Plamica starcza – objawy, przyczyny, leczenie

Plamica starcza zaliczana jest do skaz krwotocznych naczyniowych nabytych. To dolegliwość skórna, która dotyka osoby w podeszłym wieku. Związana jest z naturalnymi procesami charakterystycznymi dla starzenia się skóry – wynika ze zmian zanikowych w naczyniach krwionośnych oraz tkance podścieliskowej. Plamica starcza objawia się w postaci różnej wielkości wybroczyn. Nie stanowi zagrożenia dla zdrowia, ale pojawienie się jej objawów wymaga różnicowania ze schorzeniami dającymi podobne symptomy.

Proces starzenia się skóry

Skóra, podobnie jak wszystkie narządy w ludzkim organizmie, ulega procesom starzenia – z uwagi jednak na fakt bezpośredniego kontaktu ze środowiskiem zewnętrznym, skóra starzeje się szybciej. Na skutek działania czynników zewnątrz – oraz wewnątrzpochodnych, dochodzi do licznych zmian biochemicznych, biofizycznych oraz morfologicznych, które wpływają nie tylko na jej funkcjonowanie, ale i wygląd. Proces starzenia skutkuje zwiotczeniem, utratą elastyczności, napięcia skóry (która jednocześnie robi się cienka i podatna na uszkodzenia) i nazywany jest zespołem przewlekłej niewydolności skórnej – dermatoporozy.

Do zmian morfologicznych, które świadczą o słabej kondycji skóry zaliczane są między innymi takie schorzenia, jak np.: zanik skóry, gwieździste blizny rzekome lub plamica starcza związana z degradacją włókien kolagenowych i drobnych naczyń krwionośnych.

Plamica starcza – co to jest?

Plamica starcza zwana jest inaczej purpurą starczą czy wybroczynami starczymi. Należy do grupy skaz krwotocznych naczyniowych nabytych. To dolegliwość o charakterze dermatologicznym, której objawem są zmiany skórne u osób starszych (szacuje się, że występuje u około 10% seniorów w wieku 70-90 lat, częściej u kobiet). Purpura starcza nie zagraża zdrowiu i życiu. Dla części osób może stanowić jednak problem estetyczny.

Przeczytaj również: https://diag.pl/pacjent/artykuly/reumatoidalne-zapalenie-stawow-rzs/

Plamica starcza – jak wygląda?

Plamica starcza objawia się plamami wybroczynowymi o różnej wielkości – od niewielkich plam punktowych aż po większe, plackowate. Mają one charakter pojedynczych zmian lub licznych wykwitów skórnych. Początkowo wybroczyny przybierają kolor purpurowy/fioletowy, w późniejszym okresie mogą zmieniać barwę na żółtą/brązową.

Plamica starcza najczęściej pojawia się na kończynach górnych (głównie na grzbietowej powierzchni rąk i przedramionach) oraz powierzchniach wyprostnych goleni. Śródskórnym wybroczynom zwykle nie towarzyszą dodatkowe, niepokojące czy uciążliwe, dolegliwości skórne (takie jak np. owrzodzenia, łuszczenie skóry, krwawienie itp.) czy objawy ogólne (gorączka, złe samopoczucie itp.). Niektórzy zgłaszają niewielki świąd w okolicy, w których pojawiła się plamica starcza. Osoby z tego typu wybroczynami mają tendencję do powstawania siniaków nawet pod wpływem niewielkiego ucisku.

Plamica starcza – przyczyny

Przyczyną pojawienia się plamicy starczej są zaburzenia charakterystyczne dla procesu starzenia się skóry. W ich przebiegu dochodzi do zmian starczych skórnych naczyń krwionośnych oraz atrofii związanej z:

• przyjmowaniem leków, głównie glikokortykosteroidów oraz preparatów o działaniu przeciwzakrzepowym,
• długotrwałym, miejscowym stosowaniem maści sterydowych,
• niedoborem witaminy C,
• czynnikami toksycznymi, powodującymi uszkodzenia drobnych naczyń krwionośnych.

