e-Pakiet badania po porodzie - rozszerzony

Poród jest wydarzeniem, które przerywa w organizmie kobiety procesy wywołane ciążą, ale także aktywuje kolejne, m.in. laktację, czyli produkcję mleka. Poród może być przyczyną nadmiernej utraty krwi, powstania rany wymagającej należytego postępowania oraz zmian w funkcjonowaniu gruczołów dokrewnych, przede wszystkim tarczycy.  Z tych powodów badania krwi po porodzie są jak najbardziej właściwym i odpowiedzialnym postępowaniem młodej mamy.

e- PAKIET BADANIA PO PORODZIE – ROZSZERZONY uwzględnia szeroką gamę badań, umożliwiających ogólną ocenę stanu zdrowia kobiety: morfologia krwi, ferrytyna, witamina B12, CRP, TSH, fT4, antyTPO, glukoza, próby wątrobowe, lipidogram, INR, kreatynina, mocz ogólny, witamina D.

W okresie ciąży organizm kobiety przechodzi olbrzymie zmiany. Ilość krwi krążącej zwiększa się nawet o 40%, stąd dodatkowemu obciążeniu podlegają filtrujące krew nerki oraz tłoczące krew serce. Znaczącą zmienia się gospodarka hormonalna, co oznacza, że nadprogramową utylizacją hormonów obarczona zostaje wątroba. Poród jest wydarzeniem, który odwraca te zależności, prowadząc do redukcji płynów w organizmie i zmian w metabolizmie wątroby. Zapoczątkowuje również laktację oraz stanowi początek okresu, który w przypadku podjęcia karmienia piersią charakteryzuje się zwiększonym zapotrzebowaniem na witaminy i minerały, co niejednokrotnie wiąże się z koniecznością ich suplementacji. Badania po połogu pozwalają na skontrolowanie pracy narządów po zakończonej ciąży i kompleksową ocenę stanu zdrowia młodej mamy.

