasno wskazują na istnienie poważnego stanu zapalnego (podwyższenie CRP, OB, prokalcytoniny, LDH, ferrytyny), a ponadto często obserwuje się limfopenię (czyli spadek ilości limfocytów), niewielką niedokrwistość, hipoalbuminemię, hiponatremię oraz wysoki poziom markerów uszkodzenia mięśnia sercowego (np. troponiny czy NT-proBNP).

Jak rozpoznać PIMS?

Zespół pocovidowy rozwija się najczęściej po 2-4 tygodniach od przebycia zakażenia koronawirusem SARS-CoV-2. Wyraźne powiązanie z COVID-19 (dodatni wynik wymazowego testu PCR lub antygenowego) istotnie ułatwia rozpoznanie, ale warto pamiętać, że PIMS może wystąpić u dzieci, które przeszły zakażenie zupełnie bezobjawowo. Tym samym zdarza się, że rodzice nawet nie wiedzą, że dziecko miało infekcję. U dzieci, które nie były szczepione na COVID-19 przebyte zakażenie SARS-CoV-2 zweryfikuje oznaczenie przeciwciał anty-S , u dzieci szczepionych pomocne może być oznaczenie przeciwciał anty-N.

Podejrzenie PIMS zawsze wymaga hospitalizacji i stałego nadzoru medycznego. U wszystkich dzieci z podejrzeniem zespołu pocovidowego pobiera się wymaz w kierunku SARS-CoV-2, aby wykluczyć aktywne zakażenie. Badania laboratoryjne obejmują m.in.: morfologię, grupę krwi, gazometrię, wskaźniki stanu zapalnego, parametry krzepnięcia, badania mikrobiologiczne, jonogram, próby wątrobowe, kreatyninę, mocznik, albuminy, NT-proBNP, troponinę I, badanie ogólne moczu i inne. Jak najwcześniej powinny zostać wykonane badania serca – EKG oraz badanie echokardiograficzne (ECHO), aby szybko wychwycić ewentualne cechy zapalenia mięśnia sercowego, obecności płynu w osierdziu, zaburzeń rytmu serca czy inne nieprawidłowości.

Koniecznie trzeba pamiętać o ocenie tętnic wieńcowych, bowiem aż u 1/4 pacjentów rozwijają się tętniaki tętnic wieńcowych, często już w 1 tygodniu choroby. Badania serca są powtarzane kilkukrotnie. W niektórych przypadkach, wykonuje się także RTG klatki piersiowej, tomografię komputerową czy USG jamy brzusznej. Dzieci z PIMS wymagają stałego monitorowania parametrów życiowych i powtarzania badań w zależności od ich stanu klinicznego (który może ulegać dynamicznym zmianom).

Zespół pocovidowy u dzieci – leczenie

Podstawę leczenia PIMS-TS stanowi leczenie immunosupresyjne i immunomodulujące (dożylne wlewy immunoglobulin, glikokortykosteroidy czy leki biologiczne takie jak infliksymab, anakinra lub tocilizumab). Celem takiej terapii jest zahamowanie niekontrolowanego rozwoju reakcji zapalnej i zapobieganie powikłaniom w postaci tętniaków tętnic wieńcowych. Często konieczne jest także leczenie przeciwzakrzepowe. Po przebyciu PIMS, dzieci powinny pozostawać pod kontrolą lekarską przez co najmniej 6 kolejnych tygodni.

Zauważ, że PIMS jest nową jednostką chorobową i jeszcze nie wiemy o niej wszystkiego. Z biegiem czasu i dzięki analizom grup chorych dzieci, być może dowiemy się dlaczego PIMS dotyka tylko niektóre dzieci i jak najskuteczniej go leczyć. Tymczasem pamiętaj by pozostać czujnym i w razie jakichkolwiek niepokojących objawów dotyczących Twojego dziecka – skonsultuj się z lekarzem.

Bibliografia:

Wiriom człowieka – wróg i sojusznik
Nocne poty – przyczyny. O jakich chorobach świadczą najczęściej?