Zakłada się, że niektóre choroby przewlekłe mogą sprzyjać rozwojowi plamicy starczej. Należą do nich między innymi cukrzyca czy nadciśnienie tętnicze, które powodują osłabienie kondycji naczyń krwionośnych i wpływają na pojawienie się charakterystycznych wybroczyn. Prowadzenie mało aktywnego trybu życia może być czynnikiem nasilającym degradację włókien kolagenowych w skórze, a tym samym przyspieszającym procesy związane z rozwojem plamicy starczej.

Bezpośrednią przyczyną wystąpienia wybroczyn starczych są urazy mechaniczne. Kruche naczynia krwionośne, utrata elastyczności skóry (która staje się cienka), sprawiają, że nawet niewielkie urazy prowadzą do przedostania się erytrocytów poza łożysko naczyń, co skutkuje pojawieniem się plamicy starczej. Objawy w postaci plam, wybroczyn itp. powinny być skonsultowane z lekarzem dermatologiem, ponieważ symptomy choroby mogą być podobne do objawów innych schorzeń. Nie należy stosować żadnych środków farmaceutycznych, leków czy maści na własną rękę.

Plamica starcza – diagnostyka

Jak wspomniano wcześniej, pojawienie się symptomów purpury starczej jest wskazaniem do wizyty u lekarza. Jej diagnostyka nie jest trudna – doświadczony dermatolog nie powinien mieć kłopotu z postawieniem prawidłowej diagnozy. Lekarz ogląda zmiany przy użyciu dermatoskopu, przeprowadza z pacjentem wywiad na temat ogólnego stanu zdrowia, trybu życia oraz przyjmowanych leków.

Plamica starcza nie jest skutkiem zaburzeń krzepnięcia krwi, stąd w celu wykluczenia poważnych schorzeń hematologicznych, specjalista może zlecić wykonanie badań liczby płytek krwi (trombocytów) oraz układu krzepnięcia (np. w kierunku hemofilii). Plamicę starczą należy różnicować z plamicą wywołaną alergią, plamicą małopłytkową (chorobą autoimmunologiczną) oraz urazami stawów i kości, w efekcie których pojawiają się wybroczyny na skórze.

Warto przeczytać: https://diag.pl/pacjent/artykuly/czym-jest-hemofilia/

Plamica starcza – leczenie i zapobieganie

Nie ma leków, które stosowane są w terapii plamicy starczej – nie istnieją maści, kremy czy inne środki, które likwidują powstałe zmiany. Są jednak sposoby na zmniejszenie ich widoczności (wyrównanie kolorytu naskórka) oraz obniżenie ryzyka pojawienia się wybroczyn.

Warto postawić na zdrowy jadłospis, ubogi w konserwanty, a bogaty w wapń, żelazo, cynk, witaminę D, E, K oraz C – ta ostatnia uszczelnia i wzmacnia naczynia krwionośne (jeśli lekarz uzna za stosowne, zleca również przyjmowanie preparatów z witaminą C). Ze specjalistą można omówić kwestię przyjmowania kwasu salicylowego czy sterydów (które mogą wpłynąć na pojawienie się wybroczyn) oraz stosowania ziół (w postaci tabletek, naparów) z kasztanowca czy ruszczyka. Wskazana jest aktywność fizyczna, adekwatna do wieku i kondycji seniora. Za bezpieczne dla zdrowia osoby starszej, w większości przypadków, uważa się spacery, nordic walking czy pływanie.

Należy unikać wszelkiego rodzaju urazów, które mogą doprowadzić do uszkodzeń skóry i pojawienia się plamicy starczej. Skórę trzeba chronić przed szkodliwym działaniem promieni słonecznych – wskazane jest zakrywanie ciała w godzinach, kiedy najmocniej operuje słońce oraz stosowanie kosmetyków z filtrem blokującym szkodliwe działanie promieni UV. Stosowanie kosmetyków nawilżających skórę może poprawić jej elastyczność oraz odporność na drobne urazy.

Osoby, u których pojawiła się plamica starcza, powinny regularnie monitorować stan zmian skórnych podczas wizyt u lekarza dermatologa.