Tarczyca – objawy choroby nie muszą być oczywiste. Poznaj je!
Objawy chorób tarczycy mogą być bardzo zróżnicowane i dotyczyć wielu układów i narządów. Zarówno niedoczynność jak i nadczynność tarczycy, oddziałuje bowiem na ogólne samopoczucie, stan skóry, układ krążenia, układ pokarmowy, układ rozrodczy i inne. Jednym z objawów chorej tarczycy może być również (ale wcale nie musi) powiększona szyja. Jeśli zaobserwujesz u siebie zwiększenie obwodu szyi niezwiązane z przybraniem na wadze, koniecznie udaj się do swojego lekarza.
Tarczyca – objawy choroby
Szyja składa się z kilku istotnych struktur. Jedną z nich jest tarczyca, czyli gruczoł odpowiedzialny za wydzielanie hormonów, które wpływają na funkcjonowanie całego organizmu. Tarczyca leży w przednio-dolnej części szyi, do przodu od tchawicy. Zbudowana jest z dwóch bocznych płatów: prawego i lewego, oraz łączącej je cieśni (kształt tarczycy można porównać do motyla). Tarczyca o prawidłowej strukturze i wielkości zwykle nie uwypukla się na szyi, ale można ją zauważyć podczas połykania, gdy pociągana przez powięź, przemieszcza się ku górze. Powiększona tarczyca nazywana jest wolem. Może świadczyć o chorobie tarczycy związanej jedynie z zaburzeniem jej budowy (ale bez upośledzenia czynności) lub być jednym z objawów niedoczynności lub nadczynności gruczołu.
W tym artykule znajdziesz podstawowe symptomy niedoczynności tarczycy, a pod tym linkiem dowiesz się, jak manifestuje się nadczynność tarczycy. Jeśli powiększona tarczyca, objawy z innych narządów lub układów wymienione w przytoczonych artykułach lub cokolwiek innego wzbudzi Twoje obawy, koniecznie udaj się do lekarza.
Powiększona szyja – diagnostyka
Będąc u lekarza, koniecznie poinformuj go o wszystkich niepokojących objawach. Zastanów się, czy w Twojej rodzinie występują już choroby tarczycy. Nie zapomnij wspomnieć o swoich chorobach współistniejących i lekach, które stale zażywasz. Podczas oceny tarczycy, lekarz najpierw przyjrzy się Twojej szyi. Następnie zbada ją palpacyjnie – od przodu lub stojąc za Tobą. Być może poprosi Cię o przełykanie śliny lub wody. Lekarz oceni wielkość, kształt i konsystencję gruczołu i poszuka ewentualnych guzków. Przyłożenie stetoskopu pozwoli mu wysłuchać szmer naczyniowy, typowy dla choroby Gravesa-Basedowa (czyli nadczynności tarczycy o etiologii autoimmunologicznej). Dla niektórych badanie palpacyjne tarczycy może być nieco dyskomfortowe, ale jeśli poczujesz ból, koniecznie o tym powiedz.
Na podstawie swoich obserwacji, lekarz może zlecić Ci wykonanie odpowiednich badań laboratoryjnych (np. TSH, FT4, FT3, przeciwciała anty-TG, anty-TPO lub anty-TSH, morfologię czy lipidogram) i badań obrazowych (USG, scyntygrafię), które pomogą podjąć decyzję odnośnie dalszego postępowania. Wszystkie wymienione badania laboratoryjne możesz wykonać w DIAGNOSTYCE.
Tarczyca – objawy. Kiedy szyja się powiększa?
Przerost tarczycy nie wskazuje na jedną, konkretną jednostkę chorobową. W niedoczynności tarczycy, gruczoł może być prawidłowej objętości, może być mały lub powiększony. W nadczynności tarczycy, tarczyca częściej jest powiększona, ale może być też normalnych rozmiarów. Czasami powiększenie obwodu szyi jest wyraźne i może powodować nieprzyjemne uczucie ucisku, a nawet duszność. Wynika ona ze zmniejszenia światła tchawicy przez powiększony gruczoł tarczowy. Wole tarczycy może wynikać także z zaburzeń jej budowy (rozrost, zmiany zwyrodnieniowe i zwłóknieniowe), bez towarzyszących zaburzeń czynnościowych.
O czym może świadczyć wole? Podsumowanie
Powiększoną tarczycę nazywamy wolem (w USG >20 ml u kobiet i >25 ml u mężczyzn). Wole nietoksyczne to zwiększenie gruczołu tarczowego u osoby w stanie eutyreozy (czyli prawidłowej czynności tarczycy, potwierdzonej wynikami badań hormonalnych). Wole proste jest zwykle w miarę symetryczne i nie ma zaburzeń struktury. Wole guzkowe nietoksyczne charakteryzuje się obecnością ogniskowych zmian struktury (guzków) i przez wiele lat może nie zostać zauważone. Nie towarzyszą mu objawy z innych układów, bo tarczyca prawidłowo spełnia swoje funkcje. Powiększona szyja lub jej asymetria i nieregularna powierzchnia może być pierwszym zauważalnym symptomem. Czasami duże wole uciska sąsiadujące tkanki i prowadzi do duszności, kaszlu czy zaburzeń połykania.
Wole guzkowe toksyczne, to choroba, w której guzkowy rozrost gruczołu prowadzi do nadczynności tarczycy, więc prócz powiększenia obwodu szyi i wystąpienia guzka (czego możesz nawet nie zauważyć), stopniowo pojawiają się także symptomy nadczynności.
Pamiętaj, że wola guzkowe wymagają regularnych kontroli i, w razie potrzeby, przeprowadzenia biopsji zmian ogniskowych (guzków), aby wykluczyć obecność nowotworu. Niebolesne powiększenie tarczycy i wzmożona spoistość wraz z towarzyszącymi objawami niedoczynności mogą sygnalizować chorobę Hashimoto (najczęstsza forma niedoczynności tarczycy).
Wole o gładkiej, rozlanej powierzchni ze szmerem naczyniowym i objawami nadczynności tarczycy, jest manifestacją choroby Gravesa-Basedowa.
Bolesne powiększenie i obrzęk gruczołu tarczowego z promieniowaniem bólu do uszu, żuchwy, klatki piersiowej i gorączką wskazuje na podostre zapalenie tarczycy czyli chorobę do Quervaina. W przebiegu choroby, może pojawić się zarówno nadczynność jak i niedoczynność tarczycy, ale zmiany cofają się samoistnie i nie powodują trwałych uszkodzeń. Bolesny obrzęk tarczycy może także wynikać z ostrego, bakteryjnego zapalenia, ale występuje ono rzadko.
Tarczyca – objawy wola
Powiększona szyja może być jedynym zauważalnym objawem. Jeśli wole jest duże i masywne, jego ucisk na sąsiadujące narządy i tkanki skutkuje czasem uczuciem gniecenia i duszności. Mogą pojawić się trudności z oddychaniem, zaburzenia połykania i kaszel. W przypadku zaburzeń czynności tarczycy, występują objawy nadczynności lub niedoczynności gruczołu.
Jeśli zaobserwujesz u siebie zwiększenie obwodu szyi lub inne symptomy sugerujące upośledzenie pracy gruczołu tarczowego, koniecznie udaj się do lekarza, który na podstawie dokładnego wywiadu i badania fizykalnego, pokieruje dalszą diagnostyką i leczeniem.
Bibliografia:
- Interna Szczeklika – P. Gajewski, A. Szczeklik
