Krwawienia międzymiesiączkowe – jakie badania powinnaś wykonać?

Krwawienia międzymiesiączkowe to zaburzenie polegające na występowaniu niespodziewanych krwawień między miesiączkami. Plamienie międzymiesiączkowe może być objawem poważnych chorób, dlatego wymaga konsultacji ze specjalistą i ustalenia podłoża.

Krwawienie międzymiesiączkowe ma różne przyczyny, w tym m.in.: stany zapalne narządu rodnego, zmiany nowotworowe łagodne i złośliwe, zaburzenia hormonalnie czy urazy mechaniczne. Sprawdź, w jaki sposób lekarz określa, co spowodowało wystąpienie plamienia międzymiesiączkowego.

Czym są krwawienia międzymiesiączkowe?

W okresie prokreacyjnym kobieta przechodzi przez mniej więcej 400 cykli miesiączkowych. Prawidłowy cykl menstruacyjny trwa od 21 do 35 dni, a krwawienie nie dłużej niż 7 dni. Objętość krwi utraconej w czasie cyklu miesiączkowego nie przekracza zazwyczaj 80 ml. Nierzadko stwierdza się nieprawidłowe krwawienia maciczne, które objawiają się na wiele sposobów, w tym jako krwawienia międzymiesiączkowe. Jak sama nazwa wskazuje, są to krwawienia występujące pomiędzy krwawieniami miesięcznymi.

Plamienie międzymiesiączkowe – co może je powodować?

Za plamienie międzymiesiączkowe odpowiadać może wiele czynników. Wśród chorób, które je wywołują, wymienia się przede wszystkim:

• nabyte zaburzenia krzepnięcia,
• zapalenia błony śluzowej jamy macicy,
• mięśniaki macicy (powstają z tkanki mięśniowej),
• polipy endometrium lub szyjki macicy (przerost błon śluzowych),
• torbiele macicy,
• dysplazję szyjki macicy (chorobę wywołaną wirusem HPV, czyli brodawczakiem ludzkim),
• nadżerki na tarczy szyjki macicy (ubytek nabłonka lub błony śluzowej),
• endometriozę (występowanie błony śluzowej macicy poza jamą macicy),
• raka endometrium,
• nadczynność lub niedoczynność tarczycy,
• zaburzenia pracy jajników (np. w przebiegu zespołu policystycznych jajników),
• choroby weneryczne, np. rzeżączkę, chlamydię.

Plamienia międzymiesiączkowe mogą być spowodowane: zaburzeniami hormonalnymi, doświadczaniem silnego stresu, nadmiernym wysiłkiem fizycznym, odchudzaniem, osłabieniem organizmu. Krwawienie niekiedy pojawia się po zbyt intensywnym stosunku płciowym lub związane jest z suchością pochwy, która skutkuje powstawaniem otarć i niewielkich ranek na jej ściankach. Zdarza się, że krwawienie międzymiesiączkowe oznacza owulację lub zagnieżdżanie się zarodka w macicy. Przyczyną dolegliwości może być również tzw. niedomoga lutealna. Określa się w ten sposób niewydolność ciałka żółtego, co wiąże się z niedostatecznym wydzielaniem progesteronu.

Za brunatne krwawienie międzymiesiączkowe odpowiadają niektóre leki, w tym środki antykoncepcyjne. Plamienia stanowią efekt nieprawidłowo dobranej dawki hormonów czy przyzwyczajania się organizmu do tych środków. Obserwuje się je również po pominięciu przyjęcia tabletki antykoncepcyjnej lub po odstawieniu tych preparatów. Wówczas delikatny ból podbrzusza i krwawienia są reakcją organizmu na niedostarczanie hormonów. Możliwe są również plamienia międzymiesiączkowe podczas noszenia spirali lub wkładki wewnątrzmacicznej. Stanowią one reakcję organizmu na obecność ciała obcego w macicy. Plamienie międzymiesiączkowe pojawia się również po zażyciu antykoncepcji awaryjnej (tzw. po stosunku).

Menopauza a krwawienia międzymiesiączkowe to powszechnie występująca zależność. Wejście w wiek menopauzalny wiąże się z wygasaniem czynności jajników, a tym samym ze spadkiem poziomu estrogenu. Sprzyja to pojawianiu się plamień macicznych. Dodatkowo wraz z wiekiem zwiększa się ryzyko wystąpienia chorób nowotworowych.

