Częstomocz, częste oddawanie moczu – przyczyny i diagnostyka
Częstomocz to zbyt częste oddawanie moczu (zwykle częściej niż 7-8 razy w ciągu doby) w porównaniu do częstości, z jaką dana osoba typowo oddaje mocz. Częstomocz to nie choroba sama w sobie, ale objaw, który świadczy o jakimś zaburzeniu. Przyczyny mogą być rozmaite i nie warto diagnozować częstomoczu samodzielnie. Jeśli zaniepokoi Cię częstość Twoich wizyt w toalecie, zastanów się, czy towarzyszą temu jakieś inne symptomy i udaj się do swojego lekarza. Znalezienie podłoża częstego oddawania moczu pozwoli rozpocząć adekwatne leczenie i wyeliminować lub zminimalizować problem.
Częste oddawanie moczu – przyczyny
Przyczyny częstego oddawania moczu są różnorakie. Źródłem zaburzenia mogą być nerki, pęcherz moczowy, cewka moczowa i prostata, ale również choroby podwzgórza, cukrzyca oraz stosowane leki. W ustaleniu prawidłowego rozpoznania pomagają inne objawy oraz wyniki badań.
Częstomocz – przyczyny:
1.Nadmierna podaż płynów
Pierwszą i dość oczywistą przyczyną częstych wizyt w toalecie jest picie zbyt dużych ilości płynów. Podłożem może być pierwotna polidypsja (psychogenne zwiększone pragnienie), niektóre choroby podwzgórza lub zażywane preparaty (np. cholinolityki powodujące uczucie suchości w ustach).
2.Utrata wody przez nerki
Wazopresyna, czyli hormon antydiuretyczny odpowiada za resorpcję wody w kanalikach nerkowych, co prowadzi do zagęszczania moczu. Wydalanie dużych objętości moczu przez nerki może być spowodowane niedoborem wazopresyny (moczówka prosta centralna) wskutek uszkodzenia podwzgórza lub tylnego płata przysadki mózgowej, albo zaburzeniem wrażliwości kanalików nerkowych na wazopresynę (co nazywamy moczówką prostą nerkową).
Przyczyną utraty wody przez nerki może być również cukrzyca (zapamiętaj, że częste oddawanie dużych ilości moczu i zwiększone pragnienie są typowymi objawami cukrzycy) lub działanie niektórych leków np. diuretyków. Oddawanie dużych ilości moczu pojawia się także w przebiegu ostrego uszkodzenia nerek oraz w przewlekłej chorobie nerek.
Zauważ, że w przypadku nadmiernego spożycia płynów oraz nadmiernej utraty wody przez nerki, przyczyną częstych wizyt w toalecie jest wielomocz (czyli oddawanie ponad 2,5 l moczu na dobę). W tych przypadkach, zazwyczaj występuje także nykturia czyli oddawanie moczu w nocy co najmniej 1-2 razy.
3.Zakażenia układu moczowego
Typową i powszechną przyczyną zwiększonej częstości oddawania moczu jest zapalenie pęcherza moczowego. Oddawanie moczu jest bolesne lub trudne, może pojawić się uczucie pieczenia w cewce moczowej, krew w moczu i ból okolicy nadłonowej. Częstomocz i naglące parcie na mocz (czyli uczucie, że mocz musisz oddać natychmiast), a także ból okolic cewki moczowej mogą świadczyć także o zapaleniu cewki moczowej czy zapaleniu prostaty.
4.Kamica nerkowa
Złogi powstające w drogach moczowych (tzw. kamienie nerkowe), objawiają się nie tylko kolką nerkową, czyli charakterystycznymi dolegliwościami bólowymi, ale mogą skutkować także uczuciem parcia na mocz i częstym oddawaniem małych ilości moczu. Towarzyszyć temu mogą nudności i wymioty, a nawet gorączka i dreszcze.
5.Zaburzenia funkcji pęcherza, rozrost prostaty, choroby ginekologiczne i ciąża
Inne przyczyny częstomoczu obejmują zmniejszoną pojemność pęcherza moczowego i zaburzenia jego funkcji (np. w wyniku urazu, zaburzeń unerwienia czy chorób rdzenia kręgowego lub mózgu) oraz niektóre schorzenia ginekologiczne u kobiet. U mężczyzn natomiast łagodny rozrost stercza (prostaty) może nie tylko utrudniać oddanie moczu (słabszy strumień, konieczność odczekania zanim rozpocznie się wypływ), ale skutkować także koniecznością częstego odwiedzania toalety. Częste oddawanie moczu jest również powszechną bolączką kobiet ciężarnych.
Częstomocz – diagnostyka
Jak sam widzisz, przyczyn częstych wizyt w toalecie może być wiele. Jeśli to Ciebie dotyczy ten problem, koniecznie udaj się do lekarza. Zastanów się, jakie inne objawy mu towarzyszą: czy mocz oddajesz często i w dużych ilościach, czy często, ale w niewielkich porcjach? Czy występują dolegliwości bólowe, pieczenie, nietrzymanie moczu, naglące parcie, utrudniony wypływ moczu (np. kroplami lub przerywanym strumieniem), a może świąd i patologiczna wydzielina z cewki moczowej?
Przeanalizuj, ile płynów spożywasz w ciągu dnia i czy przypadkiem nie są to płyny moczopędne np. piwo. Zastanów się również, ile razy wstajesz do toalety podczas nocy. Nie zapomnij wspomnieć lekarzowi, jakie leki zażywasz na stałe – wiele preparatów może prowadzić do zwiększenia częstości i ilości oddawanego moczu. W oparciu o całościowy obraz kliniczny i badanie fizykalne lekarz zdecyduje o rozpoczęciu diagnostyki w odpowiednim kierunku. Może zalecić wykonanie badania ogólnego moczu, posiewu moczu, badania wydzieliny z cewki moczowej oraz badań krwi takich jak: morfologia, stężenie kreatyniny, mocznika, kwasu moczowego, glukozy, sodu, potasu czy wapnia. Wszystkie powyższe badania możesz wykonać w DIAGNOSTYCE.
Czasem potrzebna może okazać się diagnostyka obrazowa (np. USG układu moczowego), wizyta u specjalisty (np. urologa, ginekologa) lub wykonanie bardziej specjalistycznych badań: np. badanie urodynamiczne przy podejrzeniu zaburzeń czynności pęcherza moczowego, pomiar objętości przyjmowanych płynów i wydalanego moczu, test odwodnieniowy i test wazopresynowy w diagnostyce stanów przebiegających z nadmiernym pragnieniem.
Aby móc rozpoznać psychogenne tło częstego oddawania moczu, należy wykluczyć istnienie innych chorób i zaburzeń.
Częstomocz – leczenie
Zauważ, że nie leczymy częstomoczu, a chorobę, której jest objawem. Dlatego, gdy zaniepokoi Cię liczba wizyt w toalecie, udaj się do lekarza w celu znalezienia przyczyny tego stanu. Jeśli częste oddawanie moczu jest wynikiem świadomego spożywania dużych ilości płynów (bez podłoża chorobowego) nie wymaga żadnej terapii. W innym przypadku należy rozpocząć adekwatne leczenie np. leczenie hipoglikemizujące w przypadku cukrzycy czy antybiotykoterapię przy zakażeniach układu moczowego.
Bibliografia:
- „Częstomocz” – R. Drabczyk
- Interna Szczeklika – P. Gajewski, A. Szczeklik
