Jak rozpoznać anemię
Ze względu na objawy, anemia bywa często mylona ze spadkiem odporności. Nieleczona może prowadzić do poważnych zaburzeń w funkcjonowaniu organizmu, dlatego czas obalić mit, że jej oznaką jest wyłącznie bladość skóry.
Anemia, inaczej niedokrwistość, prowadzi do zmniejszonej ilości hemoglobiny i liczby czerwonych krwinek we krwi. Ponad 4/5 wszystkich rodzajów anemii wynika z niedoboru żelaza, a ten spowodowany jest głównie dietą ubogą w zielone warzywa i mięso lub też dużą utratą krwi (np. w wyniku obfitych menstruacji lub poważnych obrażeń i urazów). Anemia może też być skutkiem: chorób reumatycznych, przewlekłych zakażeń bateryjnych, grzybiczych i pasożytniczych oraz nowotworów złośliwych. Przyczyną niedokrwistości może być niedobór kwasu foliowego i witaminy B12.
Diagnostyka anemii
Rozpoznanie niedokrwistości możliwe jest dzięki szczegółowemu wywiadowi i wykonaniu badań laboratoryjnych. Lekarz zleca przede wszystkim oznaczenie parametrów krwi (morfologii) i poziomu żelaza w surowicy. W zależności od objawów wskazane może być też określenie stężenia witamin oraz oznaczenie parametrów wątrobowych i nerkowych. Jeśli potrzebne jest dokładne określenie przyczyny anemii i źródła krwawienia, wykonuje się USG jamy brzusznej, badania ginekologiczne, a także gastroskopię czy kolonoskopię.
Morfologia krwi obwodowej dostarcza informacji o ilości i objętości krwinek czerwonych, ilości krwinek białych oraz płytek krwi. Badanie to pozwala także określić stężenie hemoglobiny w surowicy krwi i w samej krwince czerwonej.
Anemia wiąże się z wyraźnymi zmianami w morfologii krwi:
- spadkiem hematokrytu, czyli procentowej zawartości krwinek czerwonych we krwi,
- zmniejszeniem ilości erytrocytów,
- zmniejszeniem objętości erytrocytów,
- spadkiem średniego stężenia hemoglobiny w krwince i surowicy.
Pogorszenie syntezy hemoglobiny (powstaje jej zbyt mało) spowodowane jest spadkiem objętości erytrocytów. Nowo powstałe krwinki mają mniejszą objętość, a często także nieprawidłowy kształt. Spadek hemoglobiny w krwince i surowicy wiąże się z upośledzeniem jej tworzenia. Krwinka o zmniejszonej objętości jest charakterystyczna w niedoborach żelaza, a jej zwiększona objętość pojawia się w niedoborach witaminy B12 i kwasu foliowego.
Jeśli anemia występuje w przebiegu chorób nowotworowych szpiku, wówczas w obrazie morfologii krwi, oprócz niedokrwistości, zauważalne są także inne zaburzenia – zbyt mała liczba leukocytów lub/i liczba płytek.
Aby przekonać się, czy w organizmie nie występuje niedobór żelaza, konieczne jest także sprawdzenie stężenia ferrytyny (czyli białka, którego zadaniem jest gromadzenie żelaza) w surowicy i oznaczenie zdolności jego wiązania. Jeśli poziom żelaza jest obniżony, a jego zdolność wiązania na górnej granicy normy lub przekracza ją, to nawet jeśli stężenie żelaza w surowicy jest prawidłowe, można rozpoznać jego niedobór w organizmie.
Niedobór żelaza występujący w okresie ciąży, leczenia estrogenami oraz w niedokrwistości hipochromicznej i mikrocytarnej powoduje wzrost poziomu transferyny (czyli białka odpowiedzialnego za przenoszenie żelaza do tkanek), dlatego przy podejrzeniu anemii określa się także jej poziom.
Możliwe objawy anemii to: bladość skóry lub/i śluzówek oraz spojówek, duszności, niskie ciśnienie krwi, osłabienie, bóle zamostkowe, podatność na infekcje, krwotoki, przyspieszona akcja serca, utraty przytomności, a także rozdrażnienie, przewlekłe bóle głowy, częste uczucie zimna czy utrzymujące się uczucie zmęczenia.