• Morfologia krwi jest badaniem, w którym elementy morfotyczne krwi podlegają zarówno ilościowej jak i jakościowej ocenie. Wynik badania pozwala ocenić ogólną kondycję organizmu kobiety po porodzie oraz wnosi wiele istotnych informacji na temat niedoborów pierwiastków lub witamin będących przyczyną anemii oraz etiologii toczących się infekcji. Pozwala także na wykluczenie chorób hematologicznych lub zaburzeń odporności.
• Ferrytyna to badanie stanowiące uzupełnienie morfologii, na podstawie którego wnioskuje się o poziomie zmagazynowanego w organizmie żelaza - kluczowego pierwiastka w procesie krwiotworzenia. Niedobór żelaza w okresie poporodowym może wynikać ze znacznej utraty krwi w trakcie porodu i połogu oraz zwiększonego zapotrzebowania na ten pierwiastek w okresie karmienia piersią. Niewystarczający poziom żelaza w organizmie prowadzi do anemii, która objawia się bladością powłok skórnych, nadmiernym zmęczeniem, brakiem koncentracji i ospałością, czyli stanem, który może znacząco utrudnić opiekę nad noworodkiem i niemowlęciem.
• Witamina B12 jest nieodzownym elementem warunkującym prawidłowe funkcjonowanie układu krwionośnego i nerwowego. Skutkiem jej niedoborów, które mogą wynikać ze zwiększonego zapotrzebowania w okresie karmienia piersią są m.in. chwiejność emocjonalna i zaburzenia neurologiczne oraz anemia megaloblastyczna.
• Białko C-reaktywne (CRP) jest to niespecyficzny wskaźnik stanu zapalnego, którego stężenie wzrasta najczęściej w przebiegu infekcji bakteryjnej. W okresie poporodowym taka infekcja może rozwinąć się w obrębie gruczołów piersiowych wskutek zastoju i nieprawidłowego odpływu pokarmu, lub w obrębie rany po cesarskim cięciu lub nacięciu krocza, gdy nie podlegają prawidłowej pielęgnacji. CRP wzrasta ponadto po doznanych urazach, w przebiegu przewlekłych chorób zapalnych jak reumatoidalne zapalenie stawów i nieswoiste zapalne choroby jelit oraz w chorobach nowotworowych.
• Pomiar stężenia hormonów TSH, fT4 oraz oznaczenie poziomu przeciwciał antyTPO, służą diagnostyce poporodowego zapalenia tarczycy. Jest to schorzenie autoimmunologiczne, które rozwija się w okresie jednego roku od porodu. Głównymi objawami są zaburzenia emocjonalne, w tym poczucie bezradności, zmęczenie, bezsenność, rozdrażnienie, wybuchy płaczu, a także poporodowa depresja. W zależności od etapu zapalenia towarzyszą mu także objawy somatyczne, związane z nadczynnością (kołatanie serca, uczucie gorąca, biegunka) lub niedoczynnością tarczycy (zaparcia, nietolerancja zimna, wypadanie włosów).
• Glukoza to badanie, na podstawie którego, wg kryteriów opracowanych przez Polskie Towarzystwo Diabetologiczne, możliwe jest rozpoznanie stanu przedcukrzycowego lub zdiagnozowanie cukrzycy. Kontrolowanie stężenia glukozy po porodzie jest bardzo istotne u kobiet z zaburzeniami metabolizmu glukozy rozpoznanymi w trakcie ciąży. Obserwuje się, że u kobiet z przebytą cukrzycą ciążową istnieje wysokie ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2 w przyszłości.
• Próby wątrobowe (ALT, AST, ALP, BIL, GGTP) to zestaw badań umożliwiających ocenę funkcji wątroby. Wątroba w okresie ciąży jest mocno przeciążonym organem, głównie przez konieczność nasilonego metabolizmu większej niż zazwyczaj ilości hormonów, ale także przepływ zwiększonej objętości krwi. Próby wątrobowe bezwzględnie powinny wykonać kobiety, u których w trakcie ciąży rozwinęła się cholestaza ciężarnych, wywołana wysokim poziomem estrogenów.
• Lipidogram (CHOL, HDL, nie-HDL, LDL, TG) to zestaw badań służący monitorowaniu gospodarki lipidowej organizmu i oszacowaniu ryzyka zachorowania na choroby sercowo – naczyniowe np. miażdżycę i nadciśnienie tętnicze. Nieprawidłowe wyniki lipidogramu często są skutkiem nadprogramowych kilogramów zgromadzonych w okresie ciąży (przyrost masy ciała w ciąży nie powinien przekraczać 18kg).
• PT (INR) jest badaniem wykrywającym zaburzenia krzepnięcia krwi. W okresie poporodowym obserwuje się zwiększone ryzyko wystąpienia nadkrzepliwości (zakrzepicy) ze względu na zmniejszającą się objętość krwi w organizmie oraz nasilony proces gojenia się ran. Rozwojowi zaburzeń krzepnięcia sprzyja również zmniejszona mobilność kobiety po porodzie, w szczególności po zabiegu cesarskiego cięcia.
• Kreatynina i badanie ogólne moczu są badaniami służącymi ocenie funkcji nerek. Nerki w trakcie ciąży, podobnie jak wątroba obciążone są dodatkową, zwiększoną objętością krwi, którą muszą skutecznie przefiltrować, aby wydalić z organizmu zbędne toksyny. Na podstawie stężenia kreatyniny i wyliczanego współczynnika eGFR wnioskuje się o wydolności nerek, natomiast badanie ogólne moczu pozwala m.in. na wstępne rozpoznanie często występującej wśród kobiet po porodzie dolegliwości, czyli zakażenia układu moczowego.
• Witamina D – metabolit 25(OH)D – jest prehormonem, który do postaci aktywnej hormonalnie przekształcany jest przez nerki. To uznany wskaźnik gospodarki wapniowo - fosforanowej i obrotu kostnego oraz ważny element diagnostyki osteoporozy. Stężenie witaminy D ma znaczenie w zaburzeniach odporności i schorzeniach o podłożu zapalnym lub autoimmunizacyjnym. Udowodniono również, że prawidłowe stężenie witaminy D jest istotnym czynnikiem w profilaktyce niektórych typów nowotworów u kobiet, głównie raka piersi. Wynik badania po połogu stanowi podstawę do sprecyzowania dawki suplementacji, która kobietom karmiącym zalecana jest codziennie i niezależnie od pory roku.

Zestawienie wyników badań po porodzie, uwzględnionych w pakiecie, pozwala na kompleksową ocenę stanu zdrowia kobiety. Wyniki uzyskanych badań należy skonsultować z lekarzem internistą lub ginekologiem, do którego należy udać się po zakończonym połogu.

Do wykonania badań uwzględnionych w e-pakiecie niezbędna jest:

• próbka krwi;
• próbka moczu.

Badanie ogólne moczu wykonuje się z porannej próbki moczu, z tzw. środkowego strumienia, co oznacza, że pierwsze krople moczu powinny trafić do toalety, kolejna - właściwa porcja do pojemnika, a ostatnia - do toalety.  Pojemnik na mocz do badania można kupić w aptece, niekiedy udostępniany jest bezpłatnie w punktach pobrań podległych laboratoriom.