Jakie badania wykonuje się, aby określić przyczyny plamienia międzymiesiączkowego?

Aby dowiedzieć się, jakie są przyczyny krwawienia międzymiesiączkowego, kobieta powinna się zgłosić na wizytę do ginekologa. Postępowanie diagnostyczne polega w pierwszym kroku na przeprowadzeniu badania podmiotowego, czyli dokładnego wywiadu. Lekarz zadaje pytania na temat m.in. częstości i intensywności plamień międzymiesiączkowych, towarzyszących im objawów, okoliczności ich występowania czy historii chorobowej. Następnie przechodzi do badania przedmiotowego. Dokonuje oceny wielkości i ruchomości macicy, bolesności podczas poruszania narządu rodnego, obecności guzów przydatków.

Uzyskane podczas badania ginekologicznego informacje są wskazaniem do przeprowadzenia dalszych badań, w tym laboratoryjnych i obrazowych. Przykładowo przy zwiększonych rozmiarach macicy zlecone może być oznaczenie poziomu β-HCG, aby wykluczyć ciążę. Bolesność w czasie poruszania narządu rodnego czy ograniczenie jego ruchomości wiąże się z podejrzeniem stanu zapalnego błony śluzowej lub miednicy mniejszej. Wówczas pacjentka kierowana jest na badania bakteriologiczne. Nieprawidłowości w wywiadzie i badaniu ginekologicznym mogą być także podstawą do skierowania pacjentki na badanie poziomu hormonów, których nieprawidłowe stężenia mogą stanowić przyczynę międzymiesiączkowych krwawień.

Ważnym elementem diagnostyki przyczyn plamienia międzymiesiączkowego są badania obrazowe. Jednym z nich jest ginekologiczne USG, zwane również badaniem ultrasonograficznym transwaginalnym czy przezpochwowym. Podczas analizy nieprawidłowych krwawień macicznych istotna jest dokładna ocena błony śluzowej jamy macicy, której wygląd zmienia się w zależności od fazy cyklu miesięcznego oraz wieku kobiety. Lekarz zlecić może również wykonanie USG miednicy mniejszej za pomocą głowicy przezbrzusznej, ocenę cytologiczną i histologiczną tkanek macicy, badanie kolposkopowe, sonohisterografię z podaniem roztworu soli fizjologicznej. W indywidualnych przypadkach wykonuje się inne dodatkowe badania obrazowe, takie jak tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny.

Lekarz zwraca też uwagę na dolegliwości niezwiązane bezpośrednio z układem płciowym. Badanie fizykalne powinno uwzględniać m.in.: masę ciała, powiększenie wątroby, stan tarczycy, obecność krwawych podbiegnięć czy obrzęków. Przykładowo w razie występowania krwawych podbiegnięć lekarz może zlecić badania w kierunku koagulopatii, czyli zaburzeń krzepnięcia i chorób wątroby (próby wątrobowe czy badania układu krzepnięcia). Jeśli kobieta ma powiększony gruczoł tarczycowy, powinna zbadać hormony tarczycy.

Konkretny zakres badań laboratoryjnych, w kontekście podstawowych badań biochemicznych i układu krzepnięcia oraz hormonów tarczycowych i płciowych, powinien zostać skonsultowany z lekarzem.

Autor: dr n. o zdr. Olga Dąbska

Weryfikacja merytoryczna: lek. Agnieszka Żędzian

Bibliografia:

1. Algorytm terapeutyczny w krwawieniach młodocianych. Online: https://www.forumginekologii.pl/artykul/algorytm-terapeutyczny-w-krwawieniach-mlodocianych [dostęp: 22.04.2022].
2. G.H. Bręborowicz, Położnictwo i ginekologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006.
3. A.J. Jakimiuk, W. Grzybowski, J. Beta, Czynnościowe krwawienia maciczne – diagnostyka i leczenie, „Ginekologia Polska” 2008, nr 79, s. 254–258.
4. D. Robak-Chołubek, M. Sobstyl, G. Jakiel, Nieprawidłowe krwawienia maciczne, „Przegląd Menopauzalny” 2007, nr 4, s. 246–249.
5. P.L. Williams, S.L. Laifer-Narin, N. Ragavendra, US of abnormal uterine bleeding, „Radiographics” 2003, nr 23, s. 703–718.