Choroby nerek – objawy, przyczyny, leczenie

Choroby nerek to heterogenna i rozległa grupa schorzeń. Należą do nich m.in. ostre uszkodzenie nerek, przewlekła choroba nerek, choroby kłębuszków nerkowych, śródmiąższowe zapalenie nerek, tubulopatie, kamica nerkowa, infekcje, torbiele nerek, nowotwory nerek i inne. Każdy z tych stanów ma swoje przyczyny, objawy i sposób leczenia. Jak rozpoznać chorobę nerek? Co na nią wskazuje i jakie badania warto wykonać?

Choroby nerek – objawy, których nie wolno bagatelizować

Zwróć uwagę, jak różnorodną grupą są choroby nerek. Objawy różnią się więc w zależności od konkretnej jednostki chorobowej. W ostrym uszkodzeniu nerek, dominują symptomy choroby, która doprowadziła do uszkodzenia – np. objawy sepsy, objawy zatorowości płucnej, krwotok czy rzucawka. W około połowie przypadków dochodzi do skąpomoczu (oddawanie mniej niż 500 ml moczu w ciągu doby) lub bezmoczu (mniej niż 100 ml moczu na dobę), po czym następuje faza wydalania zwiększonych objętości moczu.

Przewlekła choroba nerek może przez dłuższy okres (nawet przez wiele lat) przebiegać bezobjawowo. Po jakimś czasie pojawia się niedokrwistość i jej symptomy (np. wzmożona męczliwość, trudności z koncentracją), nadciśnienie tętnicze, wielomocz (oddawanie ponad 2500 ml moczu na dobę), nykturia (częste oddawanie moczu w nocy), wzmożone pragnienie i utrata apetytu, osłabienie, nieprzyjemny posmak w ustach, nudności oraz wymioty.

W schyłkowej niewydolności nerek (czyli zaawansowanym stadium choroby nerek), objawy i powikłania pochodzą z różnych narządów i układów. Zaburzenia w układzie krążenia objawiają się nadciśnieniem tętniczym i objawami niewydolności serca. Pojawia się charakterystyczny kwasiczy, pogłębiony oddech Kussmaula, skóra jest blada i ziemista, ze skłonnością do podbiegnięć krwawych. Zapalenie błony śluzowej żołądka i wrzody trawienne prowadzą do symptomów z przewodu pokarmowego.

Zaburzenia w obrębie układu nerwowego objawiają się upośledzeniem skupiania uwagi i pamięci, wzmożoną drażliwością, bólami głowy, osłabieniem mięśni, a nawet śpiączką. Mogą wystąpić zaburzenia miesiączkowania i obniżenie libido. Zakłócenie metabolizmu kości manifestuje się bólami kości i stawów oraz patologicznymi złamaniami.

Choroby kłębuszków nerkowych to również niejednorodna grupa schorzeń i mogą objawiać się w różny sposób. Na kłębuszkowe zapalenie nerek mogą wskazywać: obrzęki, nadciśnienie tętnicze, krwinkomocz lub krwiomocz, białkomocz, kiepskie samopoczucie, spadek apetytu, nudności, wymioty, skąpomocz, gorączka czy bóle stawów. Dla chorób nerek na tle infekcji, np. odmiedniczkowego zapalenia nerek charakterystyczny jest natomiast ból w okolicy lędźwiowej, podwyższenie temperatury ciała i dreszcze. W kamicy nerkowej typowo pojawia się kolka nerkowa, o której świadczy ból promieniujący od lędźwi do spojenia łonowego i narządów płciowych, parcie na mocz i częste oddawanie moczu, nudności i wymioty oraz krew w moczu.

Jak sam widzisz, ogromne spektrum symptomów może wskazywać na choroby nerek. Nietypowe objawy, których pewnie nie powiązałbyś z nerkami, np. osutka plamisto-grudkowa, również mogą być nimi spowodowane. Taka wysypka, wraz z bólem lędźwi, gorączką i skąpomoczem jest typowa dla polekowego ostrego cewkowo- śródmiąższowego zapalenia nerek.

Choroby nerek – badania i diagnostyka

Jeśli jesteś w grupie zwiększonego ryzyka zachorowania na chorobę nerek (np. chorujesz na nadciśnienie tętnicze czy cukrzycę), wystąpiły u Ciebie niepokojące objawy lub w Twojej rodzinie występują choroby nerek, koniecznie pozostań pod stałym nadzorem lekarza. Lekarz, w oparciu o obraz kliniczny, Twój wywiad chorobowy i badanie fizykalne, zdecyduje o poszerzeniu diagnostyki w odpowiednim kierunku.

Zwróć uwagę, że przewlekła choroba nerek latami może nie dawać żadnych symptomów. By jej nie przegapić, niektóre badania wykonuje się przesiewowo, szczególnie wśród obciążonych pacjentów. Badania laboratoryjne przydatne w wykrywaniu chorób nerek to przede wszystkim: badanie ogólne moczu oraz badania z krwi: stężenie kreatyniny (wraz z oszacowaniem GFR), mocznika, kwasu moczowego, triglicerydów, cholesterolu, fosforanów, potasu, wapnia oraz morfologia. Wszystkie powyższe badania możesz wykonać w DIAGNOSTYCE. W zależności od podejrzewanej przyczyny choroby, panel badań może obejmować też inne parametry np. miano antystreptolizyny. Czasem konieczne jest wykonanie USG nerek, RTG brzucha lub biopsji nerki.

Choroby nerek – leczenie i profilaktyka

Leczenie choroby nerek w dużej mierze zależy od jej przyczyny. Jeśli znane jest źródło uszkodzenia nerek, konieczne jest dążenie do jego usunięcia (np. zahamowanie krwotoku, pozbycie się przeszkody utrudniającej odpływ moczu czy zaprzestanie stosowania leków nefrotoksycznych). Warto pamiętać o leczeniu hamującym postęp przewlekłej choroby nerek, leczeniu chorób współistniejących, zapobieganiu powikłaniom i leczeniu żywieniowym.

W niektórych jednostkach chorobowych stosuje się leczenie immunosupresyjne, przeciwzapalne i przeciwbólowe. W przypadku zaawansowanej choroby, leczenie nerkozastępcze (takie jak hemodializa czy dializa otrzewnowa) może okazać się jedynym wyjściem. Czasem szansą na wyleczenie staje się przeszczepienie nerki.

Aby zapobiegać chorobom nerek, dbaj o odpowiednie nawodnienie, unikaj leków nefrotoksycznych i sumiennie lecz swoje choroby przewlekłe – wiele z nich może bowiem wpływać na stan układu moczowego (szczególnie nadciśnienie i cukrzyca). Nie ignoruj niepokojących objawów, a raz na jakiś czas, w porozumieniu ze swoim lekarzem, skontroluj parametry nerkowe. Odpowiednie badania możesz wykonać np. w DIAGNOSTYCE.

SPRAWDŹ E-PAKIET NRKOWY

Bibliografia:

Interna Szczeklika – P. Gajewski, A. Szczeklik