Przyczyny nadmiernego wypadania włosów

Z problemem nadmiernego wypadania włosów zdecydowana większość pacjentów zgłasza się w pierwszej kolejności do lekarza dermatologa, wiążąc utratę włosów z zaburzeniami funkcji skóry. Niekiedy przyczyna wypadania włosów jest trywialna, spowodowana m.in. nieprawidłową pielęgnacją, farbowaniem, bądź też zbyt ciasnym upięciem fryzury. Okazuje się jednak, że wypadanie włosów może być skomplikowanym i długotrwałym problemem diagnostycznym, który w szczególności dla kobiet ma dodatkowo aspekt psychologiczny związany z narastającą bezradnością i zmniejszeniem poczucia własnej atrakcyjności.

Choroby, których objawem jest wypadanie włosów

Wśród chorób, których objawem jest wypadanie włosów, można wymienić zakażenia grzybicze skóry, zaburzenia endokrynologiczne, w których dochodzi do nieprawidłowości w wydzielaniu hormonów, zaburzenia z zakresu autoimmunologii, czyli funkcjonowania układu odpornościowego, anemie oraz niedobory witamin. Przyczynę wypadania włosów i kierunek diagnostyki może nasuwać charakter łysienia, np. powstanie lub brak blizny w miejscu wpadniętego włosa.

W chorobach autoimmunizacyjnych wypadają włosy z całego ciała, łysienie plackowate sugerują całkowicie pozbawione włosów puste miejsca, natomiast łysienie androgenowe związane jest z przesunięciem linii włosów i stopniowym pogłębianiem się zakoli u mężczyzn, oraz redukcją gęstości włosów w okolicy szczytu głowy u kobiet.

Badania laboratoryjne w diagnostyce łysienia

W zakresie badań laboratoryjnych zalecanych w diagnostyce łysienia znajduje się mikrobiologiczne badanie skóry. Potwierdza ono lub wyklucza obecność grzybów, które wywołując stan zapalny skóry głowy mogą być przyczyną utraty włosów.

Kolejne badania dotyczą określenia stężenia hormonów tarczycy (TSH, fT4), której niedoczynność może objawiać się utratą włosów. Warto ustalić także stężenia hormonów androgenowych (stężenia wolnego oraz całkowitego testosteronu, dihydrotestosteronu – DHT i dihydroepiandrosteronu – DHEA) i hormonów związanych z funkcjonowaniem układu rozrodczego (LH, FSH i estradiol -E₂).

W przypadku podejrzenia chorób autoimmunizacyjnych, w których układ odpornościowy skierowany jest przeciwko strukturom organizmu, zaleca się, w zależności od podejrzewanej choroby, badania w kierunku swoistych przeciwciał niszczących własne tkanki. Ważnym badaniem jest także podstawowa morfologia krwi, której wynik rozstrzyga, czy przypadkiem problem nadmiernego wypadania włosów nie jest związany z anemią i niedoborem żelaza.

Niekiedy do potwierdzenia diagnozy konieczne jest wykonanie badania mikroskopowego włosów i biopsji skóry.

W niektórych przypadkach diagnostyka schorzenia jest długa i skomplikowana oraz wymaga wykonania wielu badań diagnostycznych w celu ustalenia przyczyny utraty włosów. Poprawna diagnoza jest kluczem do właściwego zastosowania leczenia. W przypadku rozpoznania grzybiczego zapalenia skóry głowy, problem rozwiąże stosowanie leków przeciwgrzybicznych. Wypadanie włosów spowodowane niedoborem żelaza powinno ustąpić po zastosowaniu właściwej suplementacji.

Leczenie

W przypadku łysienia androgenowego dostępnymi metodami leczenia jest miejscowe stosowanie minoksydylu, rozszerzającego naczynia doprowadzające krew do mieszków włosowych lub doustne stosowanie leku zmniejszającego syntezę dihydrotestosteronu. Leczenie łysienia związanego z procesem autoimmunizacyjnym skojarzone jest z leczeniem choroby podstawowej. W przypadku nieprawidłowości w funkcjonowaniu gruczołów produkujących hormony (tarczycy i gruczoły układu rozrodczego), konieczne jest uregulowanie gospodarki hormonalnej pod kontrolą lekarza endokrynologa.

dr Beata Skowron

Piśmiennictwo:

1. Ahmad M. Al Aboud; Patrick M. Zito. Alopecia. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2019 Jan-.
2. Phillips TG, Slomiany WP, Allison R. Hair Loss: Common Causes and Treatment. Am Fam Physician. 2017 Sep 15;96(6):371-378.
3. Springer K, Brown M, Stulberg DL. Common hair loss disorders. Am Fam Physician. 2003;68(1):93–102